Fálkinn - 09.01.1932, Page 7

F Á L K I N N
7
J a n E r i k.
Sænsk sveitasaga eftir Steen Nordenson.
Jan Erik sat á steini og hugs-
aði sig um. Hvað hafði komið
fyrir?
Þessi gamli friðsæli bær var
varla þekkjanlegur, síðan járn-
brautin var lögð. Hræðslan við
,.rallarana“ stóð ekki lengi yfir,
því að þeir voru ekki annað en
híenn og ekki voru þeir leiðin-
legir. Þeir voru víðförulli en
sjálfur presturinn, sem þó hafði
verið í Stokkhólmi og ferðaðist
þangað þriðja hvert ár. Einkum
þófti ungu stúlkunum gaman
að kynnast þeim.
Á laugardagskvöldin sóttu
allir rallarar dansleiki. Þar
kyntust þeir stúlkunum. Á
sunnudögum gengu þeir skemti
göngu með þeim úti í skóg. Það
var alt annað en gaman fyrir
hændasynina þarna úr grend-
inni að sjá þessa flækinga
ganga með festarmeyjum þeirra
og öðrum stúlkum, er þeir höfðu
helst augastað á. Nú var held-
ur ekki lengur friðar að leita í
skógunum, alstaðar fanst þeim
þeir heyra kossasmellina.
Þetta olli Jan Erik hugarsorg-
ar.
Hann átti stúlku eins og aðr-
ir. Betty hjet hún. Hún var
vinnuköna hjá óðalsbóndanum
Per Ersson. Þau ætluðu að gift-
ast á jólunum, þó að Jan Erik
ætti heldur lítil efni við að búa.
Faðir hans hafði átt jarðar-
skika, en hann varð að selja
þegar hann dó. Nú hafði Jan
Erik leigt nokkrar dagsláttur
rjett við bæinn, og þar bjó hann
með móður sinni. Hann hafði
komið upp sæmilegri íbúð
handa þeim. Það vildi svo vel
til, að land hans hallaði mót
suðri og þess vegna lánaðist
honum að rækta bæði rúg og
hafra. Ennfremur ræktaði hann
þar kartöflur. Peningsliús hafði
hann reist. Einkum var fjósið
gott og innangengt var í það.
Hann hafði lika grafið brunn,
svo að stútt var fyírir móður
hans að sækja vatnið. Skógar-
högg hafði liann eins og hann
þurfti til heimilisins.
Það var Jan Erik óblandin
ánægja, að alt þetta skyldi vera
verk hans eigin handa. Það virt-
ist svo, að Betty væri líka gleði-
efni að mega setjast þarna að.
En þá voru það bölvaðir rall-
ararnir!
Honum fanst, að Betty væri
hrifnari af ,siðmenningu‘ þeirra
en óframfærni bændasonanna
þar í sveitinni. Hún sá þá líka
ausa út peningum eins og stór-
herra. Jan Erik liafði ekki efni
á að eyða meira á heilu ári sjer
til skemtunar en þeir eyddu á
einu laugardagskvöldi. Svo
hafði borist með þeim svo margt
nýstárlegt og skemtilegt þangað
í sveitina. Einn þeirra spilaði
á harmoniku og annar átti
grammófón. Það var nú kom-
andi í tjöldin til þeirra!
Tjöldin stóðu á tjarnarhakka
skamt frá bænum. Tjörnin lá
milli dökkgrænna grenihríslna
og grárra klettahleina. Þar var
dimt og draugalegt, enda áttu
álfar og aðrar óvættir að ganga
þar ljósum logum. En eftir að
rallararnir komu breyttist þetta
alt. Þeir hrutu vegi gegnum
skóginn og nú lágu allar leiðir
að tjöldunum. Einkum var ungu
stúlkunum og vínsölunum leið-
in kunn.
Langi-Ágúst hjet sá versti
rallaranna, og það vildi einmitt
svo illa til að hann hafði liremt
Bett}% Hann var maður grann-
vaxinn með upp á snúið yfir-
skegg og bar barðastóran liatt.
Hann hafði hverja stúlku á
valdi sínu. En hvers vegna
þurft Betty endilega að lenda í
klónum á honum? Hann vafði
Betty örmum og kysti hana á
munninn, á vangann og á háls-
inn, og' það sem versl var, hlát-
urinn ýskraði í Betty meðan á
þessu stóð. Þetta var á dansleik.
Jan Erik var nóg boðið. Hann
stökk upp og gekk rakleiðis að
Langa-Ágústi og mælti: „Þetta
er unnustan mín. Sleptu henni“.
Ágúst slepti stúlkunni, leysti af
sjer sultarbeltið, sveiflaði því
lraman í Jan Erik og sagði:
„Jeg skal berja þig eins og harð-
fisk, ef þú snautar ekki strax á
brott“. Jan Erik hopaði undan.
Allir hlógu að honum og Bettv
líka. Hann fann, að hann hafði
orðið sjer til minkunar. Hann
gekk nokkra stund fram og aft-
ur og krepti lmefana í buxna-
vösunum. En það var hest, að
menn fengju að sjá, að hann
væri ekki blauður. Hann, sem
hafði barist við björn og lagt
hann að velli. Hann ætlaði að
minsta kosti að krefjast þess,
að Betty hætti að dansa og
kæmi með honum. Reiðin sauð
í honum, þegar hann gekk að
Agústi og Betty, þar sem þau
sátu í faðmlögum. Ágúst var
rauður eftir kossa og brennivín.
Jan Erik tók um handlegginn:
„Komdu með mjer Betty“, sagði
hann. „Ætlarðu aftur að fara
að ybba þig“, hrópaði Ágúst um
leið og hann rak hnefann i Jan
Erik, svo að hann misti nærri
fótanna. Nú rann honum svo
í skap, að hann vissi lítið, hvað
hann gerði. Hann slepti Bettv.
Hann ræðst á Langa-Ágúst.
Bardaginn hefst. Jan Erik sá nú
hvorki nje hevrði. Og sú eina
hugsun sem komst fyrir í
hausnum á honum var, að hann
ætti að brytja Ágúst i smá-
slvkki. Honum var alveg sama
i hug, og þegar hann barðist
við björninn og rak hnífinn í
hjartað á honum.
Langi-Ágúst fjell á dansgólfið
og blóðið l'ossaði úr honum.
„Jan Erik, hvað hefir þú
gjört?“ hrópaði Bettv.
Jan Erik heyrði ekkert. Hann
stökk á hrott. Hann staðnæmd-
ist ekki fyr en lengst inni i
skógi. Honum fanst, hann ekki
geta skilið það, að liann væri
morðingi.
Nú mundi verða kallað á
sýslumanninn. Síðan yrðu rjett-
arhöld og svo fangelsi. Ef til
vill yrði hann alla æfina að
sitja í fangelsi.
Hann hugsaði til Betty — og
mömmu sinnar.
Hann ætlaði heim til hennar,
en hvernig átti hann nú að geta
litið upp á hana? Annars var
hún sú eina, sem mundi fvrir-
gefa honum.
Jú, hún fyrirgefur vist. Menn
geta deilt og rifist út af lítilfjör-
legum atriðum, en ef það er
eitthvað, sem varðar lífinu þá
reynir á hið elskandi hjarta og
[■að stenst prófið, sje ástin af ó-
sviknum toga spunnin.
Jan Erik þorði varla að vona,
að Betty fyrirgæfi honum, en
hann var viss um móður sína.
Hann ætlaði nú heim til lienn-
ar áður en hann kæmi sjer und-
an, því að hann fann það glögt,
að hann vrði að strjúka. Hann
sat lengi á steini þarna inn í
skóginum. Áður en varði tóku
fvrstu sólargeislarnir að verma
vanga hans. Það var svo að sjá,
að það vrði heíðbjartur dagur.
Jan Erik megnaði varla að
standa upp. Skrokkurihn yar
cins og blý og fæturna gát Kann
naumast hreyft. Hann fjell því
örmagna niður og sofnaði.
Hann vaknaði aftur við kirkju-
klukkurnar í dalnum. Fólkið í
hænum streymdi nú i kirkjuná
og' Bettv með. Og allir tala ef-
laust um morðið —- og um
morðingjann.
Nú stóð alt ljóst fyrir hug-
skotsjónum hans. ■Hann sá og
skildi, hvilíkt óhæfuverk hann
hafði framið og þessvegna greip
iðrunin hann. Hann nötraði all-
ur og skalf.
Hann sat lengi og háði stríð
við sjálfan sig. Þegar hann stóð
upp var hann þess fullvís, að
hann yrði að gera bætur fyrir
glæp sinn. Hann ráfaði áfram
án þess að skeyta þvi, hvert
liann gengi. Alt í einu verður
liann þess var, að hann er kom-
inn inn í bæinn. Hann sjer
borðalagðan mann safna um sig
liði. Það var sýslumaðurinn.
Hann þurfti ekki að spyrja um,
hvað væri á seyði.
Hann hljóp inn i skóginn, svo
að hann yrði ekki sjeður.
Hann langaði að geta fundið
griðastað, því að hann var
dauðþreyttur, en þá sá hann
hópinn koma. Hann hljóp því
áfram eins og fætur toguðu.
Hann þreyttist altaf meir, því
að leiðin lá upp í móti. Hann
var kominn heimundir bæinn
sinn. Hann varð þess vis, að
leitarmennirnir ætluðu að leita
hans þangað.
Ef til vill voru þeir búnir að
leita hans heima hjá honum.
Atti hann að voga sjer að
skreppa heim?. Nei, það var
sama og hlaupa í fangið á leit-
armönnunum.
Nú heyrði hann til þeirru
einhversstaðar mjög' skamt frá
sjer. Jan Erik klifraði upp i
trje og ljet sem minst á sjer
hæra. Leitarmennirnir flyktust
framhjá og enginn veitti hon-
um eftirtekt. Nokkru síðar sá
hann nokkra menn ganga heim
til hans. Þeir komu brátt út aft-
ur, er þeir höfðu gengið úr
skugga um, að Jan Erik væri'
ekki þar innan veggja. Eftir
þetta var ráðstefna og menn
skiftust í flokka til að leita x
skóginum þar í kring.
Jan Erik hnipraði sig saman
í trjenu og beið þess, að leitar-
mennirnir hefðu sig á brott.
Þegar skygði að ætlaði hann að
læðast heim og reyna að tala
við móður sína.
Alt í einu kom hann auga á
cinhverja þústu rjett fyrir utan
hæjardyrnar heima hjá sjer.
I>að var þá ljótur og loðinn
Ixjörn. Hann gekk að brunnin-
um og lapti vatnið.
Frh. á bls. lí.
Hann ræðst jjet/ar á bangsa