Fálkinn - 10.10.1931, Page 3

F Á L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvæmdastj.: Svavar Hjaltested.
Aðalskrifstofa:
Bankastræti 3, Reykjavík. Sími 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—7.
Skrifstofa í Oslo:
A n t o n S c h j ö t h s g a d e 14.
BlaSið kemur út hvern laugardag.
Áskriftarverð er kr. 1.70 á mánuði;
kr. 5.00 á ársfjórðungi og 20 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Auglýsingaverð: 20 aura millimeter
Herbertsprent, Bankastræti 3.
Skraddaraþankar.
Það ei' auðvelt að segja um þann,
sem er minni máttar, að einmitl
styrksvöntun lians geri hann sterkan
— alveg eins og segja má með rjettu
um konuna, sem hirðir eigi hót um
jafnréttiskröfur nútímans, að henni
sje betur borgið en þeirri, sem þyk-
ist jafnoki karlmannanna. Sá, sem
minni máttar er, fær ósjálfrátt
vernd, því að enn þykir það lubba-
háttur að sitja hjá þegar lagst er á
lítilmagnann. Einhverjir standa
jafnan á verði til þess að verja
hann. Það er oft tekið meira tiliil
til hins veika en til sterka, og sterk-
ur vilji i veikum líkama, er eitt af
því, sem erfiðasl er að yfirbuga í
veröldinni.
En svo er önnur útgáfa al' veik-
leika, sem verður að lifsgildi, sem
þú berð altaf með þjer. Það er
veikleikatilfinningin, sem þú verður
var innra með sjálfum þjer. Sá sem
aitaf finst hann vera að þroskast fær
aldrei tima til að temja þroska sinn.
Sá sem stundum er gripinn af þeirri
tilfinningu að hann sje ósjálfbjarga,
að trú hans sje að hrynja í rúst, að
hæfileikar hans sjeu að þrjóta, að
vilji lians sje að bugasl — hann á
máske einmitt dýrmætustu augna-
blik lífs sins á þeirri stundu. Því
að margt fæðist af mótsetningu
sjálfs sín. Veikleikinn gerir það
máske oft. Og styrkleikurinn gerir
það ekki sjaldnar. Veikleikaaugna-
blikin — stundirnar þegar maður
gerir upp við sjálfan sig — það eru
þau augnablik, sem maður notar til
|)ess að leggja þroska sjálfs sín við
eittlivað meira. Hið nýja, sem bætist
við, verður ofl til i augnabliks veik-
leikakasti..
Þann, sem aldrei efast, vantar
bestu undirstöðuna undir trú sinni,
öryggi og lifsskoðun sinni. Þá fyrst
kynnist maðurinn fyrir alvöru
burðarmagni lifsskoðunar sinnar,
þegar hann fer að draga í efa, hvort
það sje eins mikið og hann hafði
haldið. Þjer þykir manngildi ein-
hvers vafasaml og ferð að efast um
það, og við efahugleiðingarnar
kemstu að raun um, hversu mikið
þetta manngildi er í raun og veru.
Meðan þú heldur huganum í hvers-
dagsfarinu og kennir aldrei þess, að
styrkur þinn sje að dvína, dettur
þjer ekki i hug, að halda í liann
eða auka hann. Þú eyðir honum og
hann verður í hættu staddur. Þá
tekurðu þig á, verður hræddur um
þig — og þjer vex þróttur aftur.
Mótlætið er eins og vorskúrin, sem
veldur því, að skin sem eftir hana
kemur, svíður ekki grasið.
Veisla i iiimnaríki.
i.
Snorri Sturluson segir svo i Gylfa-
ginningu, að þrir sjeu himnar og
beiti hinn þriðji og efsti Víðbláinn,
en þar er Gimlé, er „Ljósálfar einir“
bvggja nú, en eftir Surtarloga munu
þar byggja „góðir menn ok rjettlátir
of allar aldir“. Einnig EmanueJ
Swedenborg segir að himnarnir sjeu
|)iíi', og er ekki líklegt, að hann
iiafi þar farið eftir fornum norræn-
um fræðum; hefi jeg hvergi í rit-
um lians rekið mig á neitt sem bent
gadi lil þess að hann hafi liaft
nokkurn áhuga á þeim fræðum eða
verið ])eim kunnugur. Swedenborg
(f. 1 (588 d. 1772) var verkfræðing-
ur, náttúrufræðingur og rithöfund-
ur mjög stórvirkur, en síðustu 25
árin, sem hann lifði voru helguð
dulspeki og biblíuskýringu, og
mun hann þau árin varla hafa litið í
aðra bók en biblíuna. Hann var
skygn mjög þennan kafla æfi sinn-
ar, og hefir ritað mikið um það sem
fyrir hann bar. Segir þar frá því
er hann varð þess var eitthvert sinn,
uð samkoma mikil var í audaheim-
inum, er hann nefnir svo (mundus
spiriiuum). Var þar mikið rætt um
|)að, livernig vera mundi í Himna-
ríki.. En þar sem anda'rnir voru
saman komnir sáu þeir raunar
Himnaríki álengdar, var það að sjá
eins og afarliár fjallgarður eða
hálendisbrún, fjarst út við sjón-
hring. Heyra þeir nú þarna á fund-®
inum rödd frá himnum, er segir, að
nokkrir þeirra skuli fá að koma til
Himnaríkis, svo að þeir geti af eig-
in sjón fræðsl um hvernig þar er,
og sagt svo hinum, er þeir koma
aftur. Segir síðan at' för hinna út-
völdu ,,anda“ til Himnaríkis, og
hvernig þeir voru undirbúnir svo að
þeir gætu dvalið þar um hríð. Var
þeim síðan boðið til veislu mikill-
ar, og voru þar á borðum vistir hin-
ar ágætustu, en viðræður stórfróð-
legar. Segir þarna nokkru nánar frá
höfðingja Himnaríkis, og hversu
bann var búinn. Enginn gekk þar
um beina, en af framreiðslu allri
segir nokkuð líld og þar sem lýst
er í Skáldskaparmálum, veislu þeirri
er Ægir lijell Ásum: „At þeiri
veizlu vanzk alt sjálft, bæði vist
ok öl ok ÖIl reiða er til veizlunnar
þurpti“.
II.
Það má telja vist, að hinn mikli
nállúrufræðingur og dulspekingur,
segir i aðalatriðum rjett frá, er hann
lýsir veislu þessari í Himnaríki og
tildrögum henar. Vitranir eru ekki
eintómur hugarburður og tilbúning-
ur, eins og mönnum hættir svo
oft við að lialda, þegar lokið er
hinni barnslegu trú, og ekki annað
komið í staðinn en sálufræði, sem
aðeins er á byrjunarstigi, og liafn-
ai' eigi einungis því, sem rangt var
I fornum átrúnaði, heldur einnig
því sem er rjett, eða í áttina tli
sannleiks. Tilveran er miklii merki-
legri heldur en tómfræðin (keno-
logian) ímyndar sjer. Vilranir eru
daglegir eða öllu lieldur náttlegir
viðhurðir hjá öllunx oss, því að vjer
fáuni vitranir í hvert skifti, sem vjer
sofnum, þó að vanalega sje það, sem
fyrir ber, blandað mjög villum eða
missýningum, og lítið mark á þvi
takandi. En ])að iná segja með hik-
lausri vissu, að draumlifið er vitr-
anareðlis og þannig er komið, að
i svefni fáum vjer þátt i lífi annars
og annara eða þeir i oss; hefi jeg
nefnf draumgjafa i sambandi við þá
fornu málsvenju, að einhverjum gefi
sýn. Er alt þetta mál stórþýðingar-
mikið l'yrir skiJning vorn á fram-
líð og tilgangi lífsins, sem er sam-
band alls lifs, til fullkomins sam-
ræmis og fullkomins valds á mögu-
Jeikum þessa stórkostlega lieims. Og
þegar jeg lýsi þannig eðli drauma,
]>á er ekki uin tilgátu eina að ræða,
Iieldur uppgötvun, svo að aldrei
hefir áreiðanlegrí verið. Marg-
ar áreiðanlegar sögur eru nú
til af því, hvernig menn hefir
dreymt ýmislegt, sem i raun rjettri
var að gerast, stundum í öðru her-
lærgi í sama húsi, stundum i annari
götu eða öðrum landshluta, stund-
um jafnvel í annari heimsálfu.
Mann dreymdi t. d. að liann bjarg-
aði frá druknun, barni sem hann
liafði miklar mætur á; og svo kom
það í ljós, að manninn hafði dreymt
um það, sem fram fór í raun og
veru; barninu var bjargað frá
druknun, með slikum atvikum, sem
vin barnsins hafði dreymt; sá sem
bjargaði varð draumgjafi, Annað
ágætt og áreiðanlegt dæmi er það,
þegar maður verður fyrir því í
dýragarði, að hvítabjörn bitur hann,
en vin tiahs, sem sefur i húsi sinu
skamt þaðan, dreymir að hann
verði fyrir einmitt þessu sama sem
fyrir vin hans kom; sá sem bitinn
var, gerist, án þess að vita eða vilja,
draumgjafi vinar síns. í grein í
tímaritinu „Light“ hefi jeg bent á,
að ])að nær engri átt, að ætla að
skýra slíkt með fjarskygni eða þvi,
sem menn nefna travelling clair-
voyance (þ. e. að sál mannsins hafi
„farið úr líkamanum“ og verið við-
stödd atburðinn, sem hinn sofandi
líkama mannsins dreymir); því að
þá Jiefði, í dæmi ]>ví sem áður var
nefnt, manninn dreymt, að hann
stt’i harninu bjargað, en ekki að
liann bjargaði því sjálfur; og að
sinu leyti eins.í hinu dæminu. En
])ó að draumgjafinn sje stundum á
|>essari jörð, þá sýnir vandleg íhug-
un draumlifsins, að vanalegast er um
ihúa einliverrar annarar jarðstjörnu
að ræða. Er þar sjeð fram á aðferð
lil að fá vitneskju um lífið á stjörn-
unum, og eru möguleikar draum-
lifsins miklir og stórfurðulegir.
Saga Swedenborgs gefur nú nokkra
bendingu i þá átl, og þessi draumur
hans, er liann dreymdi vakandi, og
nokkuð hefir verið af sagt, veitir
merkilega fræðslu, ekki um líf i
andaheimi, heldur á einhverri ann-
ari jarðstjörnu. Swedenborg segir
sjálfur lrá þvi, að englarnir, er hann
nefnir svo, hafi reynl til að sann-
færa hann uin, að þeir væru ekki
andaheimsverur; en þeim varð þar
ekki meira ágengl en mjer, þegar
jeg hefi verið að reyna að fá ýmsa
ágæla menn til að skilja, að það er
liin mesta fjarstæða að íinynda sjer,
að lífið eftir dauðann sje andalíf í
andaheimi, en ekki líkamlegt líf á
einliverri jarðstjörnu.
III.
Það er nú augljóst, að það sem
Swedenborg í vitranarsögu siimi
nefnir Himnaríki, er eitthvert injög
merkilegt hálendi, þar sem íbúarn-
ir eru mjög miklu lengra komnir í
að temja öfl náttúrunnar, heldur en
þeir sem heima eiga niðri á lág-
lendinu. Á dögum Swedenborgs,
þótti það ótrúlegt mjög, eða þá yfir-
náttúrlegl, þeim sem trúnað vildu
leggja á slikt, að nokkur gæti látið
heyra rödd sina á fundi, sem hald-
inn væri í margra mílna fjarlægð
frá lionum. Nú á dögum er slíkt orð-
ið algengt, eins og kunnugl er, og
ekki lalið yfirnáttúrlegt. Sweden-
borg getur ekki um, hver himininn
það sje í röðinni, sem hann segir
þarna af; en það er þó af ýmsu
Ijóst, að það er hinn fyrsti eða
neðsti himinn. Þeir sem þarna eiga
heima, neyta matar og drykkjar og
nota klæðnað; en i hinum þriðja
himni segir Swedenborg, að allir
gangi allsnaktir; líkamirnir eru þar
orðnir svo fagrir og sterkir, að öll
þörf fyrir klæðnað er gersamlega
horfin. Kemur i slikum sögum
greinilega fram, að það er verið að
lýsa líkamlegum verum en ekki önd-
uin. Og eins bera lýsingarnar það
með sjer, ef nógu vandlega er að
gætt, að þær eru enganveginn ein-
tómur hugarburður eða tilbúningur
þeirra, sem slíkt hafa ritað.
12. sept.
Helgi Pjeturss.
Um víða veröld.
---X----
„AFSETT“ Pegar lýðveldi var lög-
LÍKNESKI. tekið ú Spáni, gerðu
--------- forsprakkarnir ýmislegt
til þess, að sýna i verki, að nýtt
stjörnarfar væri orðið í landinu og
var þá m. a. gripað til þess að
,,steypa goðunum af stalli“ þ. e. að
egðileggja líkneski gamalla þjöð-
höfðingja. Fótstállnrinn hjer á mgnd-
inni er af líkneski Filippusar kon-
nngs, en nngur lýðveldissinni með
uppreisnarfánann í hendinni hefir
stigið í spar einveldiskonnngsins.
LAGHENTUR Mgndin er af 17 ára
UNGLINGIJR. gömlnm norskiun
------------pitti i Randarikjun-
nm, sem lieitir Torleif Knudtzen og
er ættaður frá Þrándheimi. Fór
hann vestur um haf fgrir tveinuir
áruin og vann í vor sem leið fgrstn
verðlaun fgrir hegurð, sem fjelag eitt
i Randaríkjunum hafði lofað. l'glgdi
verðlaununum ókeypis ferð til Wash-
ington og þegar þangað kom veitti
Hoover forseti piltinum viðtal, en
þuð þgkir mikil æra, ekki síst pilt-
mn á Torleifs aldri. Hjer sjest pilt-
urinn með verðlaunagripinn, eftir-
liking af gamaldags hestvagni.
----x----
Nú er nýlega orðið hæstmóðins
að ganga með gráa floshatta, borða-
lausa. Byrjaði það á Englandi, og
kemur víst bráðlega hingað. Enski
kóngurinn var nefnilega með einn
slíkan hatt um daginn.