Neisti - 01.03.1970, Blaðsíða 5

Þetta sögulega lögmál á sér
hlutlægar forsendxir og hlýt-
ur að gilda jafnt um fram-
rás hinnar sósíalísku heims-
byltingar og aðra söguþróun.
RIKI OG RIKISVALD
Baráttan um ríkið og ríkis-
varð heilsteyptari, margbrotn'
ari og tröllauknari og vef-
ur annarra skipulagseininga
tengdi samfélag borgaranna
og ríkisvald saman í flókna
og sterka heild. Þessi sterka
ríkisheild stóð af sér öll
áhlaup byltingarsinnaðrar
verkalýðshreyfingar eftir
valdið hlýtur jafnan að standafyrri heimsstyrjöld. Bylting-
! brennipunktx hverrar bylt- Jaldan ná3i hvergi a3 slita
íngarhreyf xngar, jafnt x raun-KeSJnna nema . Eússlandi
virku starfi hennar sem og bar sem eerólík skilvrði voru
fræðilegu. Btgefendur Rauðlið|^ staðlr skliyrSl voru
ans slá þessum hugtökum, ríki r r>' , ‘ ,. . . ,
og ríkisvald, samln i eítt . 1 Russlandi var innrx bygg-
(enda þótt þeir noti bœSi lmging rlk^?lnse®íki °llk ÞV1•
&sem verið hafði x þrouðum
tökin) og fylgja hér dæmi
margra sósíalísta. En slík
meðferð hugtakanna er vill-
andi og stendur jafnt fræði
legu starfi og raunvirkri - -, , ._ , n
baráttu hreyfingarinnar fyr- allt’ hlð borgaralega félag
ir þrifum. Hið opinbera rík-
isvald samanstendur af lög-
löndum Vestur-Evrópu fyrir
1870, nema hvað mótsetning-
arnar voru enn skarpari. I
Rússlandi var ríkisvaldið
Allar líkur bentu því tilþess
reglu, her, dómsvaldi, fram- að sterk bvltingarhreyfing
kvæmdavaldi og öðrum þeim f0?^1 sPr°ttið ur skauti^sam-
valdbeitingartækjum, sem felagsins a orskommum tima,
ríkjandi stétt neytir til að et rikisvaldið kæmist 1 al-
tryggja skipulag sitt. Ríkið ,varle§a krePPu- Pessa kreppu
sjálft hins vegar er miklu kallaðl fyrri heimsstyrjoldm
víðfeðmara hugtak og spannar Y^ir rus®iaras"f'j°rn"
yfir hvort tveggja hið opin
bera vald og samfélag borg-
aranna. Ríkishugtakið felur , „ .
í sér forystu einnar stéttar a terð á tlaug, samfelag-
ma. Bolsjévikkaflokkurinn
mat ástandið rétt, eftir feb-
rúarbyltinguna 1917 var allt
og stefnumiða hennar í ger-
vallri samfélagsbyggingunni.
I þessum skilningi er ríkið
heil samstæða raunvirkrar og
ið var í upplausn og kallaði
á nýmótun. Vandi sósíalísku
byltingaraflanna var héðan
af fyrst og fremst "taktískur”
hxigmyndalegrar starfsemi, sem5;°- 5,4 StefnU °g bar
ekki aðeinl réttlætir og dttuaðferðir, sem gætu skapað
byltingarsinnaðri verkalyðs-
stétt bandamenn úr öðrum stétt
um til að koma á andkapítal-
ískri og andimperíalískri rík-
isstjórn, sem gæti haldið
og
heldur við yfirráðum vald-
stéttarinnar, heldur trygg-
ir henni virkan stuðning og
samþykki fjöldans.
Ríkið notar ekki opinskáa
valdbeitingu nema í hættutil-velli gegn gagnbyltingunni
fellum. Valdbeiting er þann-
ig veikleikamerki af hálfu
ríkisins. Venjulega er það
jafnvægisástand, sem tryggir
forystu valdstéttarinnar,
Utsog byltingaröldunnar í
Evrópu
Innviðir rikisins reyndust
auðkennt *af^samblandi^vaíd- fterkari í öðrum ríkjum Evr-
beitingar og samþykki þeirra,°Pn en p^skall hÍrð nærri
sem beittir eru valdi , í iandl- f1.1 hurð nærri
ýmsum hlutföllum, en þó án k*lum- 1 Þyzkalandi gerði
þess, að valdbeitingin verði Jlotinn uppreisn, yerkamenn i
nokkurn tíma miklu þyngri á borgum landsins skipulogðu sig
metunum en samþykki fjöldans.1 ra?i 1 Muneheu °g Berlin
var lyst yfir stofnun sosial-
Samrhni ríkisvalds og borg-lst*Va.1(*a- kn íorysta
aralegs félags Sosxaldemokrataflokksins (
-------------------------- MSP) og verkalýðshreyfíngar-
A meðan kapítalisminn var innar sat á svikráðYm við w
enn á bernskuskeiði náðu frambyltmguna. I þeirri von að
leiðslu- og skipulagshættir srgurvegarar heimsstyrjald-
hans ekki að móta hið borg- arinnar myndu r?Mnast Þyzka~
aralega félag (civil society)landl vægarr Við iriðarsamn-
nema á afmörkuðum sviðum. rngána, stifluðu þessi ofl
Hlutverk ríkisins var því að iramras byltingarinnar og
bæta upp veilur og sundur- byggðu upp bandalag með emb-
þykkni samfélags borgaranna fttisvaldi og yfirherstjorn
með ytri þvingunar ráðstöfun- keisanastjornarmnar asamt
■ Viðbrögð vinstra arms verka-
lýðshreyfingarinnar í Evrópu
voru að reyna að tileinka sér
á sem skemmstum tíma baráttu-
aðferðir og stjórnlist bolsj-
évikkaflokksins. Þetta var
þeim mun eðlilegra sem sósíal-
demókratisminn hafði afhjúp-
að algert gjaldþrot sitt í
heimsstyrjöldinni og engin
sjálfstæð byltingarhugmynd
hafði verið mótuð sem gæti
staðizt bolsjévismanum snún-
ing.
Eftir að gengi þýzka marks-
ins hafði verið fest á ný
og kapítalisminn í Evrópu
hafði verið festur í sessi
með bandarískum lánum 1924,
náði svokallaður vinstri-
armur undirtökunum í flestum
kommúnistaflokkum Evrópu.
Þessi armur réði gangi 5.
heimsþings 3. Alþjóðasambands-
ins og stóð í þeirri blekk-
ingu, að kreppan myndi von
bráðar skella aftur á Evrópu.
Þessi óskhyggja mótaði bar-
áttuaðferðir næstu framkvæmda-
nefndar 3. Alþjóðasambands-
ins og lenti í skarpri mót-
sögn við raunverulegar þarf-
ir verkalýðsstéttarinnar. I
stað þess að berjast fyrir
þörfum verkalýðsstéttarinnar
eins og þær hlutu að mótast
af þeim skilyrðum að kreppan
og þarmeð byltingin í Evrópu
;hafði fjarað út, einangruðu
’kommúnistaflokkarnir sig í
blindri trú á skjóta endur-
komu kreppunnar.
_ Þessari stefnu gat forysta
3.Alþjóðasambandsins ekki
fylgt eftir án þess að skerða
innanflokkslýðræði kommún-
istaflokkanna. Flokkunum var
sundrað í smáar skipulagsein-
ingar, vinnustaða og götusell-
ur, sem auðvelt var að stjórna
ofanfrá sakir einangrunar
þeirra. Þarmeð var lagður
grundvöllur að áratuga löngu
ósjálfstæði kommúnistaflokk-
anna gagnvart forystu Komm-
únistaflokks Sovétríkjanna
og utanríkispólitískum þörf-
um hennar. Osjálfstæðið hlaut
að vaxa eftir því sem innan-
flokkslífi og þarmeð sjálfs-
vitund þeirra hnignaði. Og
nú hófust hreinsanirnar.
Hver hópur forystumanna af
öðrum var rekinn úr flokk-
unum eða bolað burt ýmist
sakir hægri eða vinstri-
villu. Meðlimafjöldi flokk-
anna og verkalýðsfélaga
\J
pmuúuim/
Ivuwuuni
[uuw\mir
UMU w\\\\\
uuwumi
\\m\ui\
Ywm
nuuul
um til að hindra upplausn
þess í fylkingar stríðandi
forstjórum stórauðhringanna.
I Ungverjalandi var komið á
afla. Tengs ríkisvaldsins og skan™iiiu ráðstjórnarlýðveldi
sem rúmensk mnrás studd af
samfélagsins voru því óljós
og sveiflukennd, enda þótt
öðrum Austur-Evrópuríkjum
engin ríkisstjórn gæti leyft sieyPti-. I Finnlandi var bylt
sér að beita sér alhxiga gegn ingarstjornin brotin a bak
aftur 1 f jogurra_ mánaða strið
framþróun kapítalismanfe, sem
einn gat tryggt framrás
iðnvæðingarinnar.
Eftir því sem iðnaðarfram-
leiðsla kapítalismans lagði
undir sig fleiri svið mann-
legrar tilveru og virkjaði
þau í þjónustu sína, jókst
samruni borgaralegs félags og
við innlend gagnbyltingarof1,
sem nutu hernaðarlegrar að-
stoðar Svíþjóðar og Þýzka-
lands.
Alhæfing og skrumskæling
Bolsjévismans
Sigur rússneska verkalýðs-
ríkisvaldsins. Ríkisskipunin ins yar glæsilegt fordæmi.
Látíð LETUR
F JÖLRITA
FYRIR YÐUR
Offset-fjölritun er fullkomnasta
fjölritun sem völ er á
LEITIÐ TILBOÐA í LETRI
LETUR Sf.
HVERFISGÖTU 32 — SÍMI 23857