Stúdentablaðið - 07.05.1979, Blaðsíða 2

2
Stúdentablaðið
Af prívatlífi
„En þegar eldaði aftur og birti
í hjarta ákafan kenndiég sting,
og fyrir augum af angist mér
syrti.
Hún var með einfaldan
giftingarhring."
Svo mörg voru þau orð. Hversu
margir, jafnt innvígðir sem utan-
gátta í véum Díonýsusar, skyldu
ekki hafa farið með þessar fornu
Ijóðlínur án þess að hyggja að því
lifsviðhorfi sem að baki þeim býr.
Þetta djásn íslenskrar söngtexta-
gerðar, Kötukvæði, sýnir á grípandi
máta kreppu hins borgaralega sið-
ferðis — í hverjar ógöngur sú
skakka siðferðisviðmiðun hefur
leitt margan haminn alþýðumann.
Sú staðreynd stendur óhögguð eftir
þó hægt sé að nefna dæmi um fóik
sem gengið hefur í skrokk hinni
helgu siðferðisímynd og ástundað
breiðan veg bóhemísks nautnalífs.
Innsiglisvottorð niðurlægingar-
innar, giftingarhringurinn, ber
vitni djúpstæðum skilningi á fyrir-
bærunum trúlofun og hjónaband.
Hringur sem ei verður rofinn. Og
Útgefandi:
Stúdentaráö Háskóla tslands
Ritstjóri og ábm.:
Tómas Einarsson
Útgáfustjórn:
Stjórn S.H.t.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýs-
ingar:
Féla gsheim ili stiidenta viö
.Hringbraut, 101 Reykjavfk.
Framkvæmdastjóri auglýsinga-
deildar:
Steinunn H. Hafstaö
Sfmi: 15959
Verö:
3O0kr. i lausasölu.áskriftargjald á
ári 3000 kr.
Prentun:
Blaöaprent
saman mynda tveir hringar einn
vítahring — keðjan á milli er
óáþreifanleg, en samt öllum Ijós.
Ekki verður hjá því komist að dást
að hugviti upphafsmanns víta-
hringanna — hversu tær er ekki
symbólíkkin í djöfulskap sínum.
Eitt þeirra fyrirbæra sem
blómstrar hvað skærast í íslenskri
samfélagsflóru um þessar mundir
er skilnaðurinn. Gengi þess
fyrirbæris samkvæmt opinberrri
skýrslugerð er slíkt að hjónabandið
er farið að gera íslensku krónunni
skömm til, svo hrikalegt er gengis-
sig hinnar eilífu ástar. Á marga
slær felmtri við slík tíðindi. Hinir
ýmsu næturverðir í banka trúar og
miðaldasiðferðis sjá fram á ótta-
lega rýrnun þeirra verðmæta er
þeir gæta. Aðrir halda veislur og
stíga villtan dans — gjöra blót í
þágu þess guðs er stýrir þvílíkri
þróun.
Siðferði verður ekki í sundur slitið
f rá þeirri ef nahagsumgjörð er ríkir
á hverjum tíma. Trúlofunin,
giftingin, heimilið, kjarnaf jölskyld-
an eru ekki afleiðing háleitra sið-
ferðisþanka. I því samfélagi þar
sem prívatþénustan gegnir hlut-
verki Lóreleiar og hver ein-
staklingurinn á fætur öðrum brýtur
lífshamingju sína á skerjunum,
þar sem glitur gullsins villir mönn-
um sýn — í því samfélagi gegnir
goðsögnin um f jölskylduna og eina
ást frá fermingu í kör vissulega
stóru hlutverki. Prívateignarétti á
atvinnutækjum fylgir prívateign á
húsi, á samgöngutækjum, mökum
og börnum. Fjölskyldan er í dag
efnahagsleg eining, ábyrg fyrir
umönnun meðlima sinna.
Samfélagsleg þjónusta hefur ekki
nema að litlu leyti leyst af hólmi
hlutverk heimilanna, þrátt fyrir að
þjóðfélagsþróunin hafi gert það
nauðsynlegt. Slík þjónusta verður
að koma til svo rifta megi öllum
lagalegum og ef nahagslegum
böndum sem tengja fólk saman. Þá
væri og stoðunum kippt und-
an þeirri hugmyndafræði sem
ríkir á heimilunum, þar sem
„heimilisfaðirinn" trónar efst, þá
kemur „húsmóðirin", og síðast
afkvæmin, sem oft eru skoðanaleg-
ir og valdslegir þrælar foreldranna.
Fyrirvinnuhlutverkið hefur gefið
karlmanninum æðstu valdastöðuna
innan heimilisins, meðan að „hlut-
verk" konunnar hefur stuðlað að
undirgefni.
Frjálsar ástir, þar sem samband
einstaklinga er ekki hnýtt öðru en
tilfinningaböndum, verða ekki að
veruleika í samfélagi prívatþénust-
unnar. Engu að síður ber brýna
nauðsyn til að rífa niður og hæða
hugmyndir burgeisanna um lík-
kistulifnað hjónabandsins og efla
það andóf sem fram hefur komið á
síðari árum gegn honum. Bylting
hverdagsins er mikilvægari yfir-
borðsþrasi pólitíkusa, sem fyrir
löngu eru gengnir í Heiðnaberg
borgaralegs velsæmis.
Götin á klæðum giftingar-
athafnarinnar verða stærri og
stærri og vín brúðarskálarinnar æ
fúlla. Götin verða ei rimpuð saman
né vínið bragðbætt. Lofum því
hundrað hjónaböndum að slitna og
hundrað sambýlisf ormum að
spretta! t.
Vins trís tjóm—verkalýðss tjóm
Eftír Olaf Grétar Kristjánsson
S.l. vor var haldinn fundur i
Félagsstofnun stúdenta þar sem
mættu fulltrúar frá Fylkingunni
og Alþýöubandalaginu (Alb.) til
þess aö ræöa efniö ,,Er Alb. val-
kostur?”. Þar stóöu upp steigur
látir skriffinnar, menn eins og
Kjartan Ólafsson og Hjaiti Krist-
geirsson, og lýstu þvi yfir aö þeir
væru trotskistar og alþjóölegir
byltingarsinnar. Einnig kom
' Mánafoss-Markús upp og felldi
nokkur fögur tár yfir þvi hvaö
Alb. heföi fært verkalýönum
mikla velsæld meöbaráttu sinni i
gegnum árin. Hann sagöi aö
Fyikingin væri eingöngu fleygur i
verkalýösbaráttunni og færöi
hana ekkert fram á viö. Þaö er
efni i grein út af fyrir sig aö ræöa
„afstööu” Abi. til alþjóölegar
baráttu verkalýösins og hverjir
standi heilir i þvf máli. En hér á
etir veröur rætt um Alb. og þátt-
töku þess i vinstri-stjórninni.
Er AB. valkostur?
Þessari spurningu beini ég til
róttækra stúdenta og biö þá aö
hugleiöa. Kosningarnar s.l. ár
voru háöar á tima megnrar
óánægju meö kjaraskeröingar
auövaldsstjórnar Geirs Hall-
grimssonar og léöi þaö Alb. nokk-
urn slagkraft. Þaö er enginn vafi
á þvi aö Alb. notfæröi sér verka-
lýöshreyfinguna til framdráttar
þröngsýnum pólitiskum áform-
um. Einkum komu skriffræöis-
doggar eins og Gvendur Jaki aö
góöum notum. Hann lét þau gáfu-
legu ummæli falla á þessum tima,
aö kosningar væru kjarabarátta
og aö kjarabæturnar yröu taldar
upp úr kjörkössunum.
Aö loknu sigri i kosningunum
fór Alb. i stjórn meö Framsókn og
Alþýðuflokki. Fylkingin haföi
stranglega varaö viö þvi, að
verkalýðsflokkarnir (Alb. og
Alþ.fl) geröu þetta. Ástæðan ligg-
ur i skilgreiningu marxismans á
rikisvaldinu. Grundvaliareöli
þess veröur ekki breytt meö
þvi að koma verkalýös-
flokkunum aö stjórnvölnum.
Gangverk kapitalismans er
þaö sama og áöur, hagkerf-
iö alveg jafnstjórnlaust og
arörániö þaö sama og fyrr.
Fylkingin kraföist þess aö verka-
lýðsflokkarnir væru ekki aö
dudda i þingræöisbrölti, en
beindu „atorku ” sinni aö þvi aö
byggja upp verkalýöshreyfing-
una sem sjálfstætt afl, sem fært
væri um aö mæta auövaldinu af
fullum styrk. Viö kröföumst þess
aö verkalýösflokkarnir væru i
samfelldri stjórnarandstööu og
hættu aö ganga erinda borgara-
stéttarinnar á Islandi.
Svona kröfur ffá öfgasamtök-
um eins og Fylkingunni eru mikiö
aðhlátursefni I Alb. og er ekki
visað til málefnalegs bakgrunns
heldur smæöar samtakanna. En
Alb. menn hefðu mátt hlæja
meira, einkum þeir sem eru ein-
lægir verkalýössinnar (sem eru
jú til þarna og halda i barnslegri
einfeldni sinni og pólitiskum sú-
bje ktv Is ma aö Alb. sé valko stur).
Þaö voru ekki liönir margir
mánuðir þegar vinstri-stjórnin
var farin aö beita sömu aöferöum
og hægri-stjórnin. En kjaraskerö-
ingarnar að þessu sinni voru enn
sviviröilegri en þær sem fyrri
stjórn hafði framkvæmt. Þaö svl-
viröilegasta viö þetta allt var þó
aö Gvendur Jaki skyldi vera
notaöur til þess aö makka viö
stjórnina um hvaö skeröingin
ætti að vera mikil!
Þaö kom fram sem Fylkingin
haföi varaö við: Þegar verka-
lýðsflokkar sitja i rikisstjórn i
auðvaldslandi er verkalýös-
hreyfingin i vasa stjórnarinnar.
Sú stjórn er valdatæki auöstéttar-
innar i landinu og má þvi segja aö
verkalýösstéttin liggi kylliflöt
fyrir auðvaldinu og sé aldrei
opnari fyrir kjararánsaögeröum.
Samtimis þessu stóö vinstri-
meirihlutinn i borgarstjórn fyrir
niöurskuröi á félagslegum fram-
kvæmdum, m.a. til dagvistunar-
mála, sem eru öllum kvenfrelsis-
sinnum mikiöhjartansmál. Þetta
var gert þrátt fyrir djarflegar
yfirlýsingar Alb. fyrir borgar-
stjórnarkosningar um „8 ára
áætlun” i dagvistunarmálum og
fullröinguna frægu um aö þetta
væri spurningin um „vilja þess
sem valdiö hefur”. Hvort þetta
fólk er svona illa gefið eöa ekki
skiptir ekki máli. Aöalatriöiö er
aö þau hafa lent meö smettin á
sér á steinvegg. Islenskt auövald
segir: Hingaö og ekki lengra! Þaö
er ópraktiskt fyrir auövaldiö aö
byggja dagvistunarheimili þvi aö
þaö er ekki hægt aö sameina þau
gróöa maskínunni og láta þau
„Þaö hefur sýnt sig aö AB er
býrókratlskur stéttasam vinnu-
flokkur, sem byggir á staliniskri
hefö”.
standa undir sér. Börn eru ekki
vinnuafl og borga ekki skatta.
Niöurskurður stjórnarinnar á
framlögum til LIN brennur einna
mest á stúdentum og stendur
þeim næst hjarta. Flokksbræöur
niðurskurðarpúkans komu ein-
mitt hingað i fyrra i von um aö
geta leitt einhverja villuráfandi
stúdenta I allan sannleika um
ágæti Alb. Stúdentar þurfa ekki
lengur aö ráfa i villur um ágæti
þessa flokks. Það hefur sýnt sig
að Alb. er býrókratiskur stétta-
samvinnuflokkur, sem byggir á
stáliniskri hefö. Umræöa innan
flokksins er engin ekkert innan-
flokksmálgagn, engir skoöana-
hópar leyfðir, afgreiösluþing á
nokkurra ára fresti etc. etc.
Hver er valkosturinn?
Alb. býrókratarnir geta leyft
sér aö hlægja aö kröfum Fylk-
ingarinnar i krafti þess aö sam-
tökin eru smá og enginn nærtæk-
ur valkostur fyrir fólk aö varpa
atkvæðum sinum á. Þaö er heldur
ekki markmið samtakanna aö
efla kjörfylgi sitt. Fylkingin er
ekki valkostur i þeim skilningi, aö
nóg sé aö kjósa hana i kosningum
og biöa svo eftir aö hún reddi
málunum. Hún er ekki lausnar-
oröið. Valkosturinn er fólginn i
þeirri baráttustefnu sem
Fylkingin aöhyllist. í ljósi
þróunar siöustu mánaöa er auö-
velt aö sýna fram á aö einungis
verkalýösstéttin er fær um aö
verja kjör sin og réttindi. Meöan
stéttasamvinnupáfarnir I verka-
lýöshreyfingunni fara meö umboö
stéttarinnar geta þeir verslaö
meðþaö, eigin flokkshagsmunum
til framdráttar. Þetta hafa þeir
gert undanfariö. Verkamenn
spyrja sjálfa sig: Hvers vegna aö
gefa eftir núna? Af hverju stóöum
viö I móti 1977? Afleiöing gjöröa
Framhald á 11. siöu