Neisti - 23.04.1978, Blaðsíða 6

NEISTI 4. tbl 1978 /
S
✓
,,Þa5 er óraunsætt a5 reikna me5 sósíaliskri byltingu
hér á landi. " „Verkafólk á Tslandi vill ekki byltingu. "
Þessar og aBrar ámóta fullyröingar koma oft fram
f samtölum félaga FBK vi5 endurbótasinna og sentrista.
Stundum reyna endurbótasinnarnir a5 tala til okkar 1
alvarlegum tón líkt og Arni Bergmann f Þjóðviljanum
30. október s. 1. : ,,Verkafólk í hinum þróaðri auSvalds-
ríkjum vill styðja kommúnistaflokka og vinstrisósíal-
istaflokka til kjarabaráttu, til umbótabaráttu. A þvi er
enginn vafi. Hitt verSa menn a5 horfast f augu við, a5
allt er f meiri vafa um stuðning við gjörbreytingu á þjóð-
félaginu. "
Þa5 má vera að Arni Bergmann hafi haldið að hann
opinberaði okkur þarna einhvern Stórasannleik. Svo er
þó ekki. Það er einmitt á þessum staðreyndum sem
byltingarhugmyndir IV. Alþjóðasambandsins hvila.
Innan auðvaldsskipulagsins
berst verkalýðsstéttin fyrir
umbótum sér tilhanda. Það
er ekki fjrr en verkalýCs -
stéttin ser að möguleikar
auðvaldsskipulagsins til að
mæta kröfum hennar um um-
bætur eru tæmdir - þegar
auðvaldsskipulagið afhjúpar
gjaldþrot sitt í djúpstæöri
þjóðfélagslegri og pólitxskri
kreppu - að verkalýðsstett-
in hefst handa við að gjör-
breyta samfélaginu. Það er
ekki fyrr en hin sósíaliska
bylting verður augljós
nauðsyn til að tryggja þær
enduríxætur sem verkalýðs-
stéttin berst fyrir, að'
verkafólk tekur hin pólitxsku
völd í sinar hendur.
Trotsky benti á þetta grund.
vallaratriði byltingarfræð-
anna í formála að "Sögu
rússnensku byltingarinnar"
þegar hann segir: „ÁstæSur
hinna skyndilegu breytinga á
skoðunum og hugarástandi
fjöldans á byltingartimum
eru ekki aðlögunarhæfni og
hreyfanleiki mannshugans,
heldur þvert á móti, hin
djúpstæða íhaldssemi hans."
r dag getum við bent á að-
stæður sem gera það mögu-
legt að þessar sviptingar í
skoðunum og aðgerðum fjöld-
ans veröi ekki jafn snöggar
og skipulagslausar og þær
voru á dögum rússnensku
byltingarinnar. Verkalýðs-
stétt V-Evrópu er betur
menntuð en rússnenskur
verkalýður árið 1917 og
hefur þar með meiri mögu-
leika til þess að hafa yfir-
sýn yfir afleiðingarnar af
pólitiskri og félagslegri
starfsemi sinni. Það er einn-
ig hægt að benda á að f dag
eru kröfur um hreint and-
kapitaliskar umbætur (t. d
kröfur um verkalýð seftirlit
með framleiðslúnni) þó nokk-
uð útbreiddar meðal verka-
fólks f V-Evrópu. Kröfur af
þessari tegund komu ekki
fram f Rússlandi fyrr en
það rfkti byltingarástand og
gjaldþrot auðvaldsskipulags
ins sýndi sig f þvf að ómögu-
legt var að uppfylla kröfur
fjöldans um "frið, brauð
og land". Þessar aðstæður
gera það mögulegt að póli-
tfsk valdataka verkalýðs- '
stéttarinnar íV-Evrópu
verði auðveldari f fram. -
kvæmd heldux- en byltingin f
Rússlandi 1917, að stærri
hluti verkalýðsstéttarinnar
verði meðvitaður um það
sem felst f þeirri gjörbylting
samfélagsins, sem verið er
að framkvæma og verkalýðs-
stéttin geti mjög hratt fikr-
að sig áfram frá verkalýðs-
eftirliti og yfir til beinnar
stjornar á framleiðslunni.
En þessi möguleiki verður
ekki að veruleika nema unn-
ið se markvisst að þvf að
stækka þann hóp verkafólks
sem er meðvitaður um hvað
felst f sósfalfskri umsköpun
þjóðfélagsins og vill starfa
að framkvæmd hennar.
Sögulegur glæpur endur-
bótastefnunnar er ekki sá að
flokkar hennar (sumir hverj-
ir a. m. k.) berjast fyrir
endurbótum f dag, heldur að
þessir flokkar láta undir
höfuð leggjast að undirbúa
verkalýðsstéttina undir þá
pólitfsku valdatöku hennar og
sósfalfska umsköpun þjóð-
félagsins sem er nauðsyn-
legur þáttur f umbótabar-
áttu verkalýðsstéttarinnar.
Þessi afstaða þeirra leiðir
ekki til skipulegri og raun-
hæfari þróunar til sósfal-
ismans. Þvert á móti leiðir
afstaða endurbótasinnanna til
pólitfsks gjaldþrots þegar
byltingarástand skapast og
verkalýðsfjöldinn krefst rót-
tækra breytinga á þjóðfélag-
inu.
KREPPA AUÐVALDSINS
Við ætlum ekki að þreyta
lesandann hér með þvf að út-
lista alla þá efnahagslegu og
félagslegu erfiðleika sem
auðvalds skipulagið stendur
frammi fyrir og spá minnk-
andi hagvexti, verðbólgu og
atvinnuleysi. Þessar stað-
reyndir eru f dag það augljós-
ar að m. a. margir fræði-
menn borgarastéttarinnar
eru þeirrar skoðunar að
framundan sé ló ngvarandi
tfmabil efnahagslegrar og
félagslegra sviptinga. Það er
helst að maður finni trúa á
framtfðármöguleika auðvalds-
skipulagsins f áróðri endur-
bótasinna (sbr. "fslensk
atvinnustefna" Alþýðubanda-
lagsins).
Hér ætlum við aftur á móti
að benda á nokkur atriði
varðandi samband hinnar
efnahagslegu og félagslegu
kreppu auðvaldsins og stétta-
baráttu verkalýðsstéttarinnar
Efnahagslega lýtur auðvalds
þjóðfélagið ákveðnum lög —
málum sem óhjákvæmilega
leiða til efnahagslegrar
kreppu. Samantekin felast
þessi hlutlægu lögmál f þeim
aðstæðum sem leiða til
lækkandi arðsemi auðmagns-
ins. Þegar efnahagskreppa
auðvaldsins hefur náð
ákveðnu sitig, þegar auðvald-
ið neyðist til að takmarka
umbætur til handa verka-
fólki, eða ráðast á hefð-
bundna hagsmuni verkafólks,
þá vex róttækni og baráttu-
andi meðal verkalýðsstéttar-
innar. Innan auðvaldsskipu-
lagsins magnast upp styrjöld
milli stétta þjóðfélagsins.
Þannig er stéttabarátta
verkafólks afleiðing af hlut-
lægri þróun auðvaldssamfél-
agsins. En með þessu er
ekki sagt að stéttabarátta
verkafólks hafi ekki áhrif á
áframhaldandi kreppuþróun.
Það er vissulega hægt að
hrekja þær fullyrðingar
borgaralegra hagfræðinga að
launalækkun geti hjálpað
auðvaldinu upD úr djúpstæðri
kreppu. Launalækkun er
vissulega ein af forsendum
þess að auðvaldið rétti úr
kútnum, en til þess að hún
leiði til efnahagsuppsveiflu
verður að vera fyrir hendi
stækkandi markaður og fél-
agslegur stöðugleiki. Launa-
lækkun felur aftur á móti f
sér að markaðurinn minnk-
ar. Það er þessi staðreynd
sem núverandi sparnaðar-
stefna auðvaldsríkjanna er
að reka sig á.
öflug stéttabarátta verka-
ismans: aukin matvælafram-
leiðsla hefur ekki eytt hung-
ursneyð.
fólks kemur ekki fyrst og
fremst við pyngju auðvalds-
ins. Þegar stéttabaráttan
hefur náð vissu stigi, þá
eru bein áhrif hennar á
gang auðvaldssamfélagsins
miklu frekar skipulagsleg,
félagsleg og hugmyndafræði-
leg, heidur en beinlínis efna
hagsleg. Verkafólk setur
sig nú upp f andstöðu við
vald hins einstaka kapítalista
í einstökum verksmiðjum
og hindrar "eðlilega" fram-
leiðslu og hagræðingu; verk-
föll og aðrar aðgerðir
verkafólks valda þvf að ein-
stakir kapftalistar tapa mörk
uðum. Öll framleiðsla og
allar fjárfestingar verða
háðar meira öryggi en áður.
Einnig innan ríkisins, me ðal
starfsmanna hers og lög-
reglu og annarra kúgunar-
tækja ríkis valdsins , vex.
fjöldi þeirra sem neita að
hlýða, eða hlýða einungis
seint og treglega, er "óáreið-
anlegir".
Þetta ástand hlýtur óhjá-
kvæmilega að leiða til ring-
ulreiðar og fjármagnsflótta,
Atomsprengjan: tákn um tor-
tfmingarmátt kapftalismans.
sem enn eykur á kreppuna.
Borgarastéttin missir trúna
á framtfðina og getu sfna
til að stjórna þjóðfélags-
þróuninni.
Við þessar aðstæður er
mikilvægt að verkalýðsstétt-
in hafi bolmagn til þess að
taka hin pólitfsku völd f
sfnar hendur og umbreyta
samfélaginu. Hún verður að
geta sannfært þjóðina um
að sósfalisminn sé sú lausn
á vandamálum auðvalds
félagsins sem sé hægt að
treysta, - eða alla vega
borgi sig ekki að berjast
gegn henni. Þess mun
ákveðnar, skipulegar og
markvissar sem verkalyðs-
stéttin berst fyrir þessari
lausn sinni á kreppunni,
þeim mun máttlausari
verður andstaða borgara
stéttarinnar og annarra hópa
sem eru hagsmunalega f and-
stöðu við sósfalfska byltingu.
Þær aðstæður sem við höf-
um gert grein fyrir hér að
ofan eru fyrir hendi f dag f
mörgum löndum Suður- og
V-Evrópu, t. d. ftalíu,
Spáni og Portúgal. En f þess-
um löndum sjáum við einnig
augljós dæmi um "íhalds-
SÓSÍALÍSK BYLTIN
semi mannshugans". Verka-
lýðsstétt þessara landa berst
fyrir umbótum sem ganga út
fyrir ramma auðvaldsskipu-
lagsins, en hún er enn ekki
reiðubúin til þess að stfga
skrefið til fulls og grfpa hin
pólitísku völd og framkvæma
umsköpun þjóðfélagsins.
Vegna þessa hiks hefur borg-
arastéttin fengið tækifæri til
þess að hafa pólitískt frum-
kvæði, eins og pólitík Soares
f Portúgal og Suarez á Spáni
eru dæmi um. f þessum lönd
um hafa endurbótasinnuðu
flokkarnir (bæði kommúnista-
flokkarnir og sósfalistaflokk-
arnir) lagt sitt að mörkum
til að styrkja þetta pólitfska
frumkvæði borgarastéttarinn-
ar. Þannig eykur pólitík
endurbótasinnanna motsögn-
ina milli þróaðra hlutlægra
forsenda fyrir sósfalfskri
byltingu og skortsins a
meðvitund um nauðsyn bylt-
ingarinnar; milli þeirrar
baráttu verkafólks, sem
hlutlægt séð felur f sér bar-
áttu gegn auðvaldsskipulag-
inu og skortsins á með-
vitund um nauðsyn þess að
umbylta þjóðfélaginu. Þessi
pólitfk torveldar auðvitað
framkvæmd sósfalismans og
tefur byltinguna þannig að
hún verður framkvæmd þegar
kreppa auðvalasins verður
enn djúpstæðari en f dag og
uppbygging sósfalismans þar
af leiðandi erfiðari f fram-
kvæmd. Ástandið á ftalfu er
sérstaklega sögulegt dæmi
um þetta.
FORBYLTINGAR- OG
BYLTINGA RASTAND
f greiningu sinni, hefur
IV. Alþjóðasambandið ein-
kennt þjóðfélagsástand landa
eins og Portúgals, Spánar,
ftalfu, Grikklands, Frakk-
lands og Englands með hug-
takinu forbyltingarástand. í
þessum löndum er .stétta-
barátta verkafólks öflug og
það ástand sem lýst var hér
að framan er ríkjandi. Það
sem enn skortir á að þetta
ástand sé byltingarástand
er f fyrsta lagi að borgara-
stéttin hefur enn möguleika
á pólitfsku frumkvæði, hún
getur enn mótað stofnanir
ríkisvaldsins og dregið með
sér hluta þjóðarinnar f bar-
áttu fyrir borgaralegum ráð-
stöfunum gegn kreppu auð-
valdsskipulagsins. f öðru
lagi hefur verkalýðsstéttin
enn ekki hafið markvissar að-
gerðir (uppbygging ráða, út-
breitt verkalýðseftirlit) sem
geta sannfært þjóðina um að
sósfalfsk bylting sé fram-
kvæmanleg lausn á kreppu
auðvaldsskipulagsins.
Þessi tvö atriði eru vita-
skuld tengd órjúfanlegum
böndum. Sá misskilningur
kemur oft upp að byltingar-
kreppan sé á einn eða ann-
an hátt tengd efnahagslegu
hruni á borð við kreppuna
miklu um 1930. Slfkt efna-
hagslegt hrun orsakast af
þvf að skipulagsleysi auð-
valdsins og innbyrðis sam-
keppni kapítalista hefur leitt
til þess að fjármálaskipu-
lag og framleiðsluskipulag
auðvaldskerfisins brotnar
saman; framleiðslan stór-
minnkar og atvinnuleysi
margfaldast. Fyrstuvið-
brögð verkafólks við slíku
hruni eru venjulega handa-
hófskennd, eins og dæmin
frá 1930 sýna. Það var
fyrst þegar auövaldsskipu-
lagið byrjaði að rétta aðeins
við eftir hrunið mikla að
byltingarbaráttan fór vax-
andi og það forbyltingar -
ástand sem rfkti þróaðist
fyrir f byltingar ástand í
einstaka löndum (Spán x og
Frakkland). Það virðist
gilda almennt að stéttabar-
átta verkafólks er vaxandi
þegar auðvaldsskipulagib er
á leið niður f öldudal., eoa
á leið upp úr öldudal, en
stéttabaráttan er f lágmarki
þegar auðvaldsskipulagið er
neðst f öldudalnum. Burt-
séð frá þessum almennu
tengslum, þá eru engin bein
tengsl milli efnahagsþróunar
innar og byltingarbaráttunn-
ar. Foroyltingarástand þró-
Mótmælaaðgerðir gegn kj:
borginni Almelo. Hvf skyl
unum að leika sér með kj;
lausir og þeir eru nú? ^
ast yfir f byltingarástand
samkvæmt eigin lögmálum.
Kveikjan að slfkri þróun get-
ur verið einstaka atburður,
einstaka ögrun af hálfu auð-
valdsins. Dæmi um slfkt eru
viðbrögð verkalýðsins f
Þýskalandi við valdaráni
Kapps árið 1920, viðbrögð
verkalýðsins f Petursborg
viö skotárás keisarans f
janúar 1905, viðbrögð verka-
fólks á Spáni við uppreisn
fasistanna 1936, viðbrögð
verkalýðsins f Portúgal við
valdaránstilraun Spinosa
1975 og viðbrögð verkalýðs-
ins á ftalfu við morðárásina
á Togliatti árið 1948. f öðr-