Stúdentablaðið - 07.05.1979, Blaðsíða 10

10
Stúdentablaðið
Námsmenn, Háskólinn og kreppan
Hvað skyldi kreppan koma okkur við ?
Hvað skyldi kreppan koma
okkur við?
Oröiö kreppa er' ekki vinsælt.
Þaö minnir m.a. á kreppuárin og
4. áratug þessarar aldar. Upp I
hugann kemur stárfellt atvinnu-
leysi verkafólks, léleg húsakynni,
litill matur, o.s.frv.
Orsök þess aö hugtakiö
„kreppuráöstafanir” er ieyst af
hólmi meö oröinu „hagræöingar-
ráöstöfunum” er eflaust sú aö hiö
siöara orö leynir eöli slikra ráö-
stafana. Viö námsfólk þekkjum
allmörg dæmi um ráöstafanir af
þessu tagi.
Haustprófin
Meöal þeirra er hugmyndin um
aö fella niöur haustpróf. Fram
hefur komiö aö heimspekideild
hugöist fella niöur haustpróf i
deildinni fró og meö siöasta
hausti i krafti óljóss ákvæöis 1
reglugerö deildarinnar um hve-
nær halda skyldi próf. Náms-
menn brugöust ókvæöa viö og
prófin voru haldin í haust eins og
venjulega.
1 haust sendi Félag Sagnfræöi-
nema frá sér all-Itarlega greinar-
gerö um þetta mál og birtist hiln I
8. tbl. Stúdentablaösins 1978 (bls.
11). Þar eru helstu rök gegn
niöurfellingu haustprófa rakin I
einum 8 liöum. 1 lokaoröum
greinargeröarinnar segir m.a.:
„Ein helstu rökin fyrir niöur-
fellingu haustprófa eru þau aö
þaö spari mikiö aö halda þau
ekki. Hverjum sparar þaö?
Alveg örugglega ekki þeim
námsmönnum sem kann aö
seinka f námi fyrir þá sök aö
haustpróf veröi afnumin”.
Ennfremur:
„Skeröingu heföbundinna og
sjáifsagöra réttinda eiga stúd-
entar aldrei aö lföa”.
Já, hverjum sparar þaö aö
halda ekki haustpróf? Þaö mun
fækka námsmönnum, sennilega
ekki slst þeim sem taka námslán.
Þaö sparar þvl rikinu einhverja
fjármuni. Af hverju vill rikiö
spara á þessu sviöi? Þaö er e.t.v.
vegna ótta viö offramleiöslu
menntamanna. Vegna yfirvof-
andi kreppu minnkar þörfin fyrir
menntaö vinnuafl og er þá ráöist
aö kjörum námsmanna meö hag-
-ræöingarráöstöfunum I þvi skyni
aö fækka námsmönnunum.
Haustprófamáliö var til
umræöu I mörgum deildum I
vetur og viröist aö ýmsu leyti
vera I höfn nú. Stærstu deildirnar
hafa lagt til aö þau veröi haldin
framvegis sem almenn próf. Þaö
er þó full ástæöa til þess aö vera á
veröi I þessu brýna hagsmuna-
máli.
Um námslánin
Þau námslánakjör, sem nú
hafa gilt I nokkur ár, hafa þegar
valdiö fækkun námsmanna. Og
enn hefur ekki veriö efnt loforöiö
um („stefnt skal aö”) aö
umframfjárþörf (þ.e. fjórþörf
námsmanns umfram vinnu-
tekjur) skuli aö fullu brúuö meö
námslánum.
Nú hafa námsmenn krafist þess
aö þessu lagaákvæöi veröi breytt
I „skal”. Væri þaö auövitaö til
mikilla bóta en eftir sem áöur
þyrfti þó stórkostlega leiöréttingu
á framfærslumati. Núgildandi
framfærslumat gerir ráö fyrir þvl
aö einstaklingur I námi þurfi
aöeins 135.000 krónur á mánuöi til
aö lifa af. Auk þess er tekiö nokk-
urt tillit til beins námskostnaöar,
svo sem bóka- og ritfangakaupa.
Þá er þaö undarleg speki stjórnar
LIN aö állta námsmannsmaka,
sem ekki er I lánshæfu námi, t.d.
vinnu eöa I menntaskóla, aöeins
þurfa hálfa upphæöina til fram-
færslu (67.500 krónur). Nærtæk-
asta krafa námsmanna hlýtur aö
vera sú aö námslán dugi tíl fram-
færslu.
Reyndar hefur veriö eytt glfur-
lega miklu magni af prentsvertu I
aö rita um námslán. Eg get þó
ekki látiö hjá lföa aö benda á þaö
á hvern hátt hiö margumbeöna
tillit til barnafólks I úthlutunar-
reglum náöist loks. Reglunum
var breytt þannig aö námsmaöur,
sem á útivinnandi maka, ber nú
skaröan hlut frá boröi miöaö viö
þaö sem áöur var. Enginn af-
gangur er heldur af þvl aö ein-
hleypur námsmaöur utan
foréldrahúsa haldi slnum hlut.
Þaö er sanngjörn krafa aö bætt
staöa eins hóps námsmanna valdi
ekki verri stööu annarra. Og vita-
skuld væri þaö hægt, einfaldlega
meö þvl aö auka fjárframlög til
LÍN.
lágmarks-
— takmörkun
Hækkun
einkunna
námstíma
Uppi eru" raddir, t.d I Verk-
fræöi- og Raunvlsindadeild, um
hækkun lágmarkseinkunna til
„samræmis”. Lágiharkseinkunn
þar er nú 4á móti t.d. 51 Félags-
vísindadeild og Heimspekideild.
Aftur á móti skulu nemendur I
VRD ná i meöaleinkunn 5.5 út úr
hverjum prófflokki, sem miöast
viö venjulegt annarnámsefni, á
þeim hætti aö f járveitingin til Hí
til þess arna var ekki aukin I sam-
ræmi viö veröbólguna. Einnig
mun aösókn stúdenta aö sund-
laugum hafa aukist eitthvaö. Þá
neyddist Háskólinn sökum lágra
fjárveitinga til iþróttamála hans
almennt til aö skikka stúdenta til
þess aö greiöa fyrir aögang aö
Iþróttatlmum.
Ekki er I sundmálinu teflt um
ýkja stórar fjárhæöir en þvl meir
um heilsu námsmanna auk missis
heföbundinna réttinda. Þeim,
sem vildu kynna sér Iþróttamál
H1 meira, má m.a. benda á bref
Valdimars Ornólfssonar til fjár-
veitinganefndar Alþingis, en þaö
bréf er birt I Stúdentablaöinu 2.
tbl. 1978.
Þessum brösum viö rlkisvaldiö
út af sundmálinu er ekki lokiö enn
þótt hluta tlmabilsins frá nóvem-
meöan einskis sllks er krafist 1
hinum deildunum tveimur sem ég
nefndi. Mun þaö fyllilega duga til
þess aö ekki sé auöveldara aö ná
prófum I VRD en annarsstaöar.
Þá ber af sama brunni hug-
myndina um aö setja aö nýju
timamörk á nám I Heimspeki-
deild en þau voru felld niöur meö
gildistöku nýrrar reglugeröar
fyrir tæpum 2 árum. Væri nú ekki
nær aö slaka á ströngum tima-
mörkum einhvers staöar annars
staöar?
Stúdentar á sundi
Slöan haustiö 1977 höfum viö
námsmenn viö H1 átt I stööugum
brösum viö rikisvaldiö út af
ókeypis aögangi af sundlaugum.
Sáréttur haföi veriö viö lýöi „svo
lengi sem elstu menn mundu” og
var allt 1 einu kippt I burt meö
ber 1977 hafi tekist aö töfra fram
fé til aö greiöa fyrir stúdenta-
sund.
Félagsstofnun
stúdenta
Um málefni FS og fjársvelti
hennar mætti fjölyröa. Aöalorsök
erfiöleika hennar er sú aö rlkis-
valdiö hefur ekki staöiö viö gefin
fyrirheit um fjárstuöning viö
hana og þvi drabbast Garöarnir
niöur og stofnunin syndir I
skuldasúpu vegna Hjónagaröa.
Aö þvl er ég tel er sú stefna
vinstri manna aö reka stofnunina
meö tilliti til greiöslugetu
stúdenta veriö rétt og „gróöa”-
stefna forystumanna VOKU heföi
leitt til þess aö enginn ve n julegur
stúdent heföi haft efni á þjónustu
hennar.
Málefni stundakennara
Launakjör þeirra eru ekki góö I
ljósi þess aö allmargjr menn hafa
þetta aö aöalstarfi. Fyrst og
fremst er þó ráöning stunda-
kennara ódýr lausn fyrir rikiö þar
sem þeim er ekkert borgaö fyrir
rannsóknarstörf eins og fast-
ráönum kennurum. Þvl er mikiö
um aö farin sé sú leiö aö fjölga
stundakennurun þótt full þörf sé á
þvi aö f jölga prófessorum og lekt-
orum.
Fjöldatakmarkanir
Þá má minnast á fjöldatak-
markanir (Numerus Clausu) sem
eru viöhaföar I mörgum deildum.
Þeim veröur ekki lýst hér en
minnt á aö þær eru liöur I kreppu-
og niöurskuröarráöstöfunum.
Þaö hefur sýnt sig aö skelegg
barátta gegn þeim borgar sig.
Niðurskurður á fjár-
veitingu til Hi
En þá er ótalin sú kreppuráö-
stöfun sem snertir okkur llklega
flest og mest á næstunni. Eg á viö
niöurskurö á fjárveitingu til
Háskólans, um 90 milljon króna
niöurskurö.
Er niöurskuröurinn kom I ljós
sendi rektor H1 deildunum bréf
sem birt er I 2. tbl. Stúdenta-
blaösins á þessu ári. Var þar fariö
fram á aö athugun væri gerö á þvl
hvaö mætti spara. Bent var á
nokkra liöiö I þvl sambandi.
Vitaskuld má og á aö spara 1
þeim skilningi aö gæta aöhalds I
útgjöldum, hvort sem kréppu-
tlmar eru eöa ekki. En sumar
þessar leiöir, sem bent var á I
bréfi rektors, eru meö öllu óaö-
gengilegar fyrir okkur stúdenta.
~ Þar á ég viö t.d. fækkun val-
greina, niöurfellingu námskeiöa
vegna lltillar þátttöku og þar
meö e.t.v. heilla kennslugreina,
fjölgunar I dæmatlmum og venju-
legum æfingatímum, og þar fram
eftir götunum. Sjá allir hverjar
afleiöingar af þessu yröu fyrir
námiö og gæöi þess. Ennfremur
var nefnd I bréfinu sú leiö aö
hætta aö meta ritgeröavinnu
nemenda til einkunnar en aö þvl
hefur víöa veriö stefnt markvisst
og þótt gefast vel eftir þvl sem ég
best veit. Sjálfum likar mér þaö
fyrirkomulag aö ritgeröir og
önnur slik verkefni komi aö fullu
eöa öllu I staö prófs afar vel.
Lánasjóður íslenskra
námsmanna auglýsir
SUMARLÁN
Umsóknarfrestur um sumarlán rennur út þann 15.
mai n.k.
Sumarlán geta hlotið:
1. Námsmenn, sem eru að ljúka námi á timabilinu
júli — nóv. 1978.
2. Námsmenn, sem vinna að samningu M.A. — eða
doktorsritgerðar.
3. Námsmönnum öðrum, sem stunda sumarnám er
heimilt að sækja um fyrirgreiðslu i formi vixil-
láns, enda sé sönnuð þörf á sumarnámi og að
það flýti fyrir námslokum.
Aætlað er að sumarlán verði afgreidd þann 1. júli
n.k.
Reykjavik, 9. april 1979.
LÁNASJÓÐUR ÍSL. NÁMSMANNA
Umsóknum um
haustlán skal skila
fyrir 15. júlí
Samhengi niðurskurðarins
og kreppuráðstafananna f
HI við það sem er að gerast
annars staðar f þjóðfé-
laginu
Háskólinn og stúdentar I honum
eru reyndar ekki þeir einu sem
veröa fyrir baröinu á niöur-
skuröar- og kreppuráöstöfunum
nú. Minnistæö er baráttta
kennaranema I KHl I upphafi
þessa árs vegna lélegs aöbúnaöar
I skólanum. Þeirri báráttu er
raunar alls ekki lokiö þótt
kennaranemarnir hafi unniö
mikilvægan varnarsigur er bóka-
vöröurinn, sem sagt haföi veriö
upp starfi, tók til starfa á ný. Af
baráttu þeirra og samstööu þá
gætum viö eflaust mikiö lært.
Þá er rétt aö hafa I huga hvers
eölis niöurskuröarfyrirætlanirnar
eru, bæöi hjá rikinu og
„Þá neyddist Háskólinn sökum
lágra fjárveitinga til iþróttamála
hans almennt til aö skikka stúd-
enta til þess aö greiða fyrir aö-
gang aö iþróttatlmum”. Ritstjór-
inn kannar iþróttamál Háskólans.
Reykjavlkurborg. Alls staöar eru
þaö framlög til félagsmála:
skóla, félagslegrar þjónustu
o.s.frv. Hins vegar er beinlinis
stefnt aö þvi aö auka aöstoö viö
atvinnuvegina.
Hvaö þýöir þetta? Hverjir njóta
aöstoöarinnar viö atvinnuvegina?
Þaö veröa aö minu viti eigendur
atvinnufyrirtækjanna. Þaö eru
auöherrarnir, atvinnurekend-
Framhald á bls. 11*