Fálkinn - 25.01.1930, Blaðsíða 10

10
F A L K 1 N N
Takið það
nógu
snemma.
Bíðið ekki með *l
taka Fersól, þanffað ti
bér eruð orðio
RyrMtur oq inniveniv ekeOvotefl tkot
A Kfícrta og evekkja Ukamakraílaaa. ÞeO tmr é
hwra á taugaveikiun. maga og afmijtfyáaaa,
pgt i v&ðvuni og liðamótusa, avaíulayaA OQ >«fá»
•g of fljótum eilisljólcika.
Byrjiö því atraks I dag aO nota Far*ót» H
haníheldur þann iifskraft aem Ukarainn þarfaaot
PeraÓI B. er heppilegr* fyri» þá aem hata
meUingarörOugleiVa.
Variat eftirlfklngar.
Fcat hjá héraOslæknum, lyta&Unn og
[ Vandlátar húsmæður nota
eingöngu
j Van Houtens
heimsins besta
| Suðusúkkulaði.
: Fæst í öllum verslunum.
3Efl]
Aðeins ekta
Steinway-
Piano 00 Flyoel
bera þetta merki.
Einkaum boðscnn:
Sturlaugur Jónsson & Co.
sÆ
• Þjer standið yður altaf við að
: biðja um „Sirius“ súkkulaði
og kakóduft.
• 2 , Gætið vörumerkisins.
Best að auglýsa
í Fálkanum
ifiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiKiiiiiiiii
■i m
5 Ekkert hressir eins vel njeS
S eykur meira alnnmenna vel- 5
I líðan en
j IDOZAN j
Fæst í lyf jabúðunum. 5 2
m m
fiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiimiifi
Þar sem 40 miljónir kvenna lifa i kvennabiirum.
Okkur finst oft misskift konunum,
og karlmennirnir hafa hlotið sess
við háborð lífsins. Þó mun konan ó-
viða um heim njóta meiri rjettinda
en hjer á íslandi. Til gamans skal
sagt dálítið frá kjörum indverskra
kvenna. Er það tekið eftir sögusögn
norskrar konu, ungfrú Björnstad,
sem dvalið hefir í Haiderabad í Ind-
landi í 15 ár.
Ungfrú Björnstad hafði numið
hjúkrunar- og yfirsetufræði er hún
fór að heiman. Árið 1914 fjekk hún
stöðu hjá enska setuliðinu í Indlandi
við að kenna indverskum stúlkum
hjúkrun. Þegar hún hafði unnið þar
í 5 ár bauðst henni forstöðukonu-
staða við kvenna-spítala, sem ame-
rískur trúboði hafði i Nalgonda, en
það iiggur dálítið frá höfuðborg
Haiderabads. Stjórnaði lnin spítal-
anum í nokkur ár. Vegna peninga-
vandræða varð þó að leggja hann
niður. Múhameðdanska stjórnin hafði
þá sjeð, að kvennaspítali var nauð-
synlegt fyrirtæki og ákvað að lóta
byggja liann á kostnað ríkisins og
hauð hún ungfrú Björnstad að ger-
ast forstöðukona hans. Er nú verið
að koina upp þessum spítala. — Má
af þessu marka að ungfrú Björnstad
er traust og vönduð kona og fer ekki
með fleypur, þó ótrúlegt kunni að
virðast margt það, sem hún segir frá.
En það er svona:
„Áður en ameríska trúboðið bygði
kvennaspítalann þektist ekki nokkur
stofnun, er konur gætu snúið sjer til
með lijúkrun og læknisaðgerðir.
Langflestar konur í Haiderbad þekkja
ekki annan heim en kvennabúrið.
Venjulega koma þær í kvennabúrin
kornungar og fara þaðan sjaldan lif-
andi lífs. Læknir fær aldrei að sjá
sjúklinginn, þá sjaldan hann er sótt-
ur í kvennabúr. Á þann hátt er ó-
mögulegt að rannsaka sjúkling. Auk
þess vill oft til að konunum í kvenna-
búrunum leiðist og gera sjer það þá
til afþreyingar að láta sækja lækn-
inn.
Enskur læknir nokkur var einu-
sinni líf- og kvennabúrslæknir hjá
vellríkum og mikilsmetnum múliam-
eðstrúarmanni. Þegar hann var sótt-
ur í kvennabúrið var hann altaf
leiddur inn í stóran sal. Var salnum
skift sundur með stóru teppi. Bak
við teppið sátu konurnar með þern-
um sínum. Talast var við gegnum
teppið. Ef að þurfti að mæla slag-
æðina, stakk sjúklingurinn hendinni
framundan. Var því næsta erfitt að
ákveða hvað að sjúklingnum gengi.
Auk þess var ómögulegt að vita nema
það væri einhver þernanna, sem
hendinni stakk fram — og liver vissi
nema þernunum yrði skipað að taka
inn læknislyfin. Þegar ástæður eru
slíkar, er engin furða þótt dánartal-
an í kvennabúriinum sje frámuna-
iega há.
Það hefir ekki verið auðlilaupið
að þvi fyrir mig að vinna mjer traust
Indverjanna. Jeg varð fyrir sömu
tortryggni og fólk af öðrum kyn-
flokkum á oftast að mæta, en nú er
sú tortryggni fyrir löngu hórfin. Nú
get jeg gengið út og inn um kvenna-
búrin eftir vild og á meðal þessara
kvenna margar ágætar vinkonur. Jeg
hefi fengið orð fyrir að hafa „góð
augu“ og er það mikilsvirði íHaidera-
bad. (í Indlandi eru nfl. ennþá til ill-
eygar galdrakerlingar, „mantrasani“
kallast þær). Jeg skal nefna svolítið
dæmi þess hve afskektu lífi konurn-
ar i kvennabúrunum lifa. Gömul
kona, sem aldrei hafði komið út fyr-
ir húsvegg kvennabúrsins frá því
hún var barn að aldri, fjekk einu
sinni að heimsækja mig. Það hafði
safnast múgur og inargmenni utan
um hana, og jeg varð að senda burtu
eldasveininn og ökumanninn spítal-
ans, svo hún kæmist heilu og höldnu
upp til mín. Jeg fór með henni upp
á húsþakið, sem var flatt. Þegar
þangað kom, fjell hún alveg í stafi
og gat ekki komið upp nokkru orði,
stóð hún sem steini lostin langa
stund. Að lokum mælti hún: — Jeg
liefði aldrei getað ímyndað mjer, að
heimurinn væri svona stór.
Þegar hún fór, var hún alveg frá
sjer numin af fegurð nátturunnar og
jeg varð að lofa henni því, að hún
mætti koma aftur upp á þakið, ef
hún einhverntima seinna fengi að
koma út fyrir kvennabúrið.
Margir og merkilegir hlutir koma
fyrir meðal innfæddra i Indlandi.
Hlutir, sem Evrópubúar ómögulega
geta skilið.
í Indlandi ríkir sú skoðun, að þeg-
ar maðurinn deyr, sje það altaf kon-
unni að kenna. Sje það afleiðing
einhverrar syndar, sem konan hafi
framið í fyrra lífi, syndar, sem ó-
mögulegt sje að bæta fyrir. Ekkj-
urnar eru alveg rjettlausar i Ind-
landi, allir geta troðið þeim um tær
eftir vild og þær eru hinar örgustu
hornrekur. Eina máltið matar fá þær
á dag, og hana ljelega. Öll erfiðustu
og.verstu verkin hljóta þær að vinna.
Indversk ekkja er ákaflega óham-
ingjusöm vera. Hún trúir þvi nfl.
sjálf, að liún hafi drýgt hina miklu
synd, sem valdið hafi dauða eigin-
manns hennar. Indversk kona lítur
á mann sinn sem sjálfkjörinn höfð-
ingja og yfirboðara sinn. Henni dett-
ur ekki í hug að kvarta eða bera
sig upp undan hinum argasta hrotta-
skap. Hún spennir aðeins greypar
og stynur auðmjúk: Herra minn,
lierra minn,“ Hún ber þjáningar
sinar möglunarlaust, og hún myndi
heldur segja ósatt en koma upp um
mann sinn.
Að vera borin kona í Indlandi, er
að vera fædd til óendanlegra þján-
inga. Það er hvergi rúm fyrir kon-
una, hvorki í lifinu eða í trúarbrögð-
unum. Sje konu nauðgað. skeytir
enginn um karlmanninn, er þannig
kemur fram við hana, en eiginmað-
ur hennar tekur hana og sker af
henni nefið og rekur hana síðan
burtu — eða þá hann tekur glóandi
járn og misþyrmir með líkama henn-
ar. — Þjáningum þeim, sem slík
kona verður að þola, er ómögulegt
að lýsa, en auk þess verður hún að
ráfa um til háðungar og spjes.
Karlmaðurinn getur útskúfað konu,
er aðeins fæðir honum dætur. Þess-
ar útskúfuðu óhamingjusömu konur
eiga livergi höfði sínu að að halla.
Enginn vill hýsa þær. Fjölskylda
þeirra lokar þær úti, þær hafa gert
ættinni skömm, sem aldrei er hægt
að afmá“.
Konur þessar tekur ungfrú Björn-
stad á spitala sinn. Hún kennir hin-
um gáfuðusu að hjúkra sjúkum, taka
til lyf, eða gegna venjulegum hús-
störfum. Hún venur þær smámsaman
á það, að lita á líf konunnar, sem
'annað og meira, en stöðuga þján-
ingu, hún kennir þeim, iað konan
eigi jafnmikinn rjett til lífsins og
karlmaðurinn------og það að eiga
ekki nema dætur sje engin synd, er
afplána þurfi með kvölum.
Þessar útskúfuðu indversku konur
eru ef til vill framtíðarvon Indía-
lands. Þeim er kastað út i hin ystu
myrkur il þess að verða bráð sultar-
dauða og eilífrar bölvunar. Hönd er
rjett fram þeim til hjálpar. Þær neyð-
ast til að fara að hugsa og við það
fá þær löngun til þess að vinna og
leggja sinn skerf til þess að byggja
upp hið sanna líf, sem entgann vill
þjaka en öllum hjálpa fram.
Farið vel með hendurnar.
-----X---
Nú á tímum, þegar ekki er lengur
liska að vera gamall. kemur konan
oft upp um sig með höndunum. Eins
og lesa má aldur kvenna úr hálslín-
um og linakka, þannig er enginn
vandi að ráða aldurinn af útliti
handarinnar, sje farið illa með liana.
Láturn okkur því fara vel með
hendurnar, sje þess nokkur kostur.
Rósrauðar neglur eru ljótar. Ekki
mega neglurnar heldur gljá of mikið
það þykir ekki „fínt“. Fallega löguð
hönd og vel hyrt er kvenleg prýði.
Hefir það ekki komið fyrir þig,
lesari minn, að þú gleymdir því að
konan var falleg, af því hún hafði
svo Ijótar hendur?
Jeg man að jeg sá einu sinni á mál-
verkasafni mynd af konu. Sat hún
við borð og las með liönd undir kinn.
Jeg hefi nú gleymt öllu, andliti henn-
ar, búningi og öðru, en eitt man jeg
þó, handleggina og hinar fögru hend-
ur.
Við höfum ýmsar afsakanir. Hús-
störfin, útivinnuna og fiskinn. En
þvi er að svara: Setjið upp togleður-
hanska áður en þið farið að þurka
af, þvo upp og þrífa til, þá sest ekki
rykið í húðina og gerir hana gráa
og grófa. Þegar starfinu er lokið, er
gott að þvo sjer um hendurnar i
volgu vatni og nota góða sápu, á eftir
er best að smyrja þær með vaselíni.
Glycerin og rusavatn ættu allar kon-
ur að hafa lijá sjer hverrar stjettar
sem þær eru.
Sólbruna má ná af höndum, með
þvi að núa handarbökin með silrónu.
Rauðar og kaldar hendur koma af
því að blóðrásin er ekki í lagi. Eink-
um eru þær ljótar á veturnar. En þá
er eina ráðið að hlúa eins vel að
þeim og auðið er og láta um fram alt
ekki komast kulda að unliðunum.
Vertu ekki eyðilögð yfir því þó
hendur þínar sjeu ekki fullkomnar
að lögun, verst er ef þær eru altof
feitar. En þið, sem liafið feitar hend-
ur getið líka lagað þær til. Strjúkið
fingurnar frá fingurgómnum og upp
allan fingurinn, liðkið síðan fing-
urna með því að beigja þá og rjetta
á víxl, gerið þetta oft og sjáið hvort
ekki lagast nokkuð.
Allar konur, sem virðingu bera
fyrir sjálfum sjer, ættu að eiga nagla-
þjöl, naglaskæri bogin, nokkrar trje-
spýtur, skinnpjötlu og nagladuft.
M.
Svo mikið er notað af seðlum í
Bandarikjunum, að talið er að spara
mætti 2 miljónir dollara á ári með
því að smækka seðlana um einn cm.
á hæðina og annan á breiddina.
J