Stúdentablaðið - 01.12.1934, Síða 16

12
STÚDENTABLAÐ
að gestrisnina á einhverju útlendu máli eða
léiegri íslenzku. Sá, sem vill gaumgæfilega
kynnast lífsskilyrðum íslendinga, verður að
gera sér far um að læra málið til þess að
geta séð, hvað í þjóðinni býr og fylgzt með
hinum andlegu hreyfingum í ræðu og riti.
Af þessari vankunnáttu ferðamanna er
það skiljanlegt, að fjöldi útlendra bóka
fjalla aðeins um ísland á yfirborðinu. Að
vísu er það skemmtilegt að lesa um land,
sem er svo sérkennilegt að landslagi og jarð-
myndun sem ísland er, og mörgum erlend-
um lesöndum mun þykja það frásagnar
\ert, að íslendingar borði skyr og eigi bíla
og bíó. En slíkar yfirborðsfrásagnir vekja
engan skilning- á þeirri lífsbaráttu, sem
landið heyir fyrir menningarlegu sjálfstæði
sínu. Til þess þarf nána þekkingu á sögu og
umfram allt hagsmunalegum möguleikum
landsins. Verið hafa þó til menn, sem hafa
liaft djúpan skilning á þessum hlutum. Með-
al þeirra má nefna próf. Konrad Mauer. Nú
á tímum virðist vanta slíka menn. Þess-
vegna má sá áhugi, sem nú er vaknaður í
Þýzkalandi fyrir íslandi sem öðrum ger-
mönskum frændþjóðum þess, vera íslend-
ingum gleðiefni. Við þýzka háskóla hafa
verið stofnuð embætti fyrir íslenzka sendi-
kennara. Þessa breytingu gætu Islendingar
notað sér, til þess að vekja athygli á málum
sínum.
Sjálfstæði Islands. Það er orð, sem nær
ekki eingöngu til íslendinga. Sá, sem kemur
utan að og kynnist íslenzku þjóðinni nánar,
hlýtur einnig að taka þátt 1 baráttu henn-
ar fyrir því. íslenzka þjóðin hefir svo marga
góða eiginleika, að einnig útlendingurinn
óskar þess, að hún megi ætíð vera sjálfstæð
heild meðal annarra þjóða, en þessari ósk
fyigir þó áhyggjan fyrir því, að sjálfstæðið
líði ef til vill undir lok.
Island hefir náð pólitísku sjálfstæði. Eftir
er að ná fullu fjárhagslegu sjálfstæði. Jarð-
argróður iandsins er fátækur, og jafnvel
þótt landbúnaður fari batnandi með nýjum
aðferðum, mun sjórinn vera eina tryggingin.
En það, sem fyrst og fremst á þó að verja,
er menningarlegt sjálfstæði Islands. I því
tilliti er undravert, hve mikið íslendingum
liefir orðið ágengt.
Útlendingar hafa undrazt það, að hið
forna mál hefir haldizt, þrátt fyrir erlenda
kúgun í mörg hundruð ár. Af Norðurlanda-
málunum er íslenzkan hreinasta og í sjálfu
sér samræmasta málið. Að vísu kem-
ur íslenzkan að litlum notum í viðskiptum
um víða veröld, en leggi maður stund á
hana, er það fögur nautn. Margir eru þeir,
sem hafa sett sér það takmark, að halda
málinu hreinu og lausu við erlend áhrif.
Þeir hafa réttan skilning á því, að hreint
og heimagróið mál er grundvöllur allrar
sjálfstæðrar menningar. Ég vildi óska, að
það væri ekki gamansaga ein, sem ég heyrði
einu sinni í Þýzkalandi. I henni er sagt um
íslenzka tollvörðinn, að hann framkvæmi
ekki aðeins venjuleg störf sín við komur er-
iendra skipa, heldur að hann leiti líka að
erlendum orðum, seni reyna að smygla sér
inn í landið.
ísland á tungu, sem það getur verið
hreykið af. Því leiðara þykir útlendum
mönnum, þegar góðir íslenzkir rithöfundar
skrifa bækur sínar á erlendu máli. Það væri
óréttlátt að álasa þeim fyrir það, því að Is-
land er svo fámennt og getur ekki borið nægi-
lega miklar bókmenntir, til þess að tryggja
rithöfundum sínum lífvænleg kjör. Hér er
sorglegt misvægi á gáfum og möguleikum til
að nota þær. Nokkuð væri hægt að ráða
bót á þessu, ef kostnaðarmennirnir gætu
komið sér saman um að spilla ekki smekk
lesandanna með þýðingum lélegra, erlendra
bóka, heldur reyndu að bæta hann með
vönduðum íslenzkum bókmenntum. Einnig
væri það æskilegt, að höfundamir skrifuðu
frumrit sín á íslenzku, þó að þeir gæfu
ritin einnig út á erlendum málum. Með
þessu móti fengju íslendingar ritin beina
leið, í stað þýðinga frá annarri hendi. Það
leikur enginn efi á því, að skáldgáfan njóti
sín bezt á móðurmálinu. — Leikaramir hafa