Neisti - 24.09.1975, Blaðsíða 11

11
HERINN - NATO
baráttan framundan
Um þessar mundir er mikil lægð
1 barattunni gegn bandarísku her-
stöðvunurh hér á landi, og veru
fslands 1 NATO. Þetta er ekki
undarlegt, þar sem sú hreyfing,
sem var 1 þessu máli 1 tið seinustu
vinstri stjórnar setti traust sitt á
hana. Þegar stjórnin brást síðan
í þessu máli , eins og m. a. Fylk-
ingarfélagar innan hreyfingarinnar
höfðu spáð, koðnaði hreyfingin nið-
ur, og vonleysi greip þátttakendur.
Það er mikilvaegt að draga lær—
dóma af þeim mistökum sem gerð
voru og móta rétta stefnu varðandi
baráttuna svo ný hreyfing í þessu
máli - þegar hún kemur upp - lendi
ekki í sömu blindgötunni eða annarri
henni verri.
NATO og heimsvaldastefnan
NATO er liður 1 gagnbyltingar-
kerfi auðvaldsins. Það beinir
spjotum sínum að verkalýðsríkjun-
um, einkum Sovétríkjunum og Kfna,
Herir aðildarlandanna hafa tekið
þátt f fjölda styrjalda gegn alþýðu
þriðja heimsins, allt frá Kóreu-
styrjöldinni til Viet-namstríðsins,
auk margra minniháttar styrjalda.
Samfara hreyfingu þungamiðju
byltingarbaráttunnar frá þriðja
heiminum og til Evrópu hafa stétt-
arleg afskipti NATO af innanlands-
malum einstakra aðildarrfkja auk-
ist. Þáttaka NATO f valdaráni her-
foringjanna f Grikklandi 1967 er
öllum kunn . Sömuleiðis afskipti
þess af nýlendustrfði Portúgala f
Afríku. 1 dag eru örlög byltingar—
innar f Portúgal, Angóla og Mósam-
bik ekki svo lítið komin undir mögu-
leikum NATO til gagnbyltingarsinn-
aðra aðgerða.
Öll þessi dæmi sýna ljóslega, að
tilgangur Nato er að vernda - og
helst bæta - arðránsaðstöðu heims-
auðvaldsins. Baráttan gegn Nato
og hernum hér á landi er þvf jafn-
framt barátta gegn hugsanlegri
árás heimsvaldasinna á Sovétrfkin,
Kfna og önnur verkalýðsrfki. Hún
er einnig barátta gegn alþjóðlegu
tæki auðvaldsins til að brjóta bylt-
inguna á bak aftur.
NATO og islenska auðvaldió
fsland og íslenska auðvaldið eru
vissulega einungis peð á skákborði
hinnar alþjóðlegu stéttabaráttu.
Landfræðileg staða Islands gerir
landið vissulega hernaðarlega
mikilvægt fyrir heimsvaldastefn-
una. Jafnframt þvf er fsland efna-
hagslega og pólitfskt hluti af auð-
valdsheiminum. Framtfð auðvalds -
skipulagsins á fslandi er bundin
framtfð auðvaldsskipulagsins á
heimsmælikvarða og þar með framtfð
heimsvaldastefnunnar. fslenska
auðvaldið gerir sér ljósa grein fyr-
ir þessu. Samtfmis tengjast hags-
munir fslenska auðvaldsins nanum
böndum veru hersins á Miðnes-
heiði og veru landsins f Nató.
Allt bendir þvf til þess að fslenska
auðvaldið muni láta eitt yfir allt
ganga: fslenska auðvaldsskipulagið,
hersetuna og veru landsins f Nató.
Þott íslenska auðvaldið hopi fyrir
baráttu gegn hernum - t. d. hvað
varðar stærð herliðsins, lfkt og
gert var 1947 - mun það litlu breyta
um það sem öllu skiptir: stéttarstyrk
auðvaldsins.
Það er einmitt af þessum sökum
ómögulegt að skilja að Nató og her-
málið. Reynsla frá sfðustu vinstri
stjorn sýnir þetta einnig, þar sem
hin opinberu svik f herstöðvamál-
inu voru rökstudd með veru lands-
ins f Nato, m. a. af Abl. Þar sem
úrsögn úr Nató var ekki á dagskrá
samþykktu margir þessa röksemd.
Allir getá fmyndað sér hvaða af-
leiðingar þetta hefur haft fyrir
hreyfinguna gegn hernum.
• • Þjóðernisstefnan
Allt fram á sfðustu ár hefur bar-
áttan gegn hernum og Nató verið
rekin á þjóðernislegum grundvelli,
þ. e. túlkuð sem sjálfstæðisbarátta
fslensku þjóðarinnar, ekki sfst af
sterkasta aflinu á vinstri kantinum
Abl., og áður Sósfalistaflokknum.
Ut frá þeirri greiningu, sem hér er
á undan , sést hversu rangt þetta
er, þar sem baráttan er f raun lið-
ur f andheimsvaldasinnaðri og and-
kapftalfskri baráttu. En afstaða
Abl. er ekki aðeins röng, heldur er
og afvegaleiðandi fyrir hreyfinguna,
þvf ef hreyfingin grundvallast á
þessari vitleysu, býr hún ekki yfir
neinu hreyfiafli hvorki með tilliti
til þróunar vitundar né eflingar
.hreyfingarinnar. Þvf það er aðeins
lítill hópur ruglaðrar menningar-
hegra sem getur skynjað eins ,,óefnis-
legan" hlut eins og ,,sjáifstæði þjóð-
arinnar" sem brýnt baráttumál,
sjálfstæði sem þegar hefur unnist.
Stjórnartálsýnir
1956 komst til valda vinstri stjórnj
sem hafði brottför hersins á stefnu-
skrá sinni. En strax sama ár var
ljost að Framsókn og Alþýðuflokk-
uripn ætluðu sér ekki að standa við
gefin heit. Sú,,þýða" f heimsmál-
unum, sem rætt var um fyrir kosn-
ingarnar hafði nú ,,skyndilega"
breyst í ,,ógnvænlegt ástand". ,,A-
stæðurnar" voru: Arás tveggja
Nato-rfkja ( f f) - Englands og Frakk
lands - á Egyptaland 1956 og að
sovéska skrifræðið bældi niður upp-
reisnina f Ungverjalandi það sama
ár,
Abl. lafði f stjórninni á þeim for-
sendum að vera þeirra væri afger-
andi fyrir landhelgismálið. (Hversu
oft hefur ekki hentistefna Abl. verið
réttlætt með landhelgismálinu !!)
Allir þekkja reynsluna frá sfð-
ustu vinstristjórn , en þegar hún
var mynduð var sett inn f stjórnar-
sáttmala hennar að vera bandarfska
hersins skyldi tekin til endurskoð-
unar og stefnt að brottför herliðs-
ins f ,,áföngum". Hið óljósa orða-
lag gaf til kynna að þetta atriði hafði
verið sett inn f stjórnarsáttmálann
til þess eins að gera aðild Abl. að
stjórninni mögulega. Yfirlýsingar
Framsóknarþingmanna f þessu sam-
bandi og stöðugt þras um túlkun sátt-
málans benda til sama.
Þessi reynsla kennir okkur að
hreyfingin má aldrei treysta þvf að
borgaraleg rfkisstjórn komi baráttu-
málum hennar f höfn fyrir hana.
Slfkar tálvonir leiða aðeins til von-
brigða og bakslags f baráttunni, þeg-
ar hið rétta kemur f ljós.
Stefna okkar
Af þessu öllu má draga nokkrar
niðurstöður:
a) Hreyfing f hermálinu, sérstak-
lega ef hún tekur á sig samfylking-
arform, verður að hafa bæði bar-
áttu gegn hernum og Nató í grund-
velli sfnum. Þetta tvennt verður
ekki að skilið.
b) Ö.llum tilraunum til að gera þjóð-
ernisstefnuna eða trú á einhverja
borgaralega rfkisstjórn að grund-
velli baráttunnar verður að berjast
gegn. Þessi sjónarmið mega hins
vegar koma fram, sem merkir auð-
vitað um leið að önnur sjónarmið,
þ. e. byltingarsinnuð sjónarmið
mega það einnig. Þetta þýðir að
um allt það, sem ekki er tiltekið f
lágmarksgrundvelli ríkir skoðana-
frelsi innan samfylkingarinnar, svo
fremi það brjóti ekki f bága við lág-
marksgrundvöllinn : Herstöðvarnar
- Nató.
c) Reynslan hefur ennfremur sýnt
okkur - sérstaklega f sfðustu Sam-
tökum herstöðvaandstæðinga, að
samfylking sem þessi verður að
vera bundin við virka baráttu-
menn, annars ,,drepst" hún vegna
,,kuppa" frá hægri og vinstri á víxl
allt eftir þvf hver smalar betur, og
samfylkingin verður óstarfhæf.
A þessum grundvelli munum við
berjast gegn herstöðvunum og Nató.
Neista hefur borist bréf frá manni, sem ráðinn var til afleysinga á
hóteli einu f borginni. Fer lýsing hans hér á eftir:
Þegar hann hugðist vitja launa sinna
hinn fyrsta ágúst eins og lög gera
ráð fyrir fékk hann þau svör að hann
væri lausráðinn starfsmaður og
fengi þvf ekki laun sfn greidd á mán-
aðamótum eins og fastráðnir. Við>-
komandi hafði ekki samninga stéttar-
félags sfns sem var Félag starfs-
fólks f veitingahúsum við hendina og
gat ekki annað til bragðs tekið en að
bölva hátt og f hljóði og ganga út.
Var honum tjáð að laun sfn fengi
hann ekki fyrr en hinn 5. ágúst sem
var þriðjudagur eftir verslunarmanna
helgi.
Þegar þriðjudagurinn og miðviku-
dagurinn 6. liðu án þess að bólaði á
laununum fór manninum ekki að lít-
ast á blikuna og hafði samband við
formann FSV og sagði farir sfnar
ekki sléttar. Vitnaði hann f samninga,
sem formaðurinn hafði sjálfur undir-
ritað og taldi að samningar hefðu ver-
ið þverbrotnir á sér, en f samning-
unum segir um launagreiðslur:
"Kaup skal greitt mánaðarlega
eftir á fyrsta virkan dag næsta mán-
aðar. (f þessu tilviki föstudaginn
1. ágúst, innskot N. ).Þeim sem
ekki vinna gegn föstum mánaðarlaun-
um skal þó greitt kaup sitt vikulega
eigi sfðar en á föstudegi f næstu viku
enda óski starfsmaður þess."
Formaðurinn tók kvörtununum með
hluttekningu og hvatti starfsmanninn
til að ganga fastar eftir laununum.
Starfsmaðurinn lýsti þvf þá yfir að
hann teldi frekari kvartanir af sinni
hálfu gagnslausar og fór þess á leit
að formaðurinn hefði sjálfur sam-
band við atvinnurekandann og krefð-
ist þess fyrir hönd umbjóðanda sfns
að staðið væri við samninga félags-
ins. Féllst formaðurinn á það með
semingi.
Þegar starfsmaðurinn hafði sam-
bsnd við formanninn á nýjan leik
lýsti hann þvf yfir að drátturinn ætti
sér eðlilegar orsakir og stafaði ein-
faldlega af þvf að verslunarmanna-
helgin hefði sett strik f reikninginn.
Það starfsfólk sem sæi um launaút-
reikninga væri f Verslunarmannafél-
agi Reykjavfkur og ætti það rétt á
frfi fyrsta mánudag f ágúst samkvæmt
samningum og "ekki getur þú^ætlast
til að samningar séubrotnir á þvf
til að þú fáir þfn laun á réttum tfma"
sagði formaðurinn.
• •
Starfsmaðurinn neitaði að taka
rök formannsins til greina enda frf-
dagur verslunarmanna f ár þremur
dögum eftir lögleiddan útborgunar-
dag. Sagði starfsmaðurinn formann-
inum að málið snerist einfaldlega
ekki um það á hverjum væri brotnir
samningar, heldur að séð væri um
að engir samningar væru brotnir.
Greip þá formaðurinn til þess ráðs
að reyna að sýna fram á að um sam-
ningsbrot væri ekki að ræða og vitn-
aði til ofanskráðrar samningsgrein-
ar og sagði: Ef þú ert ekki á föstum
mánaðarlaunum er löglegt að þú fáir
ekki launin fyrr en föstudaginn 8.
ágúst.
Hér var vitanlega um örgustu föls-
un að ræða. Greinin segir áð lausráð-
ið fólk skuli fá laun sfn vikulega og
ef starfsmaðurinn hefði fallið undir
þessa skipan hefði hann átt að vera
búinn að fá tvær útborganir f júlímán-
uði. En formaðurinn virðist helst
skilja ákvæðið á þann hátt að þar sem
rætt er um föstudag f samningunum
væri átt við föstudaginn næsta eftir
að starfsmaðurinn bæri fram kvörtun
sfna. Lauk samtalinu þvf næst með
styttingi en áður höfðu þó ýmis gull-
korn flotið upp úr formanninum. "Það
hefur enginn kvartað nema þú", sagði
hann m. a. , "ekki get ég farið að gera
neitt ef enginn annar kvartar".
Athyglisverð yfirlýsing það hjá for-
manni verkalýðsfélags. f annað sinn
flaut upp úr formanninum: "Ef engir
peningar eru til þá get ég náttúrulega
ekkert gert f málinu frekar en þú . "
(Þess skál getið at atvinnurekandinn
var Flugleiðir H/F).
• •
Starfsmaðurinn hélt áfram eftir-
rekstri sínum á eigin spýtur og fékk
nú þriðju skýringuna á drættinum,
sem sagt þá að hann stafaði af þvf
að upplýsingar um hann hefðu borist
of seint til að hann hefði getað verið
með öðru starfsfólki f útborgun. Sam—
kvæmt þvf hefði það tekið viku að
reikna út af stimpilkorti hans, sem
hvarf úr rekkanum með öðrum um
mánaðamótin. Starfsmaðurinn fór
fram á vikugreiðslur það sem hann
ætti eftir óunnið í ágúst (sbr. sam-
ningana að ofan) en fékk það svar að
slíkt kæmi ekki til greina þar eð
hann teldist fastráðinn starfsmaður
og ætti að fá laun samkvæmt þvf !
• •
Þær urðu lyktir að útborgunin sá
dagsins ljós föstudaginn 8. ágúst og
var hún f formi ávísunar og fylgdi
ekki uppgjör eins og kveðið er á um
f samningum. Lét starfsmaðurinn
það kyrrt liggja enda ekki mikils lið-
sinnis að vænta f áframhaldandi eftir-
rekstri. Var honum lofað heildarupp-
gjöri þegar hann hætti störfum.
Starfsmaðurinn kvaðst ekki koma
þessu á framfæri vegna þess að þær
tafir, sem orðið hafi á útborgun, hafi
komið honum á kaldan klaka, honum
var veittur frestur á húsaleigugreið
slu og sló matarpeninga hjá kunningj-
um og hafði enda ekki fyrir öðrum
að sjá en sjálfum sér.
• •
Það var hins vegar hvorki Flug-
leiðum né verkalýðsforingjanum
hugprúða að þakka að hann þurfti
ekki að standa við neinar fjárhags-
legar skuldbindingar um þessi mán-
aðamót eins og allir vita að raunin
er um fjölda verkafólks. Fyrirlitn-
ing og tillitsleysi fyrirtækisins gagn—
vart þörfum og rétti starfsfólks
sfns þarf heldur varla að vekja und-
run neins.
Það er hins vegar framkoma for-
manns verkalýðsfélagsins sem ma
vera fhugunarefni þeirra sem eiga
eitthvað undir félag hans að sækja.
Hann færðist lengi vel undan þvf að
skipta sér af málinu og tók sfðan
málstað atvinnurekandans gegn um-
bjóðendum sínum og leyfði sér að
reyna að mistúlka samningana atvinnu-
rekandanum f hag. (Gera verður ráð
fyrir að hann hafi skilið samninga
sem hann sjálfur undirritaði).
Það er ekki mikið öryggi fyrir
verkafólk að hafa slfka menn f for-
svari enda munu brottrekstrar hafa
verið tfðir á viðkomandi hóteli und-
anfarið án þess að mál hafi verið úr
gert. Félagsmenn FSV eru upp til
hópa láglaunafólk sem ekki veitir af
að hafa allar klær úti til að geta bjar-
gað sér f dýrtfðardansinum um
þessar mundir og kjör þess og vinnu-
öryggi fer áreiðanlega ekki batnandi
á næstunni. Sfst má það við þvf að
samtökum þess sé beitt gegn þvf.
Þetta mál,þótt lítið sé f sniðum,má
vera þvf dæmi um að það hefur á
engan að treysta nema sig sjálft og
samtakamátt sinn. Þegar samtök
þess gæta ekki hagsmuna þess verð-
ur það að kasta flugumönnum atvinnu-
rekenda f eigin röðum á dyr.