Neisti - 01.03.1970, Blaðsíða 9

’Rauðliðinn framhald
myndir og hugtök, sem al-
þýðumaðurinn þiggur gagn-
rýnilaust af borgarastétt-
inni, binda hann henni
sterkum böndum, stjórna
vilja hans að meira eða
minna leyti; og jafnvel
þegar öll tilverurök verka-
mannsins ættu að brýna
þeirra skrapp ort saman;
loks þegar kreppan, sem beð-
ið hafði verið eftir,kom
loks 1929, þá var það gagn-
byltingin sem fór með sigur
af hólmi. Nazisminn tók völd
í Þýzkalandi og^tryggði þann- 'hann til uppreisnar" “þá
kapitaliska utleið ur ^ getur þessi vitundarlega
kreppunni með tilstilli vxg- mótsögn hindrað alla bar-
bunaðarkapphlaups og undir— áttu , ákvörðun eða val og
búningi heimsvaldasinnaðs skapað ástand siðferði-
striðs. legs og pólitísks sljó-
1G i k ct
Starf Gramsci hgr er homig ag þeim
púnkti, þar sem Gramsci
Merkasta tilraunin til að beitir sér bæði gegn fræði-
skapa byltingarsinnaða fræði- mönnum 3. og 2. Alþjóða-
kenningu, sem væri sigur- sambandsins. Gramsci legg-
stranglegri en opinber hug- ur ^herzlu á tiltölulegt
myndafræði 3. Alþjóðasam- sjálfstæði hugmyndalegrar
bandsins, var gerð af Gramsci. yfirbyggingar þjóðfélags-
Gramsci hafði starfað x nán— ins, sem sé aðeins þegar
um tengslum^við hreyfingu öHu er á botninn hvolft
verkamannaráðanna 1 Torino skilyrt af efnahagsgrund-
1920, og varð formaður ít- vellinum.
alska kommúnistaflokksins Flokkshugmynd Gramsci
1924. Arið 1926 var honum fylgir almennum þræði skil-
varpað í fangelsi af fasist- greininga hans á hlutverki
um og var í haldi til dauða hugmyndafræðinnar, sam-
síns 1937,og verk hans hafa félagslegri forystu og eig-
verið að mestu oþekkt þar til ineðli yfirbyggingarinnar.
eftir 1956. Flokkurinn verður ekki
Hugmyndir Gramscis eiga sér skiiinn sem fylgifyrirbæri
þungamiðju í rannsóknum hans "stéttarinnar"; hann er
á tengslum ríkisvalds og sam- pólitískur umboðshafi henn-
félags borgaranna. Þannig segirar og ábyrgur fyrir þróun
Gramcsi yBorgarlegt samfelag og skipulagningu stjórn—
hefur þróast í mjög^flókna og málalegra skilyrða stofn-
viðnamssterka gerð,onæma fyrir setningar verkalýðsríkis.
beinum ^fnahagslegum spreng- Gramsci skrifar, að "fél-
ingum. " 1 ljósi þessarar stað- agSskapur getur því aðeins
► reyndar er þorf flóknari og Verið kallaður "stjórn-
langsýnni stjórnlistar og bar- málaflokkur", að hann hafi
áttuaðferða en bolsivikkarnir holdgað sína eigin ríkis-
í Rússlandi þurftu á að halda hugmynd, útbreitt meðal
í baráttu sinni.Höfuðmótsagn- fjoldans sina eigin stjórn-
ir kapitalismans munu ekki unaráætlun og gert hana
skapa raunverulegt byltingar- hlutstæða í augum fjöld-
ástand án þess að alþýðustétt- ans; skipulagt ríki á raun-
irnar skapi pólitíska og menn- virkan hátt, þ.e. innan
ingarlega forystu,sem haldi hinákvedinna sögulegra tak-
borgaralega ríki í stöðugu um- marka og meg tilliti til
sátursástandi og brjóti mark- raunveruiegs fólks en ekki
visst og meðvitað niður þau abstrakt heilaspuna."
hugmyndafræðilegu og menning- Gramsci er þannig lenín-
arlegu form, er tryggja borg- isti_ A grundvelli sjálf-
arastéttinni samþykki fjöldans stæðra rannsókna á samfél-
við stjórngæzlu sína og félags-agsbyggingu Vestur-Evrópu-
legt taumhald. Hugmyndaleg for-þjóðfélagsins reynir hann
ysta borgarastéttarinnar er að setja ákveðna þætti úr
sterkasti bindiþáttur byltingarhugmynd Leníns
kerfis hennar. Þær hug- inn í samhengi þess og að-
laga þá því, án þess að Spurningunni um það, hvort
breyta kjarna þeirra. Aftur Sovétríkin séu sósíalískt
á móti mótmælir hann því, land, verður að svara neit-
að hinni teknísku flokks- andi.Hjá þessu er heldur
hugmynd Leníns sé breytt ekki hægt að komast með
í stirðnaða formúlu. Agi Því að greina í sundur hug-
hins "leníníska" flokks myndir Marx, Engels og Len-
■byggist á skilyrðislausri ins um sósíalismann og sögu-
hlýðni minnihluta við leSa staðfesta hugtaksákvörð-
stefnu meirihluta, þegar Híl hans, eins og Brynjólfur
ákvörðun hefur verið tekin. Bjarnason vill gera.
Gramsci beitir sér gegn al- Það er ekki verkefni marx-
hæfingu þessarar hugmyndar ista að skilja í sundur hug-
á þeim forsendum, að þessi mynd sósíalismans og hug-
flokksgerð, sem kennd er vfgtaksákvórðun hans. Að binda
lýðræðislegt miðstjórnar- siS við hið fyrra væri ein-
vald breytist í skorðað skær hughyggja, að binda
stjórnsýslumiðstjórnar- siS við hið síðara væri ekki
-vald á tímabilum útsogs annað en pragmatismi, sem
byltingaröldunnar og und- þjónar aðeins sem hugmynda-
anhalds flokksins. Flokks- fræðileg afsökun dulinnar
gerðin á því að vera gagnbyltingar. Kommúnista-
sveigjanleg og á stöðugri flokkur Kína hefur reynt að
hreyfingu, eins konar sam- !eysa mótsögn milli hugmynd-
felldur samanburður flokks- ar sósíalismans og sögulegr-
samtakanna og hinnar raun- ar hugtaksákvörðunar^hans í
verulegu hreyfingar, sam— hinni storbrotnu alþyðlegu
felld jafnvægismótun milli menningarbyltingu, en slík
þeirra róttæku afla, sem mótsogn þýðir einfaldlega
"rísa úr skauti samfélags- að efnahagslegir og félags-
ins, og hinnar sjálfsmeð- legir skipulagshættir þjóð-
vitandi byltingarsinnuðu félagsins eru orðnir and-
"forystu. Þetta eitt getur stæðir raunverulegum efna-
áunnið flokknum og hreyf- hagslegum og menningarleg-
ingunni reglulega söfnun um þörfum alþýðunnar, harð-
reynslu og tryggt sam- snúnir efnahagslegir og pól-
hengi í þróun byltingar- itískir forréttindahópar,
'aflanna. sem ógna inntaki og markmið-
um byltingarinnar, eru í
NIÐURLAG mótun.
Marxistar geta ekki greint
Þessar hugleiðingar eru sósíalismann sem markmið
komnar langt afvega frá byltingarsinnaðrar verkalýðs-
útgangspúnkti sínum: út- hreyfingar sundur í hugmynd
gáfu Rauðliðans. Eins og eS hugtaksákvörðun. I augum
fyrr er sagt, þá er blaðið þeirra er slík heilaleikfimi,
athygliverðast fyrir þá hversu lipur sem hún kann
sök, hve útgefendur virð- að Vivðast ekki fræðileg
'ast einbeittir í vilja sín- heldur hugmyndafræðileg. Eins
um að leggja Marx til grund-°g Marx sagði sjálfur: Ein-
vallar skrifum sínum. Það ungis raunvirkt starf heim-
"stendur þeim hins vegar spekinnar er sjalft fræði-
fyrir þrifum sem marxist- legt. Það er gagnrynin sem
um.að setja gagnrýnislaust uppgötvar eðliskjarnann í
jafnaðarmerki milli hug- hinum einstöku fyrirbærum
mynda Marx og Engels um og leggur mælistiku hug-
sósíalískt þróunarstig þjóð-myndarinnar á hinn sérstaka
félagsins og tilrauna Sov- veruleika".
étmanna til að byggja upp Einn þáttur í uppbygging-
sósíalískt þjóðféiag í ein- arstarfi stjórnsýsluvalds-
öngruðu , efnahagslega og ins í Sovétríkjunum hefur
félagslega vanþróuðu ríki, verið að breyta byltingar-
sem byggjast á allt öðrum sinnaðri fræðikenningu marx-
sögulegum forsendum en ismans í altækt kenninga-
Marx gerði sér í hugarlund. Framhald á bls. 10
►
Áskriftar
sími
„NEISTA11
er 17513
UPPÁBÚINN EÐA I SLOPP
EKKERT JAFNAST Á VIÐ TOP !
TOP tobah
er ,
ttpp topp tobak
fra
CAMEL
verhsmíðjunum
TOP TOBAK I VINDLINGANA
TOP TÓBAK í PÍPUNA
9