Fálkinn - 01.08.1931, Síða 7

F Á L Ií I N N
7
O ""illlin'' o ""illliii' O ""Hlliii" o ""illlin' O ""Ullin" O "‘Hllliii'O .................... O ""illlin" O ""Hlliii" O ""Hllii'" O "“illlii'" O ""Hllii"' o
fe. k
Lífselixirinn hans Goodmanns.
Sönn saga úr daglega lífinu.
o
Jeg ýki ekki þó að jeg segi, að
hann Goodmann Trumbull liafi
verið latasta landeyðan, sem sól-
in hafi skinið á þarna í nýju álf-
unni vestra og er liún þó ekki
lítil, því að nýji heimurinn nær
frá Kyrrahafi til Atlanshafs og
langleiðina milli heimskautanna
Faðir Goodmanns var mesti
heiðursmaður, sem hafði flutst
frá Islandi, lært málið og eign-
ast sex börn, sem þau urðu að
sjá fyrir, liann og kerli hans. Þau
voru fyrirmyndar hjón og gerðu
sjer far um að gera krakkana
sína að manni. Og þrátt fyrir
krakkakúgildið tóksl þeim að
komast í sæmileg efni.
Goodmann gamli hafði fyrst
freistað gæfunnar í New York, en
hún ljet ekki freistasin þar. Flutt
ist hann þá til Jersey City og
gerðist trjesmiður. Stofnaði síð-
an sjálfur vinnustofu i Newark
og jók hana ár frá ári. Það er
synd að segja að hægt sje að tina
peningana eins og hrossatað
þarna vestra, og að ekki þurfti
annað en að beygja sig. Maður
verður svei mjer að nota hæði
hendúr og haus, ef eitthvað á að
duga?
Fimm Trumbullar fæddust i
New Jersey og frú Trumbull
fanst hún hafa rælct horgaraleg-
ar skyldur sínar, að því loknu
Hún gerðist hóglát og værukær,
og hið síðarnefnda tók hann í arf
sá Goodmanninn sem fæddist al-
veg óvart eftir að þau komu til
Newark.
Jeg skal ekki þreyta lesendur-
na með uppeldisfræði, en aðeins
kannast við þá reglu að yngsta
Jiarnið á bænumsjeávalt efnileg-
ast. Allar lieimilisáhyggjur voru
horfnar og elstu börnin farin að
vinna fyrir sjer sjálf. Litli Good-
mann var ennþá í Paradís æsk-
unnar — vitanlega. Meðan hann
var hjálfi vildi hann vera í öllu,
sem hann sá hræður sína gera,
en þegar hann vitkaðist fjekk
liann jafn mikla óbeit á slíkri
vitleysu og viljinn hafði áður
verið til hins gagnstæða.
í vikulokin safnaði frú Good-
mann öllum dölunum saman
sem fjölskyldan hafði nælt í yfir
vikuna. Svo var ákveðið hve mik-
ið skyldi notað og hve mikið
skyldi sett í sparisjóðinn. —
Litli Goodmann hafði lofs-
verðan áhuga fyrir þessum doll-
urum, en hirti ekki um að kynna
sjer hvernig farið væri að því að
afla sjer þeirrra. Og þegar gamli
Goodman reyndi að gera honum
það skiljanlegt, gretti hann sig
og ljet sem það kæmi sjer ekkert
við. Gamli Goodmann ætlaði að
nota tækifærið til að tugta strák-
inn en kella greip fram i:„Hann
er svo ungur ennþá!“
Litli Goodmann var orðinn
13 ára en einstakur mömmu-
drengur. Henni fanst hann eig-
inlega eina harnið.
Á sjálfstæðisdegi Ameríku-
manna4. júlíkomiEiríkurfrændi
altaf í heimsókn lil Newark til
þess að vita, livað Goodmanns-
fólkinu liði. Eirikur liafði flutst
vestur þegar gamli Goodmann
var barn. IJafði verið mesta
liengilmæna. Svo hafði hann
skrifað Goodmann að vestan,
ráðlagt honum að koma en ekki
hjálpað honum vitund þegar
hann kom vestur með kerlu sína.
Goodmann vildi ekki hiðja hann
nema einu sinni og komst af
sjálfur. En Eiríkur liafði viður-
kent hann frænda sinn, þegar
hann sá hvað í honum hjó.
Goodmannsfólkið liafði aldrei
komist að raun um, hvort Eirík-
ur var ei-ríkur eða ríkur, en
þau gerðu sjer von um hið síðar-
nefnda, og að þeim mundi um
síðir tæmast arfur eftir hann. Og
Eiríkur hafði fest trygð við
frændfólk sitt eftir að liann þótt-
ist viss um að það þyrfti aldrei
að vera upp á hann komið.
Hann kom með gjafir handa
börnunum, ómerkilega og ódýra
liluti, en frú Goodmann færði
liannaltaf brjóstsykur en frænda
sínum tóbaksbrjef. Eiginlega
var Eiríkur frændi smásál, en
máskihafði hann ekki lmgmynd
um það sjálfur. Og þeim mun
gjafmildari var liann á heilræð-
in, sem hann hafði ekkert vit á
jg á arseniklyfjin, sem hann
þekti út og inn. Hann var nefni-
lega einskonar lyf jafræðingur.
Hann keypti lyfgrös þurkaði þau
og seldi í smádósum, við kvefi
og hæsi.
Eiríkur frændi talaði mjúkt
við Rósu og Lilju og gerði að
gamni sínu við drengina þrjá, en
litli Goodmann vildi hvorki
heyra hann nje sjá.
„Hann litli er haugaletingi“,
sagði gamli Goodmann. „Hefir
ekkert lært og lærir aldrei neitt“.
„Ekki er jeg sammála þjer um
það“, svaraði Eiríkur.
„Eiríkur frændi hefir rjett að
mæla!“ Það var frú Goodmann
sem talaði, hún vildi ekki særa
drenginn.
„Þú þarft ekki að verja mig.
Jeg veit það sem jeg veit“, sagði
litli Godman. Og ári liðu og
hann var altaf jal'n lalur. Ilann
byrjaði á ýmsu, en festi ekki
yndi við neitt nema knattspyrnu
og hnefaleik. Gamli Goodmann
var meinleysis maður og ljet
hann ráða. Með því móti gat
hann varðveitt heimilisfriðinn
Hver veit nema litli gæti orðið
góður linefafleikamaður? Eins
og Dempsey og Tunney?
„Alveg áreiðanlegt!“, sagði
kerlingin. Og litli var öllum
stundum á lmefaleikum og knatt
spyrnu, en græddi enga dollara,
heldur sníkti þá út úr móðir sinni
Bræður hans nöldruðu og syst-
urnar gerðu gys að honum.
Ef til vill hefði litli getað orðið
hnefakappi, en þegar liann var
18 ára ákvað sá gamli að taka til
sinna ráða, svo að hann skyldi
ekki verða ættinni til skammar
um endilangt Newark. En áður
en liann hafði fundið ráðið greip
forsjónin í taumana og kallaði
Eirík frænda á hurt lijeðan.
Og liver varð einkaerfingi
lians ?
Litli Goodmann!
,Er það ekki það sem jeg sagði
altaf, að hann mundi fara fram
úr ykkur öllum?‘, sagði gamla
konan og leiddi á vangann.
„Við skulum nú sjá hver arf-
urinn er“, sagði gamli Goodmann
Ekki þurfti hann á arfinum að
halda, en þótti hinsvegar ekki
lakara, að eitt af börnunum
skyldi hafa fengið hann.
Litli Goodmann erfði hverja
spjör utan af Eiríki. En með því
að inest af görmunum var orðið
um fimtugt að aldri, horgaði
tuskukaupmaðurinn ekki nema
þrjá dollara fyrir það alt. Það
voru fyrstu peningarnir, sem
litli Godmann vann sjer inn
sjálfur.
1 öðru lagi erfði hann 655
„greenbacks“, eða dollaraseðla
Það gat varla minna verið. — Og
í þriðja lagi jurtasafn Eiríks. Og
gamli Goodmann andvarpaði
þegar þeir feðgarnir voru að ran
saka þessa arfleifð.
Þeim lá við að fleygja þessum
arfi þegar litli Goodmann fann
jurta- eða læknngabók Eiríks
gamla í skraninu. Þá sagði hann:
„Við fleygjum því ekki. Jeg
ætla að halda fyrirtækinu áfram‘
Eiríkur var jarðaður þeim að
kostnaðarlausu, því hann hafði
sjeð fyrir útförinni sjálfur.
Og svo settist litli Goodmann
við lækningabækurnar og fór að
kynna sjer við hvaða sjúkdóm
hver jurt ætti. En þarna var eng-
inn friður, því að alt af kom fólk
sem vildi kaupa kamillute og þess
háttar. Litill poki kostaði 20 cent
Litli seldi og seldi og eftir þrjá
daga var alt teið uppselt. En eft-
spurnin hjelt áfram og þá fór
litli Goodmann að selja eitthvað
annað - úr næstu hillu, sem kam-
illute.
En þetta var óheppilegt því
að í þessari hillu voru jurtir við
harðlífi, Og nú urðu viðskiftavin-
irnir gramir og ljetu á sjer heyra
að litli Goodmann væri enginn
læknir. Sumir fengu meðal við
magaverk, en það eyddi á þeim
líkþornum, aðrir við hjartveiki
en það læknaði æðahnúta.
— Ekki dugir þessi skolli,
hugsaði litli Goodman með sjer.
Jeg verð að finna helra ráð- Og
vo skifti hann öllum lyfjunum
sínum í þrjú hólf. Eitt var við
höfuðverk, gigt, lungnakvefi
og hjartveiki, annað við maga-
verk, nýrna-, lifrar- og melting-
arsjúkdómum. Og þriðji flokk-
urinn var við liðagigt og húðsjúk-
dómum. Þetta var miklu lient-
ugra fyrirkomulag og afgreiðslan
varð auðveldari.
En hálfum mánuði síðar hafði
lyfjaverslunin Goodmanns mist
alla tiltrú. Fólk fór annað, en
Goodman sat einn í búðinni all-
an daginn. Hann hugsaði og
hugsaði. Alt varómögulegtþarna
í Hoboken, miklu betra að fara
inn í sjálfa New York og reyna
þar. Ef liann gæti fundið með-
öl við öllum sjúkdómum þurfti
liann engu að kvíða. Og hann
fann ráðið.
Hann keypti sjer eirketil fyrir
tíu dollara, 1000 flöskur fyrir
12 dollara og 1000 flöskumiða
með áletrun fyrir 3dollar. Svo
tók hann allar jurtaleifarnars
hansEiríks og sauð þær saman í
mauk, þynti það með vatni, fylti
allar flöskurar limdi á þær miða
og sendi þær til New York. Svo
leigði hann sjer húsnæði þar, og
keypti auglýsingar í blöðunum
fyrir 400 dollara, svohljóðandi:
GOODMANNS LÍFSELIXIR!!
Eina meðalið við öllum sjúk-
dómum og þjáningum!
Miljónir hafa reynt það.
Meðmælahrjef frá öllum löndum
í heiminum.
. . Aðeins tvo dollara flaskan. . .
Aðeins ósvikið með merki firm-
ans: Upprennandi sól.
Kvöldið eftir voru þessar þús-
und flöskur búnar. Goodmann
sauð meira og blandaði þynnra.
Viku seinna hafði hann átta að-
stoðarmenn og sauð í fjórum
kötlum, seni voru átta sinnum
stærri en sá fyrsti. Eftir þrjár
vikur var hann kunnasti maður-
inn í New York. Honum var hoð-
in prófessorsstaða við liáskól-
ann. En liann hafnaði. Svo seldi
liann lilutafjelagi Verksmiðjuna
fyrir þrjár miljóuir dollara flutti
í aðra horg og heitir nú alt öðru
nafni.
Er búið til úr bestu efnum sem til
eru. Berið það saman við annað
smjörlíki og notið síðan það seni
yður líkiar best.