Fálkinn - 05.11.1932, Síða 7

F Á L K I N N
fíollanl i Siiöúr-Harzen.
kcisarans og þjóðtrúin gerir úr
lioniun ofurmenni eíSa hálftröll;
svcrð átti hann sem Durendal
lijet og liérlúÖurinn Olifant.
Hann var talinn cinn af „tólf
jafningjum keisarans“ og fremsti
forvígismaður kristninnar í bar-
áltunni við Maura. Þjóðsagan
gcrir heila fólkbrustu úr liinum
smávægilcgu skærum í Pyrenæa-
fjöllunum þar sem Rollanl fjell.
Þráfl fyrir allar öfgarnar þykir
engin 'vafi á því, að Rollant hafi
vcrið til en eins og allir vita var
það háttur ritenda á miðöldum
að skrcyta frásagnirnar allskon-
ar háskalegum firrum og lygum,
scm cnginn gal trúað. Kannast
allif vi^ það, sem lesið liafa rím-
ur'og riddarasögur. Ilvað dauða
Rollanl sncrtir þá cr t. <1. stór
mauriskur her gerður úr hinum
baskisku ræningjum, hópur engla
skerst i Íeikiim og dfóttinn sjálf-
ur tckur við sálum Rollants og
fylgismanna dians þegar þeir
falla i valinn, cftir að hafa unn-
ið s\'o gífurlegl þrekvirki, að
hvcr herlvita maður getur skclli-
hlcgið að lyginni. Frá þessu cr
fícssi mynd er fyrir framan ráö-
hásifí i Halberstadt: .í stöplinum er
ártalifí 14SS.
I fírandenbura an cler Jlavel er
l>essi fíotlantsstytta fprir framan
ráfíbúsifí.
sagt í hinu fræga Rollantskvæði
(La chanson dc Rollanl), sem
cr merkt í gömlum bókmentum
Frakka. Það var þýtt á þýsku á
12. öld og mikil hlj.iti þess kcmur
fyrir í óbundnu máli i Ivarla-
Magnúsarsögu, sem margir
þckkja. Rímur eru lil um þessa
pcrsónu á íslcnsku, Rollantsrim-
ur, sem inn eitl skeið voru i
miklu uppáhaldi hjer á landi og
á norsku er til vísnaflokkur um
sama efni. Þó var livcrgi eins
mikið talað og skrifað um Rol-
lant eins og í Ítalíu. Þar er lil
hctjukvæðið „Orlando“, kvæða-
hálkurinn „Orlándo Innamo",
„Orlando Furioso“ eftir Ariost,
cu þessir kvæðabálkar cru þó að
cfni til mjög fráhrugðnir sögn-
inni.
i\. liundu ökl voru Rollanls-
stvttur komnar upp í Magde-
lnirg, Ilalhcrstadt og Qucdlin-
lnirg. En clstu stytturnar cru
miklu eldri, eru þær gerðar úr
trje og ófullkomnar að smíði.
Scinna var farið að gera þær úr
sleini. Af þcssum steinmyndum
cr sú frægasta í Bremen, eins
og áður er sagt og stendur fvrir
framan ráðliúsið þar. Þessi stýtta
cr ckki reist fyr en árið 1401.
Síðar hafa miklu fleiri bæst við
og nú vita menn um 150 Roll-
antsslvttur eða staði, sem þcss-
konar styttur hafa vcrið á fyr.
En tímans tönn hefir unnið á
þcim og líklcga miklu fleir-
um cn mcnn vita um nú.
lljer cru sýndar ýmsar al-
kunnar Rollantsstyttur og sjá
lcscndurnir að þær sýna allar
riddara mcð nöktu svcrði. Eins
og áður cr sagt munu flestar
þcirra vcra ranglega settar í
samhand við Rollantsmálið. En
■ ctia eru merkar minjar um
liöggmyndalist miðalda og Ro)
landsnafnið loðir líklega við þar
um aldur og æfi.
I 'XGlifí UPPGJAUAKONUNGUfí.
bað cm' sjaldgæft nú á dögum, að
sex ára drengir verði konungar og
sjcu reknir frá rikjúm aftur. áður
en þeir eru líu ára. Þetta hefir
drengurinn hjer á myndinni reynt.
Það er Michael, sonur Carols Rúm-
enakonungs, og Hetenu prinsessu.
Þegar Ferdinand Rúmenakonungur
dó, hafði Carol sonur hans afsalað
sjer ríkiserfðum, skilið við konu
sína, móður Michaels og tekið sam-
an við aðra. Var Michael því tekinn
lil konungs. En síðar komst Carol
faðir hans lil valda. Nú er Michael
kominn á skóla i Englandi, en þar
hýr móðir hans í vetur. Sjest hún
hjá honum á myndinni.
I>eir urðu fleiri en Ekman for-
sætisráðherra, sem varð hált á að
taká við fjárstyrk af Kreugcr. iíins
og kunnugt er misli hann emhætti
sill og varð' að hverfa frá stjörn-
málum fyrir fult og alt, vegna þess
að hann neitaði því, sem salt var, að
ha'nn hefði tekið við 100 þúsund kr.
st.vrk til flokks sins en viðurkendi
að liafa tekið við 50 þúsund. Nú
hefir annar maður beðið pólitiskan
dauðdaga fyrir að hafa þegið fje al'
Ivreuger; er það Otto Jiirtc, ungur
stjórnmálamaður og blaðamaður við
Svenska Dagbladet og var íalinn
vænlanlegur foringi ihaldsflokkksins
sænska. Aðalritstjóri saina hlaðs, dr.
Helmer Key hefir fengið 118.900
styrk hjá Ivreuger og auk þess . .5.
000 kr. lán. Kilbom formáður
sænskra kommúnista, — ekki þó
þeirra, sem eru í alþjóðasambandi
kommúnista — hcfir fengið 10 þús.
sjálfur og blað hans, „Folkets Dag-
blad Politiken“ 100.000 kr.. Þá hefir
c-inn af aðalmönnum hændaflokks-
ins, Harald Laurin fengið 80.00(1 kr.
lán. Hefir Ivreuger verið ör á fje-
gjal'ir og lán til stjórnmálamanua til
þess að hafa sjer þá vinveitta. Fjöldi
annars fólks hefir fengið Iryggingar-
laus lán hjá Kreuger, t. d. leikkon-
an l'ræga, Gertrud Páhlson Wetter-
gren, kona Wettcrgrens leikhús-
stjóra. Hún fjekk 40.000 kr.
-----x----
Ræjarstjórnin í Frankfurl a. d.
Oder fjekk nýlega 5000 tómala frá
garðyrkjumönnum á torginu, sem
ckki höfðu gelað sclt vörur sínar.
Ráðust þeir þess að fa að horga
skatt sinn i þessari mynd — annað
hefðu þeir ekki, því að tómatarnir
væri óseljanlegir, vegna þess að
daglega kæmi 10 járnhrautarvagnar
með útlendum tómötum á markað-
inn í bænum.
-----x----
llinn 12. maí 1911 rákust skipin
„Meridor“ og „Admiral FarrguP* á,
52 sjömilum undan Virginiaströnd,
Diaz fyrv. forseti í Mexikó sem þá
hafði verið rekinn frá völdum, var
farþegi á fyrnefnda skipinu, á leið
til Nc\v York. Hafði han.n i fari sinu
ýmsa verðmæta muni, rikissjóoinn
i Mcxicó hafði hann llk.i gómað og
krúnuskatt Maximilians keisara, sem
var virtur á 4 miljónir dollara. Þetta
sökk með skipinu. Nú ætlar stjórn-
in i Mexicó að gera út leiðangur ti!
þess að ná þessu verðmæti af sjáv-
arbotni.
-----x----
Ýmsir aðallsmenn í Englandi hal'a
einkennileg forrjettindi. Þcir geta t.
d. látið hraðlestir staðnæmast milli
slöðva hvar sem er í landarcign
þeirra, þeir mega ganga fyrir kon-
ung með hattinn á höfðinu og þeir
geta krafist, ef svo kynni að fara
að þeir yrðu dæmdir til hengingar,
að hengingarólin sje úr silki. Kong-
urinn hefir ýms forrjeltindi lika, t.
d. hefir hann einkarjett á prentun
biblíunnar og ræður þvi hvar hún
er prentuð. Aðeins þrjár prentsmiðj-
ur i linglandi hafa leyfi til að prenta
hihliuna og er það þeim góður hú-
hnykkur, því að cngin ból; selst eins
mikið i Englandi og lnin.
-----x----
Sovjetstjórnin er að hyggja i
Moskva stærsta rikisbókasafn heirns-
ins. Verður það l'jórtán hæðir og
rúmar auk jieirra 8 miljón bóka,
sem nú eru í rikisbókasafninu 0
miljón bindi, en 14 miljón bindi alls
og er það meira en kemst fyrir í
Rritish Museum i London. Öll fram-
hliðin á byggingunni cr úr granít
og marmara, en að innan eru salirnir
úr marmara, ibenviði og teakviði.
Þetla mikla hús á að verða fullgert
1933.
----x----
Danski rafvirkinn A. .1. llenrich-
sen kvað hafa gert umbætur á við-
tækjum, sem fyrirhyggja „væl“ jafn-
vel á allra ódýrustu tækjum. Fjekk
hann styrk til þess að starfa að
þcssu og kveðst nú hafa gert upp-
götvunina fullkomna. Ef satt reynist
verður þetta lil ósegjanlegra þæg-
inda fyrir alla útvarpsnotendur.