Fálkinn - 12.01.1929, Qupperneq 3

F Á L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen oa Skúli Skölason.
Framkvæníiastj.: Svavar Hjaltested.
AOalskrifstofa:
Austurstr. 6, Reykjavík. Sími 3210.
Opin virka daga kl. 10—13 og 1—7.
Skrifstofa i Osló:
Anton Schjöthsgate 14.
BlaðiO kemur út hvern laugardag.
Áskriftarverð er kr. l.BO á mánuCi;
kr. 4.B0 á ársfjórðungi og 18 kr. árg.
Erlendis 20 kr.
Allar áskriftir greiOist fgrirfram.
Auglýsingaverð: 20 nura millimeter.
^tímfiugsunarvart ~!
Berklaveikin er fj'rir löngu orðin
þjóðarböl, sem sviftir árlega fjölda
fólks lífi. Og það er svo um þcnnan
sjúkdóm, að hann ræðst Jiar að sem
garðurinn er hæstur — hann teicur
unga fólkið, sem er að byrja að inna
af hendi lífsstarf sitt, fólkið sem er
í blóma lífsins.
Augu þjóðarinnar opnuðust og liún
sá hið mikla böl, sem dunið var j'fir.
Gefnar voru út leiðbeiningar handa
alþýðu, livernig hún hest gæti forð-
ast sóttliættuna og almenn samskot
hafin til að koma upp lieilsuhæli. Og
siðan liefir baráttan iialdið áfram.
Og meðal annars stigið það stóra spor,
að láta iandið greiða kostnað við
Jieilsuhælisvist sjúklinga — ein hin
stærsta fjárveiting, sem Alþingi hefir
nokkru sinni samþykt.
Alt Jietta her vott um, að þjóðinni
er það fyllilega Ijóst, að yfirgangi
hvíta dauða skuli hnekt, og að ekkert
skuli sparað til þess að ná sigri i
baráttunni við liann.
En í samhandi við þessa baráttu
verður manni að hugsa eitt: Er ekki
þessari haráttu stefnt í skakka átt?
Er ekki meira um J)að hugsað að
bjarga sjúkum frá dauða en lieil-
brigðum frá sýkingu. Og er nokkur
von um, að takast megi að vinna hug
á þessu þjóðarböli nema með því
einu, að reyna að stemma á að ósi,
reyna að ná fyrir ræturnar.
Er það ekki fyrsta skilyrðið til þess
að ná árangri að hæta húsakynnin,
sem öllum læknum her saman um, að
sjeu allsendis óliæf til mannabústaða,
afnema dimmar lijallaraíhúðir, fyrir-
hyggja að heil fjölskylda hafist við
í einu lierhergi, þar sem loftrýmið er
Iangt fyrir neðan lágmark ])ess, sem
telja má skaðlaust. Er ekki ástæða til
þess að reyna að bæta híhýlin til
sveita, reyna að koma inn lijá fólki
sannfæringunni um það, að húsakynn-
in eru engu ómerkara atriði fyrir
lieilsufarið en maturinn. Og er ekki
vert að reyna að kenna fólki hvernig
það á að klæða sig til þess að forðast
snöggar hreytingar hita og kula?
Lengi mætti telja, en það hefir litla
þýðingu. Hitt er víst, að menn ættu
•'Ö gera sjer grein fyrir því, að fyrir
hað fje, sem nú er varið til herkla-
'eikra mætti vinna stórvirki að því
®r snertir endurbætur til að fyrir-
’.'kgja að fólk sýktist. Engum dettur
1 lug> að mæla á móti sjúkrastyrkn-
um. En hitt væri athugunarvert, hvort
ekki ælti ag verja mi þegar jafn liárri
uppliæð til ])ess að stemma „ána“ að
ósi. —
„Hrafninn flýgur um aftaninn“.

Óðinn tekur á móti hröfmim sinum að kvöldi
Náttlirafn.
íslendingar hafa löngum sýnt
hrafninum lítinn sóma, þó hann
sje sá fuglinn, sem börnin læra
fyrst að þekkja. Hann er kallað-
ur hræfugl og mörgum er illa
við hann, ekki síst þegar hann
legst á kindarritjurnar í hagan-
um. Og þó eiga menn bágast
með að fyrirgefa honum þegar
honum verður það á, að kroppa
augun út afvelta kindum á vor-
in. Sumum er illa við að hrafn
byggi hreiður nálægt sjer og því
steypa þeir undan honum —
fuglinum sem verpir fyrst allra
á vorin — níu nóttum fyrir
sumar.
í fornum átrúnaði er krumma
gert hærra undir höfði. Hann
kemur þar víða við sögit og var
helgur fugl hjá Ásatrúarmönn-
um; höfðu víkingar oft hrafns-
Hrafninn og refurinn. Mgnd úr dænii-
sögum La Fontaine.
mynd í merki sínu. Hrafnarnir
voru frjettasnatar Óðins — Hug-
inn og Muninn flugu morgun
hvern út um heim og litu eftir
því sem fyrir bar, en komu
heim að kvöldi og settust á axl-
ir hans og hermdu honum tíð-
indi. Þessvegna var Óðinn alvit-
ur. Nói sendi dúfur út úr örk-
inni til að leita lands en Hrafna-
Flóki Ijet lcrumma leita fslands
og koma þeir því íslenska land-
námssögu. —
Hjer á landi ber ekkert á því,
að hrafninn gangi til þurðar.
Hjer eru hrafnaþing haldin eins
og áður var og aumt er það hýli,
sem einhver hrafninn kýs sjer
ekki að viðlegustað á vetrum.
En í nágrannalöndum vorum er
öðru máli að gegna. Einkum ber
mikið á því í Danmörku og Suð-
ur-Svíþjóð að hröfnunum fækki
— það er eins og landið sje orð-
ið of þjettbýlt til þess, að hrafn-
inn haidist þar við. Enda hefir
hann víða verið ofsóttur. Menn
hafa haldið að hann flæmdi burt
aðra fugla og þessvegna viljað
útrýma honum. Jafnvel í Fær-
eyjum var það lengi vel fyrir-
skipað, að bóndi hver skyldi af-
henda yfirvöldunum svo og svo
mörg hrafnsnef á ári og var það
því einskonar borgaraskylda að
drepa hann.
Gamlir hrafnar eru yfirleitt
styggir og varir ef þeir sjá til
manna, en hrafnsunga er vanda-
lítið að venja og þeir eru næm-
ir og fljótir að skilja fólk. Til
dæmis má venja þá eins og
hunda: senda þá og láta þá reka
frá. Hafa menn vanið lirafna
sumstaðar á Norðurlöndum. En
einn galla hafa þeir, sem erfitt
er að venja þá af: þeir eru afar
þjófóttir. Þeir stela öllu steini
ljettara, einkum því sem er gljá-
andi á yfirborðinu, og fela þýf-
ið svo vel, að erfitt er að finna
það. Þeir drepa hænu- og and-
arunga og híta fólk. Svo að ýms-
ir gallar eru á þeim sem hús-
dýrum. Einkennilegt er það hve
hröfnum semur vel við hunda.
Ivunnugir menn telja, að það
sje hægt að kenna hröfnum að
tala, litlu miður en páfagaukum
og þeim er yfirleitt ljett um að
líkja eftir hljóðum. T. d. geta
þeir gelt eins og hundar og
skellihlegið. En þeir eru prakk-
arar, sem gera sig seka í ein-
hverju skammarstrikinu þegar
minst varar. — Danskur skóg-
arvörður, segir t. d. frá hrafns-
unga, sem hann vandi, að einu
sinni hafi hann komið heim
með nefið fult af tíeyringum,
sem hann hal'ði stolið, annað
skiftið tók hann upp allar róf-
urnar í garðinum og fleiri þrek-
virki því um lik lágu eftir hann.
Hrafnsungi sein þýðist fólk á
ekki upp á háborðið hjá foreldr-
Krummi á gægjum.