Stúdentablaðið - 01.03.1983, Blaðsíða 7

STÚDENTABLAÐIÐ
7
Steinar V. Arnason:
Heimspekideild
Oslóarháskóla
opnar
gluggann sinn
Grein þessa sendi okkur íslcndingur sem stundar nám við Oslóarháskóla
og segir hér frá merkilegum hlutum sem þar voru að gerast. Þær hugmyndir
sem menn eru að velta fyrir sér í Osló eiga ekki hvað síst erindi til okkar nú
þegar málþing heimspekideildar H.í. stendur yfir. Umræða þessi og „tverr-
faglighet“ þeirra Norðmanna á þó erindi til fleiri en heimspekideildar, hér
eru á ferðinni hugmyndir sem taka þyrfti til athugunar í sem flestum
deildum Háskólans, nú þegar kröfur um breytingar á námsmati og
kennsluháttum færast í aukana meðal stúdenta.
Á Blindern, aðal kennslusvæði
háskólans í Oslo byrjaði þetta vor-
misseri 1983 með mjög sérstökum
og líflegum hætti. Heimspekideild-
in lagði nánaststaðinn undirsigmeð
mjög myndarlegri kynningu á
starfsemi sinni og svo að segja
staldraði samtímis við og skoðaði
sjálfa sig gaumgæfilega. Fór þessu
fram eina kennsluviku frá 24. til 29.
janúar þ.á. undir heitinu „Sprák og
kultur í 80. árene — Humaniora
dagene pá Universetetet.“
Dagskráin var mjög yfirgrips-
mikil: málþing og kappræðufund-
ir, fyrirlestrar ákaflega margir (ná-
lægt 170 á þessum örfáu dögum),
hljómleikar og kvikmyndasýning-
ar. Fjallað var í reynd um næstum
allt milli himins og jarðar, enda
þótt höfuðmálflokkar væru upp-
gefnir þessir:
I „Sprákfagene som brobyggere
mellom ulike kulturer"
Um þýðingar, orðabækur, sam-
skipti við aðrar þjóðir.
II „Den nasjonale arven"
Kastljósinu var beint að stjórn-
málaþróun, tungu og sögu þjóðar-
innar, bókmenntum, tónlist, mynd-
list og byggingarlist.
III „Wagner og europeisk kultur"
Svo var kallaður hinn þriðji flokkur
umræðuefna tilefni þess að hundr-
að ár eru liðin frá dauða Wagners
(og fimmtíu síðan Hitler hrifsaði
völdin)
og að síðustu
IV „Humanistisk mangfold“
Þar sem kenndi svo margra grasa,
að einungis verður lýst með dæm-
um: Hjónabandið í Júgóslavíu, um
rúnanýjungar; hver fann upp ást-
ina — ljóðlist trubadúranna; síð-
ustu sónötur Beethovens — hvað
vildi hann með þeim? kínverski
kommúnistaflokkurinn; japanskar
kvikmyndir; pappírskreppan;
spænska, ítalska og portúgalska —
til hvaða brúks? Staða giftra kvenna
á millistríðsárunum; um íslenskar
nútímabókmenntir . .. o.s.frv.
Til hvers allt þetta brambolt?
Því var lýst yfir að HF dagarnir
(HF stendur fyrir „historisk-Filo-
sofisk") væru sýning og kynning á
öllu starfi deildarinnar en jafn-
framt notaði hún tækifærið til út-
tektar á sjálfri sér („selvransakelse
for ápen scene“). Á síðasta áratug
hefur orðið veruleg stöðnun á sviði
húmanískra fræða, öfugt við önnur
fræðasvið sem hefðu verið í örum
vexti. Atvinnumöguleikar þeirra
sem lykju námi úr heimspekideild
hefðu versnað, einkum átt við
skólana sem hingað til hafa tekið
við um 80% þeirra sem útskrifast
hafa, að nokkru leyti fyrir það að
hlutur málakennslu í framhalds-
skólunum hefur minnkað. En
deildin á ekki bara að vera útung-
unarstöð fyrir kennara. Að vísu
eru 40 af 60 kennslugreinum í
deildinni tungumál en ekki nærri
öll svo mjög gagnleg hinum al-
menna skóla (varla förum við inn í
menntaskólana með Urdu og
Hausa svo eitthvað sé nefnt)
I deildinni er rannsóknum sinnt í
vaxandi mæli, er það talin mjög
æskileg þróun, sem skaði engan
veginn kennslu.
Nýjar greinar hafa orðið til (fé-
lagssaga, landafræði þróunarlanda
o.fl.) en af því sem teljast má glæ-
nýtt og nýtur mikilla vinsælda má
sérstaklega nefna tölvunotkun fyrir
heimspekideildarfólk (EDB for
humanister). Deildin sýnir lit á að
opna fleiri útgöngudyr og gera
nemendur sína hæfa til að standast
kröfur framtíðarinnar, geta starfað
á fleiri sviðum og á fleiri vegu en
áður.
Deildin hvetur nemendur sína til
að spyrða saman ólikar greinar í
háskólapróf, taka kúrsa úr öðrum
deildum. Þetta var fáheyrt fyrir að-
eins fjórum árum er ég undirritaður
var að byrja nám í Osló, en tíðkast
nú í vaxandi mæli. Hvemig líst
ykkur á það í H .í. að taka eina grein
hér og aðra þar?-— útskrifast á milli
deilda („tverrfaglig" eða „interfak-
ulter“ kandídat, samsetningin gæti
verið t.d. rússneska, efnafærði og
tölvunámskeið eða listasaga,
ítalska og landmælingar). Orðið
„tverrfaglighet" er farið að klingja
vel í eyrum og tengist jafnvel at-
vinnumöguleikum. Nú í janúar
bauð heimspekideildin stúdentum
úr raunvísindadeild upp á nám-
skeið í frönsku (5 einingar, vís-
indamáli gerð sérstök skil). Kom-
ust færri að en vildu (var fyrir 15 en
80 sóttu). Markmiðið er að auð-
velda þeim hugsanlegt framhalds-
nám í vísindum við franska há-
skóla.
Ýmsir mætir menn innan há-
skólans sem utan lýstu ánægju sinni
með humaniora dagana og nokkuð
samdóma um að nú væri stefnt í
rétta átt. Nokkrir þeirra skrifa í
síðasta hefti ritsins „Nytt fra Uni-
versitetet í Oslo,“ þ.e. NR 1 —
janúar 1983, vek ég einkum athygli
á greinunum 1) „De humanistiske
fag sett fra en realists synspunkt"
eftir Otto Bastiansen efnafræði-
prófessor og 2) „Humaniora —
uken sett fra en journalists syns-
punkt“ eftir Per Egil Hegge. Enn-
fremur vildi ég benda þeim sem
kynnu að fá áhuga á að vita meira
um starfsemina við heimspekideild
Háskólans í Oslo að nálgast hina
rækilegu skýrslu „Humanistisk
forskning 1980—81“ með því að
skrifa Universitetsforlaget, post-
boks 2959 Toyen, Oslo 6.
Bestu kveðjur
Steinar V. Árnason
Oslo
Svona breytingar taka tíma en þær
eru alls ekki óraunhæfar. Við
hljótum líka alltaf að stefna að því
að bæta menntunina þó það virðist
eflaust erfitt verk að takast á við allt
menntakerfið í landinu og venju-
bundinn hugsunarhátt og viðhorf
fólks til menntunar. En við verðum
alltaf að endurmeta hlutina og
skoða þá í nýju ljósi, það þýðir ekki
að láta hugfallast þó verkið virðist
erfitt. Ef von er á virkilegum
árangri þá svara erfiðleikarnir
kostnaði.
Breytingar á námsmati svara
örugglega kostnaði, með bættri
menntun sem kemur öllum til
góða. Breytingin hefði líka áhrif á
aðra þætti námsins, óhjákvæmilega
kennsluhættina, viðhorf fólks til
menntunar og sjálfra sín o.s.frv.
Því ég álít, eins og fram hefur
komið, hefðbundin próf versta
meinbug hins íslenska mennta-
kerfis sem þurfi að afnenta sem
fyrst.
G. Pétur Matthíasson
Þáttur
Einars Jóns
Af því þetta er í stúdentablaðinu
þykir mér vissara að taka fram að
lýrík sú sem hér fer á eftir er skáld-
skapur en hvorki kosninga- né
hagsmunabarátta.
Þar sem ég er grandvar maður og
ekki laus við metnaðargirni hefur
mér, hingað til, ekki þótt við hæfi
að sýna öðru en sæmilega óábyrgu
fólki lýrík mína og epík, fyrir utan
það að yrkisefnin eru nú til dags
orðin ærið fágæt. Herinn er nú á
dögum ekki lengur sú lyftistöng ís-
lenskri ljóðagerð sem hann var.
Þjóðfélagið og löggan eru heldur
ekki meðal þeirra hluta sem mér er
illa við. Ég er svo ólánssamur að
vera tiltölulega ánægður með lífið
og sjálfan mig. Ef ég er illur út í
eitthvað þá er það sú reglugerð sem
meinar Félagsstofnun stúdenta að
selja bjór í Stúdentakjallaranum.
Og tæplega er hægt að yrkja fleiri
en eitt ljóð um það.
Því ákvað ég að birta eitt gamalt
sýnishom af lýrík. Því miður hafði
ég ekki tíma til að semja neina góða
epík, góð epík er lika alltaf svo
rúmfrek.
Lýrik
(Nú er frelsið í loftinu)
Svartir fuglar fljúga með frelsið á vœngjunum til vesturs.
Bróðurþel fólksins sameinast í einni órjúfanlegri ást,
sem seytlar niður með rigningunni, frjóvgar jörðina sem
grœtur af ánœgju og elskar það á móti.
Stjörnurnar leiftra og við fljúgum í fjaðraham upp í
svartan himininn.
Gleði
Sú sem aldrei kemur né fer.
Og bláfuglar gamallar ástar nema
sólina og hún verðurpurpurarauð.
+
Vinur hversvegna hœttirðu ekki að deyja?
Ég vil sjá vinarþelþitt koma gangandi í vinnuna
á morgun.
■j—h
Flœðandi unaðssemdirpurpuraástarinnar
œrast niður í hringiðuna svörtu og líta
aldrei um öxl.
+ + +
Vatnsperlurnar þeytast til lofts, brotna í fluginu og
eyðast.
Nú er ég að þreytast á þessu
en hvað um það.
Getnaðarlimur vorsins smýgur inn í fljótshlíðina
og serður hana. Seinna verður hún stolt
fjallahringsins og elskar..
Búið
Það sem er innan sviga er lesanda
frjálst að lesa eða ekki. Mín uppá-
stunga er að hann lesi lýríkina oft
og sleppi eða lesi að vild. Lesanda
er einnig gefið leyfi til að yrkja nýja
lýrík og getur hann ort eina alveg
nýja eða notað hluta úr þessari allt
eftir því hvernig skapi hann er í.
Þetta gildir um alla almenna les-
endur. Urn bókmenntafræðinga
gegnir öðru máli, reglur þær sem
þeir verða að fara eftir eru flóknari
en svo að ég geti, svo vel fari, lýst
þeim hér í stuttri epík. Því vil ég
eindregið ráðleggja þeim að lesa
ekki lýríkina nema þá langi mikið
til, og þá er gott að þeir séu ekki að
fikta við það einn og einn heldur
margir í hóp.
Þessa lýrík er einnig hægt að nota
sem spil svipað og lúdó. Þá eru
orðin númeruð. „Nú“ væri númer
eitt, „er“ númer tvö o.s.frv. Tveir
eða fleiri keppendurgeta tekið þátt
í spilinu. Hver keppandi hefur eina
tölu sem hann setur á það orð sem
hann er staddur á hverju sinni.
Síðan er teningi kastað og kepp-
andi færir töluna um jafnmörg orð
og númerið sem upp kemur á ten-
ingnum segir til um. Ef keppandi
lendir á „ + “, „ + + “ eða „ + + + “
verður hann að byrja upp á nýtt. í
hvert skipti sem keppandi hleypur
á milli erinda fær hann að kasta
aftur. Einnig ef sex kemur upp á
teningnum. Ef keppandi lendir á
„hringiðuna svörtu“ er hann úr
leik. Sá keppandi sem fyrstur nær
orðinu „BÚIГ hefur sigrað og er
honum hér með gefið leyfi til að
semja lag við lýríkina.
Lifið heil
E.J.G.