Fálkinn - 01.08.1931, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
5
Sunnudagshugleiðing. ----- ■ HRÍSGRJÓNIN.
Hrísgrjónaupskera. Allir starfa að henni, sem vetlingi geta valdið á heimilinu og vinnan er erfið. Öxin
eru skorin af, lögð í körfur og borin heim. Það sœkist seint þar sem ekrurnar eru stórar.
Textinn: Matth. 7, 1—6.
Hversu auðvelt er ekki að sjá
flísina i auga bróður síns. En live
erfitt getur það ekki verið' að
skilja, hvernig hún er þangað
komin. Ef menn gerðu sjer það
að reglu að reyna að skilja þetta
áður en þeir fara að dæma með-
bræður sína, er mjög sennilegt,
að margtillmælihefði verið látið
ósagt og mörgum manninum
lilíft við særandi ummælum.
Það eru flestir menn svo gerð-
ir, að þeim er tamt að skifta sjer
af liögum annara og taka sjer
dómsvald yfir öðrum, án þess að
hafa kynt sjer ástæður þeirra og
hagi og án þess að kynnast mönn
unum sjálfum. Stundum leyfa
menn sjer -— og það ekki sjaldan
- að kveða upp dóma, sem hygð-
ir eru á frjettaburði, mismun-
andi sannsögulla manna og
meira að segja frjettahurði, sem
gengið hefir mann frá manni og
verið gerður sögulegri í meðför-
unum. Og ef sá frjettahurður er
til lasts en ekki lofs, og sú er oft-
ast raunin, þá er það furðulegt,
hve fljótir menn eru að festa
trúnað á hann og flytja þeim
næsta hann, bæði i tima og ó-
tíma.
Hver er ástæðan til þess, að
mönnum er svo ljúft að trúa
jafnan illu um meðbræður sína
og sýna slíkan áhuga fyrir og
ánægju af, að skoða nafn ogi
mannorð náungans?
Eitt vitum vjer — lijarta-
hreinir menn reyna jafnan að
finna afsökun fyrir þann, sem
verður fyrir árásum. Þeir liafa
nægilega mannþekking til þess
að skilja, að vegir lífsins eru
margvíslegir og torfarnir, og að
vingjarnlegt bros og alúðlegt
handaband getur áorkað þvi sem
dómar alls heimsins geta ekki
þokað.
—Þeir, sem fljótastir eru til
að dæma aðra eru oft einmitt
þeir sömu menn, sem liafa sjálf
ir eitthvað að dylja, það sém mið-
ur fer og er álösunarvert, og svo
halda þeir, að þeir hylji best sina
galla, með þvi að kasta auri á
aðra. Þessvegna leggja þeir eyr-
un við, er þeir heyra eitthvað
misjafnt um náungann, en láta
sig engu skifta hvort það muni
vera satt eða ósatt.
Þessir menn eru eigi aðeins ill-
gjarnir heldur einnig ragir. Ef
þeir eru staðnir að ósanindum
beita þeir nýjum ósánnindum til
þess að sleppa vð ábyrgð af orð-
um sínum. Ef þeir hefðu hæfi-
leika til að skilja, mundu þeir
sjá afleiðingar athæfis síns og
komas að raun um, að lífið get-
ur bundið mörgum svo þungar
hyrgðaraðþað er synd að leggja
stein i byrgðina. Lífið er ekki
langt, aðeins fá ár. Hver dagur
er oss náðargjöf. Minnumst þess
inn.
Hrísgrjónin mega óhikað telj-
ast ein aðal korntegund mann-
kynsins og þó að flestir munu
halda því fram á vesturlöndum,
að liveitið standi þeim framar að
notkunarmagni þá er slíkt alveg
óvíst. Hrísgrjónin eru nefnilega
aðal fæðutegund liundraða milj-
óna manna, sem nota sáralítið
af öðrum korntegundum, en
hinsvegar er varla sú þjóð til,
sem notar nær eingöngu hveiti
til manneldis. Hagfræðingum
telstsvo tiþaðeigi minna en rúm-
ar átta hundruð miljónir manna
noti lirísgrjón að miklu leyti
lil manneldis og sumar að lang
mestu leyti, svo sem Kinverjar,
Japanir, Indverjar, Kyrraliafs-
eyjabúar, Persar, Arabar, Tyrk-
ir, íbúar Norðurafriku og Portu-
galar. Og alstaðar meðal hvítra
manna er miikið etið af lirís-
grjónum.
Kinverjar hafa ræktað lirís-
grjón að minsta kosti i 5000 ár,
en fyrir þann tíma liafa þau einn
ig verið notuð lii manneldis þar,
en vaxið án umönnunar mann-
anna. Menn hafa skriflegar lieim
ildir fyrir því að árið 2356 f.Kr.
ljet Jao keisari gera stóra á-
veituekrur til hrísgrjónaræktun-
ar við ána Jangsekiang og sarndi
reglugerð um, hvernig sklfta
skyldi uppskerunni milli rjettra
lilutaðeigenda.
Hrís lijet á sanskrít „vrihi“.
Á irönsku máli breyttist 'þetta
orð í „brisi“ og úr þessu forn-
persneska orði mynduðu Grikkir
svo orðið„Orisa“, sem komist
hefir inn í flest Evrópumál en
styst um fyrsta akvæðið. Á
norðurlandamálum, heiir korn-
tegundin „rís“..
Það er talið víst, að brísgrjón-
in sjeu fyrst komin frá Kína. Það-
an liefir þessi þarfa og næringar-
mikla korntegund breiðst út,
fyrst til Mið-Asíu, Koi’eu og Jap-
an, þá til Austur-Indlands og
Persíu. Á hinni miklu lierferð
Alexanders mikla austur í Asíu
fluttust hrísgrjónin til bygðanna
meðfram Efrat og Tigris og það
an vestur á bóginn. Um það leyti
sem Grikkland og Egyptaland
sameinuðust voru lirísgrjónin
Læknarnir gerðu ýmsar lyfja-
blöndur úr hrísgrjónum, en ekki
voru Evrópumenn farnir að
sjóða gi-jónagraut í þá daga .
Nú fóru Arabar að rækta hrís-
grjón. Fyi’st i Egyptalandi með-
fram ánni Nil og svo á Spáni. Og
þetta tókst ágætlega á báðum
stöðunum. Nílardeltan var eink-
ar vel fallin til þessarar ræktun-
ar og á Spáni gerðu Arabarnir
áveitur í dölunum, einkum i
Andalúsíu og fengu þar liin ágæt-
ustu skilyrði til ræklunarinnar.
Sjást menjar eftir þessar áveitur
enn í dag. Eftir 1530 fóru ítalir
að rækta lirísgrjón hjá sjer og
uppskeran varð svo góð, að liris-
ekrurnar stækkuðu ár frá ári.
En brátt komust menn að raun
um, að hrísgi’jónarækt er óholl
mannlegri heilbrigð). Hrísekr-
Hjer sjást kínverskir bændur vera að plægja hrísekrurnar, sem gjarnan mœtti kalla „forir“ á istensku.
Það er alls ekki skemtileg vinna og þvi siður heilsusamleg, því að mikið er af sóttkveikjum í „forunum.
L