Fálkinn - 08.06.1929, Blaðsíða 3

F A L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkuœmdastj.: Svavab Hjaltested.
AOalskrifstofa:
Anstnrstr. 6, Reykjavík. Sími 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—7.
Skrifstofa i Osló:
Anton Schjöthsgate 14.
BlaOið kemur út hvern iangardag.
Askriftarverð er kr. 1.70 á mánuði;
kr. 5.00 á ársfjórðnngi og 20 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
AlLAR ÍSKRIFTIR GREIÐIST FTRIRFRAM.
Auglýsingaverð: 20 anra millimeter.
Prentsmisjan Gutenberg
SRraóéaraþanRar.
Varastu barnsliendurnar,
barnið getur ekki lifað án
bess að rifa í sundur.
Nietzche.
Ljón geta dáið úr berklaveiki —
smáverurnar sem ekki sjást með ber-
um auguin, yfirbuga liið stóra og
státna dýr. Sænskur visindamaður lief-
'r sagt: „í tilverunni eru mýflugur og
iigrisdýr, og af þessu tvennu eru mý-
flugurnar liættulegri“. Þetta kemur í
iljótu bragði einkennilega fyrir sjónir,
en satt er það samt. Smáverurnar eru
svo hættulegar, einmitt af því að þær
eru svo litlar, að enginn varar sig á
beim.
Það er ekki nóg að þekkja lögun
i'ess, sem maður vill varast heldur
verður jafnframt að þekkja eðli þess.
Mönnum hættir til að álíta barns-
hendur meinlausar, vegna þess að
Þörnin eru manni kær. En börnin eru
eins og aðrir menn og barnshendurnar
vilja rífa. Það er ekki illvilji sem
Mjórnar liöndum barnsins heldur for-
vitnin, löngunin til að leika sjer. Og
svo hugsunarleysið.
En nú er það ekki nóg að gæta sín
v'ð því, sem sýnist vera hættu-
laust. Menn verða líka að gæta sín
fyrir þeim, sém maður treystir. Sam-
son misti afl sitt, þegar hann treysti
Oaliiu og Ijet hana raka af sjer hár-
'ö. Aðrir hafa orðið andlegir vesa-
iingar vegna áfalla, sem þeir hafa
"rðið fyrir af völdum þeirra, sem þeir
tveystu, og án þess að þessi áföll or-
sökuðust af illvilja eða yfirlögðu ráði.
þvi nákomnari sem sú er, sem
tjóninu veldur, því þungbærara verð-
ur það.
En þá kemur þessi spurning og
i'refst svars: En er þá mögulegt að
lifa lifi sinu þannig, að maður sje
•■etið á verði fyrir öllum og tortryggi
alia? Verður lífið ekki óþolandi með
l'vi móti? Er það ekki óþolandi að
verða að efast um og tortryggja jafn-
vel þá, sem næst manni standa og
■naður hefir mest saman við að sælda?
Nei, ekki ef sá almenni mælikvarði
er lagður á tilveruna, sem nauðsynleg-
"r er í þessu efni eins og öðrum. Því
sá, sem maður þá fyrst og fremst ef-
■lst um, og sem maður síst má treysta
ilð fuilu vegna þess að þau sárin sem
'ann getur veitt verða þyngst, verður
1 lr"nitt sá, sem maður treystir best
°® Windast, nfl. maður sjálfur
flf? á þeim manninum á maður að
I'ýnja með efasemdirnar.
KEPPINAUTUR HYEITISINS
Ef íslendingar væri spurðir
hvaða korntegund væri mest
notuð í heiminum, mundi allur
fj’öldinn sennilega svara þvi við-
stöðulaust, að það væri rúgur-
inn. Svarið byggist á eigin
reynslu, þvi hjer á landi hefir
rúgur lengi vel verið notaður
mest allra korntegunda. En sinn
er siður í landi hverju, og með
flestmn þjóðum Evrópu er
hveilið langmest notað til mann-
eldis af öllu korni, sem jörðin
gefur af sjcr.
En eitt er merkilegra og það
er, áð rúgunnn fær ekki einu
sinni næst æðsta sætið. Það
kemur önnur korntegund í milli,
sem íslendingar þekkja svo lítið,
að þeir hafa til skamms tíma
talið hana hæfa til skepnufóð-
urs, en aðeins litið eitt til ann-
ars.
Þessi korntegund er maísinn,
sem nú er næstur hveitinu að
virðingum, ef dæina skal eftir
því, hve mikið er af honum
notað. Hann hóf tilveru sína
meðal siðaðra þ.jóða sem
skepnufóður — og eldsneyti, en
á síðustu árum hefir gengi hans
vaxið úr hófi, svo að nú eru
ýmsar inenningarþjóðir farnar
Maishlaða í þorpi í Mexikó.
Ungmenni á Serbíu að skrœla maís.
uðu hann til igripa ef harðæri
bar að höndum. Og um miðja
16. öld, er Evrópumenn fundu
St. Lawrencefljótið, ráku þeir
sig aftur á það, að maísinn var
helsta korntegund Indíána þar
um slóðir. Indíánar höfðu not-
að inaís öldum sarnan, og það
var eitt i trú þeirra, að þessi
korntegund væri náðargjöf af
himnum ofan. í gömlum Indí-
ánagröfum í Norður-Ameríku
finnast að staðaldri maískólfar,
sem lagðir hafa verið í grafir
framliðinna, svo að þeir hefði
nesti í hina löngu för til hinna
eilífðu veiðilanda, sem þeir
trúðu á, að við tæki hinumegin.
En eins og gefur að skilja
liefir maísinn verið kynbættur
og gerður betri síðan Evrópu-
að verja fje til þess, að brýna
fyrir fólkinu að jeta maís.
Maísinn á heima í Ameríku
og hefir breiðst út þaðan fyrir
mannanna tilverknað eins og
tvær aðrar jurtir, sem nú eru
orðnar mikilsverðar í heimsbú-
skapnum: tóbakið og kartöfl-
urnar. Það er ekki fljótgert að
segja, hve mikinn hiuta fæðu
sinnar heimurinn allur hefir,
nú orðið, úr kartöflugarðinum.
En einu sinni var sú tíðin, að
það þótti eigi aðeins lítilmót-
legt heldur jafnframt ókristi-
legt að jeta kartöflur. Maísinn
hefir lengi vel þótt góð svína-
fæða, en það tafði fyrir notkun
hennar til manneldis að svín
gátu þrifist á honum. Og þykiv
þó flestum fleskið gott.
Evrópumenn uppgötvuðu ma-
ísinn um leið og þeir fundu
Ameríku. Maísræktun var á háu
stigi hjá Inka-unum, hinni fornu
menningarþjóð í Perú. Þeir söfn-
uðu saman maís á liaustin, í
kornhlöður, sem þeir höfðu bygt
meðfram þjóðvegunum, og not-
Arabi situr gfir maís-akri, með slöngvn i hendi.