Fálkinn - 12.12.1931, Blaðsíða 7

1' A L K I N N
7
o ■'"Illlii.- o ■.«111111.' O ••"Ullii.- O "<11111..' o ""llllln' O "'llllii.' O ........................................... O ""llllln" ......................Illli." O •'"Hllli'" O '"111111." O ■"
o
k
S k i I n a ð u r
„Hvar er mjölið, sem J)ú áltir að
sækjá, Jón“, sagði Þorbjörg gamla
við hann Jón sinn um leið og hún
kom frain í eldhúsið.
Jón sal J)ar með hálfiulla vín-
flösku, sem hann var að gæða sjer á.
„Hvaða mjöl?“ sagði hann. „Jeg
er enginn áburðarklár; skal jcg
segja þjer, Tobba min. Ini getur
sj;álf sótl |)itl mjöl.
„Já, já!“ mælti Þorbjörg. „Það
er J)á þessi gállinn á þjer núna. En
ælli þú verðir ekki fenginn að fá
þjer brauðbtia, því ekki býst jeg við
að ]ni lifir lengi á Jiessu gut,li“.
„Gutl! Kallarðu þetta gutl, bján-
inn þinn, hreinasta hlessað brenni-
vínið“. og Jón skoðaði flöskuna í
krók og kring.
„Nei, Tobba mín. Þetta er ekkert
gutl. Og ])ú segir að jeg lifi ekki
á þessu, en það er nú bara villeysa,
hreinasla bölvað bull. A þessu. hefi
jeg lifað i mörg ár. Án þess væri
jeg dauður fyrir löngu, stcindauður,
lcelli mín“,
Þorbjörg ansaði engu. Ilún þekti
það af gamalli rcynslu, að best færi
á þvi, að tala sem minst við liann
Jón, þegar hann væri i þessum ham.
Jón hjelt áfram. „Jeg væri fyrir
löngu orðinn hundleiður á lifinu, ef
jeg hefði ckki dropann þann arna
— og hann fjekk sjer vænan teig úr
l'löskuíini. — „En verst er það, að
þú ert svo vitlaus, að þú einu sinni
skilur ekki ]>etta. Þú skilur bláll
áfram ekki nokkurn skapaðan hlut“.
„Viltu ekki fá þjer eitthvað að
borða, Jón?“ sagði Þorbjörg, hún
var að sýsla við matarílátin í eld-
húsinu.
„Borða“ endurtólc Jón. „Nei, ónei.
Mjer er engin þægð í matnum þin-
um, þú getur borðað hann sjáll', jeg
hefi nóg handa mjer hjerna“, og
hann velti fyrir sjer flöskunni og
strauk hana alla utan. Síðan þagði
hann nokkra stund, en hjett svo á-
fram: „Jeg er orðinn steinleiður á
ölluin matarkaupum og matargerð,
og sleinleiður á ])jcr, Tobba, jeg segi
það satt“.
„Er þá elcki best að jeg fari?“
sagði Þorbjörg með hægð.
„Tja! Það væri kannske ekki sem
vitlausast, en hvert ætlarðu að fara,
rýjan ?“
„Nei, ekki lýsl mjer á það. En að
jeg fari?“
„Já, það væri nokkuð meira vit i
þvi. Það ætla jeg að gera. Þú mátt
ciga kofann og það, sem í honum er.
Jeg ætla að lara, Tobba, skilja við
þig og fara tómhenlur, og þó ekki
tómhentur, þvi jeg hefi bana þessa“,
og Jón veilaði flöskuniii framan í
Þorbjörgu.
„Mikill snillingur gel jeg nú ver-
ið, að finna upp á þessu". Hann stóð
upp og rjetti úr sjer. — Mikið lifandi
undur er jeg nú fenginn að vera
laus við þig, Tobba mín. Við þurf-
um hvorki ])rest nje sýslumann lil
þess að skilja okkur. .Teg bara fer
þegjandi í burtu og svo er búið með
það“, og Jón dansaði um cldhús-
gólfið. Hann tók nú tappann úr
flöskunni og mælli: „Nú ætla jeg
að drekka skilnaðarskálina og hún
slcal verða ósvikin, kelli mín“, og
hann setli stúlinn á munn sjer og
drakk langan teig. „Skál, skál allra
karla og kerlinga, sem hafa vit á því
að skilja þegar þau cru orðin ])reytl
á sambúðinni. Þína skál, Tobba og
mína! — Jæja, Þorbjörg mín! Þá
erum við nú skilin — skilin að lög-
um guðs og manna, og nú fer hvorl
sina leið. Þú hýrist hjerna áfram,
en jeg já jeg lcgg nú af stað og
byrja nýtt líf. Tljeðan er jeg farinn
fyrir fiill og alt. Tómhentur fer jeg
út úr þcssu húsi tómhentur ekkju-
maður með hjákonuna í vasanum"
og hann klappaði á vasann þar sem
fiaskan var geymd. Siðan gekk hann
i áttina til dyranna, nemur svo slað-
ar og horfir sljóCum augnm um eld-
tuisið.
„Mikiö djeskoli ferst mjer nú
drengilega við ])ig, Tobba“, sagði
bann — að skilja ])ig hjer eftir í alls-
nægtum cn fara sjálfur allslaus í
burtu“ og Jón klökknaði, hann komst
svo við af göfuglyndi sinu.
Hann geklc til Þorbjargar og rjetti
henni hendina. „Vertu sæl. Tobba,
og líðu ]>jer nú vel.
Þorbjörg tók i liönd hans. „Vertu
nú sæll Jún minn“! sagði hún —- „Þú
leitar nú hjerna heim til min, ef þú
verður i vandræðum“.
„Heyr á endemi'M svaraði Jón.
„Eins og jeg .komist í nokkur vand-
ræði, laus og slyppur maðurinn".
„Nei, Þorbjörg. Jeg býst ekki við
að troða ])ig um tær lijer eflir. Nú
fer livorl sína leið, og ef lil vill sjá-
umst við aldrei framar. Enginn veit
])að Tobba mín, enginn“ og hann
staulaðist lit úr dyrunum og hvarf
úl á götunn.
Þetta var síðla-dags, sem hann-• Jón
kvaddi hana Þorbjöriju sína, og
ranglaði af slað eittbvað út í bæinn.
Hann gerði sjer enga grein fyrir því
hvert hann ætti ciginlcga að fara.
Við og við skaust hann að húsabak-i
til jiess að fá sjer liressingu úr
flöskunni. En liónum faiist að nú
væi’u sjer allir vegir færir.
Þegar hann fór a'ð þreylast á
göngunni. settisl hann niður á af-
viknum stað og liugsaði ráð sitt.
„Já, nú er jcg orðinn laus og slypp-
ur. Nú ræð jeg mig á togara og sigli
tit Englands. Fyrst verð jeg liáseti, en
síðar hækka jeg í tigninni og verð
siðast skipstjóri, og eignasl fyrst
hálft skipið og siðan alt. Þá verð
jeg svo i’ikur að jeg get keypt mjer
gufuskip. Sigli jeg þá landa á milli,
kaúpi vörur, set á stofn stóra versl-
un og græði á tá og fingri. Ilvað
skyldu ])eir segja þá gömlu félagarn-
ir mínir. Þá koma þeir til mín og
biðja mig að lána sjer peninga. All-
an daginn eru þeir að koma og biðja
að lána sjer, svo að jeg lief aldrei
frið. Þá verð jeg reiður og segi við
þá: Ykluir er fjandaus nær að fara
að eins og jeg, að losa ykkur við
kerlingarnar og fara síðan út í lieim-
inn og freista gæfunnar. Þið eruð ó-
þolandi ræflar, sem lmfið ekki vit
eða manndáð lil þess að bjargá ykk-
ui’. Við þessa ádrepu minkar straum-
urinn, svo jeg liefi frið i langan tíma.
.lá svona þarf að segja þeim til synd-
anna, dusta þá duglega til, þá....
„Sæll vertu, nafni minn! Yfir
hverjuin lieldur þú svona dynjandi
ræðu“
Það var Jón á Bakkanum, sem
l:om þarna að nafna sinum, þar sem
hann lá og talaði við sjálfan sig.
„Koindu nú lieim, nafni minn, þú
ert drukkinn. Lofaðu mjer að hjálpa
þjer beim, þvi það er kominn hátta-
tími“.
„Fullui’“! hrópaði Jón. „Fjandan
ætli jeg sje fullur“. llann reis upp.
„Ekki nema þáð þó! að ætla að fara
að hjálpa mjer lieim — leiða mig
eins og eldgamla kerlingu. Jeg þakka
kærlega fyrir gotl boð! Jeg á hcldur
hvergi heiina núna sem stendur. Jeg
hefi sagt skilið við liana Þorhjörgu
mína, og kem ekki þar inn fyrir dyr
framar.
Svo kemur ])ú cins og fjandinn úr
sí.uðarleggnum og vilt fara að leiða
mig“ og Jón stendur á fætur, og hjelt
áfram: „.Teg aftla bara að sýna þjer
það, að jeg sje enginn hjálpar])iirfi“
og hann tók í öxlina á nafna sínum
og hristi liann óþyrmilega — en viltu
ekki fá þjer svolitla hressingu, nafni
minn“? og Jón rjefti honum flösk-
uiia.
Nafni hans dreypti á flöskunni og
rjctti hana síðan aftur.
„Láttu mig svo hafa næði“, hjelt
.lón áfram. Jcg var hjer að gera á-
ivLanir um framtíðina, en þá komst
])ú og truflaðir mig“. „Farðu nú heim
og háttaðu hjá henni kellu þinni *—
góða nótl“. Jón hlammaði sjer aft-
ur niður og nafni lians bauð góða
nótt og fór.
Jón Tá þcgjandi nokkra stund. Svo
tók hann þráðinn upp aftur þar, sem
fvr var lrá horfið. „Jæja, hvar var
jeg nú staddur, þegar mannskrattinn
kom og truflaði mig, æ, nú man jcg
það. Jeg var orðinn forríkur kaup-
maður og á fallegt hús, og skip og
báta. En hvernig skyldi Tobbu grey-
inu líða? Kannske jeg fái hana fyr-
ir eldabusku, ln'm cr þrifin og dug-
leg, það má hún eiga.
Já, svona skal jeg hafa það alt
saman. Þctta hcfur verið mikill bless-
aður dagur, hreint sá bcsti, sem jeg
hefi Tifað. Nú á jeg þó sannarlega
skilið áð fá hressingu“, og hann tók
upp flöskuná og saup úr henni sið-
ustu dreggjarnar.
„Þú ert ])á orðin þur greyið, og
það cr lika von“, hann strauk flösk-
una alla að utan og hcnli heniii sið-
an út í myrkrið, og staulaðist siðan
á fætur.
„Nú cr víst mál að lcita fyrir sjer
að næturstað".
Honum vcittist erfitl að ganga.
l ælurnir vildu ekki fylgjast með.
Monum var orðið lirollkalt og vínið
var farið að svífa á liann fyrir al-
vöru.
Jón hugsaði sjer fyrsl að fá nátt-
stað á einhverju gisiihúsi, en hvarf
þó fljött frá því. „Þeir voru svo mikl-
ir gikkir þar, aö þeir máttu ekki sjá
ölvaða inenn, og svo var lögreglan.
Hún var vis tii þess að vera á linot-
skóg þar uni slóðir“. „Það var því
miklu hyggilegra að lcita á náðir
cinhvcrs kunningja síns. Jón var nú
orðinn mjög þreyttúr. Hann datt
hvað eftir annað og átti þá mjög
erfitt með að standa á fætur aftur.
Sjónin var orðin óskýr og hann átti
erfitt með að átta sig á því livar
hann . yæri.
Hann leitaði fyrir sjer i tveinnir
slöðum, þar sem liann þekti hús-
ráðendur. En í báðum stöðum var
lokað, og þó hann berði á dyrnar
var enginn sem gegndi.
Hann var að því kominn að gef-
asl upp og langaði hann mest til þess
að fleygja sjer niður og sofna þar
sem háiin stóð. En svo Sótti hann i
sig veðrið og neytti allra krafta.
„Það þykir mjer fjandi hart“, sagði
liann við sjálfan sig, — „cf jeg á
að liggja úti, laus og slyppur mað-
urinn, bráðum orðinn förríkur kaup-
maður. Jcg reyni áð gera eina til-
raun ennþá“,
Hann staulaðisl á stað.aftur, og
nam staðar innaii lítillar stundar við
hús, sem hann þóttist kannast við.
Ilann tók i handfangið á hurðinni
og ytti fast á hana. Hurðin var ó-
lokuð og hrökk strax opin en Jón
stakst á hiifuðið inn í ganginn. Hann
staulaðist á fætur aftur og þreifaði
sig áfram eftir ganginum og fann
aðrar dyr, scm hann lauk upp. Kom
liann þá inn í eldhús. En sú ilmandi
matarlykt, sem lagði á móti honum.
Ifann sá, þarna engan mann, og fór
hann þá að leita eftir einhverju æti-
legu, því liann var orðinn dauð-
svangur.
„Tetta var merkilegt“ hugsaði
liann. „Nú ætlar alt að ganga mjer
að óskum. Var ekki þarna framreidd-
ur niatur? Jú, ckki bar á öðru. Hann
setlist niður og gérði matnum hin
bestu skil og ljetti eigi fyr en alt
var búið. Þá rambaði liann á fætur
og var nú mjög ánægður við sjálfan
sig.
„Þeir eru líklega farnir að renna
grun i það a'ð jeg sje bráðum orð-
inn ríkiir og mikils metinn“. „Já,
svona á maðui’ áð hafa það. Hvort
það cr niunur, cða að hengilmænast
í sama kofanum ár eftir ár og jagast
við kerlingar út af smámunum“.
„A-ha“! Jón fór að geispa. „Baía
að það væri nú komið gott rúm.
Skyldi það nú annars ekki vera upp-
búið rúm handa mjer hjer einhvers-
staðar. „Þeir ættu þó að gcta skilið
það, bölvaðir glóparnir, að maður
þurfi að sofa eftir vel unnið dags-
vcrk. „Jeg held að jeg verði að leita
fyrir mjer“ og hann opnar liurð inn
úr eldhúsinu. Jú, ekki bar á öðru,
það fyrsta sem hann kom auga á var
uppbúið rúm. Hann skjögraði þang-
að og þegar liann kom að stokknum,
Ijet hann faliast ofan í það. Honum
var ckki mögulegt að rísa upp aftur.
Það gerði lieldur ckkert til, hann gat
afklætt sig seinna, l>að var fjandans
sama.
Miklir menn gera það iðulega, að
leggjast fyrir i öllum fötum. Þeir
höfðu altaf svo inikið að gera, og nú
var hann orðinn einn i þeirra tölu.
Hann hafði blátt áfram engan tima
til þess að dunda við það, að tína af
sier leppana.
„Ætlarðu ekki að klæða þig úr föt-
unum, Jón?“ — Þorbjörg reis upp
\ ið dogg í rúminu fyrir ofan Jón.
„Hva- hvað er þetta! Ert það þú,
Tobba? Hvernig í fjandanum fórstu
að komast hingað. Svaraðu tnjer,
kerling. Ertu kannske að elta mig?
Það er ekki til neins fyrir þig. IJn
segðu mjer kindin min, hvar er jeg
— hvar erum við ciginlcga?“
„O, við crum nú bara hjerna í
gamla rúminu okkar, Jón minn“.
scgði Þorbjörg. Hún scttist upp og
fór að losa Jón úr utanyfirfötunum.
„Ó, hvert i sjóðbullandi“, drafaði
i Jóni. „Svona er þetta kvenfólk,
]>að eltir mann á röndum, svo hvergi
er friður — hvergi nokkursstaðar í
veröldinni. Og jcg sem var búinn að
skiija við þig fyrir fult og alt.
Já skilin vorum við, hreint og
heint skil-i-in“. Það drafaði meira
og meira i Jóni og loks þagnaði
hann.
Innan lítillar stundar var sem
stórviðri dyndi á liúsinu; Jón svaf
og hraut ákaflega —“.
Tyrlaiesk viska: Einu sinni, end-
ur fyrir löngif' var tyrkneski bærinn
Aksshcmi umsetinn af Tamerlan,
þeim ógurlcga grimma Mongóla
fursta, sem eins og menn vita „herj-
aði eins og andsk. . um Asiuströnd“.
Borgin scndi vitringinn Nasreddin
út til - Tamcrlans, til þess að semja
um frið. Nasreddin var nú ekki
alveg viss uni hvað hann ætti að
færa Tamerlan að gjöf og spurði
þessvegna konu sina hvort væri nú
lieppilegra að hann færði Tamerlan
fulla körfu af fikjum eða fulla körfu
af melónum. Þú skalt færa lion-
iiin melónur, þvi að þær eru sjald-
gæfari en fíkjur, sagði konan. — Þá
fer jcg með fíkjur, þvi að köld eru
altaf kvennaráð! var svar Nasredd-
ins. Svo fylti liann körfuna sina
með þc'im fallegustu fikjum, sem
hann gat fengið og skálmaði svo
út til Tamerlans. Tók Tamerlan
honum illa og óður af reiði yfir
þessari smánargjöf, kastaði hann
fíkjunum framan i Nasreddin, svo
hann datt um koll. Tamerlan varð
ckki meir en lítið liissa þegar liann
heyrði Nasrcddin lofa Allali há-
stöfum. — Hvcrsvegna gerir þú
þetta, spurði hann að síðustu. —
Jeg lofa Allali, svaraði Nasreddin,
fyrir það, að fikjurnar eru ekki mel-
ónur þær, sem konan mín ráðlagði
injer að færa þjer. Jeg hefði farið
illa út úr þvi, cf jeg hefði fengið
þær i höfúðið!