Fálkinn - 09.11.1935, Side 3

F A L K 1 N N
3
LEIKHUSIÐ:
Kristrún í Hamravík.
A þriðjudagin var hafði Leik-
Afmæli Mafthíasar Jochumssonar
tið |>essari.
kór uridir stjórn Sigfúsar Einars-
móður höfundarins, frú Guðnýju
Guðmundsdóttur. Hún hefir aldrei
koniið á leiksvið fyr og þegar þess
er gætt niá segja, að henni tækist
ágætlega að fara með þetta stóra
hlutverk, sem sennilega er lengsta
einstaklingshlutverk, sem sjest hefir
í leik hjor.
Aðrir leikendur voru: Valur Gísla-
son (Falur Betúelsson), Arndis
Björnsdóttir (Anita Hansen), Brynj-
ólfur Jóhannesson (presturirin) og
lndriði Waage (hréppstjórinn).
Hafði sá síðastnefndi annast leik-
stjórnina.
so'nar syngur. Að lokinni þessari
hátið verður samsæti haldið að
Hotel Borg og flytja þar ræður Árni
Pálsson prófessor, Gísli Sveinsson
alþm. Guðmundur Hannesson pró-
fessor og Gústaf Pálsson Garð-
prófastur. Það eru Leikfjelag
Beykjavíkur, Háskólaráðið, Stúd-
entafjelag Reykjavíkur og Bókmenta-
fjelagið, sem hafa forgöngu að há-
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar':
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvœmdastj.: Svavar Hjaltested.
Aöalskrifstofa:
Bankastræti 3, Reykjavík. Simi 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—0.
Skrifstofa i Oslo:
A n t o n S c h j ö t h s g a d e 14.
Blaðið kemur út hvern laugardag.
Askriftarverð er kr. 1.50 á mánuði;
kr. 4.50 á ársfjórðungi og 18 kr. árg.
Erlcndis 24 kr.
Allar áskriftanir greiðist fyrirfram.
Auglijsiiujaverö: 20 aura millimeter.
Herbertsprent prentaði.
Skraddaraþaikar.
Um það leyti sem ófriðnum lauk
var mikið um það rætt, hvo,,t
heimsófriður væri hugsanlegur
framar. Og álit ýmsra merkra
manna hneig í þá átt, að hann væri
óhugsandi, að minsta kosti ekki i
tíð þeirra manna, sem lifað hefðu
heimsstyrjöldina síðustu. Hún hefði
verið svo geigvænleg, að hún yrði
að gleymast áður en nokkur þjóð
gripi til vopna á ný.
Síðan má heita að ófriður hafi
sífelt verið einhversstaðar í heimin-
mn. Það hefir verið barist að kalla
látlaust einhversstaðar í Kina síð-
an, Grikkir hafa barist við Tyrki,
Frakkar og Spánverjar við Kaby!-
ana i Marokkó, og margar þjóðir
hafa átt í borgarstyrjöldum með
blóðsúthellingum — og það þjóðir,
sem taldar hafa verið gamlar menn-
ingarþjóðir. Og þó eru hörmungar
og vandræði heimsstyrjaldarinnar
ekki gleymd, örkumlamennirnir úr
stríðinu bera hörmungunum enn
vitni, er þeir betla á götum stór-
borganna og vandræðin ná enn til
allra þjóða, í mynd kreppu og við-
skiftaóáranar. Þrátt fyrir alt þetta
er enn barist.
Og þrátt fyrir alt þetta er það
yfirvofandi, að öllum heiminum
lendi í ófriði á ný. Ein af þjóðum
þeim, sem taldar voru hyrningar-
steinarnir undir friðarhandalagi
þjóðanna, er stofnað var meðan
þær voru flakandi í sárum, hefir
horið vopn á aðra þjóð innan
handalagsins, þjóð sem til þessa
hefir haldið fast við það, að
bandalagið jafnaði deiluna. Sumir
kalla þessa Afríkuþjóð „siðlausa
frurnþjóð", en hún hefir það þó
l'ram yfir þá þjóðina, sem kallar sig
næstelstu menningarþjóð Evrópu,
að hún hefir viljað hlýða lögum
þess bandalags, sem hún hefir gerst
meðlimur i.
Það fer að verða skuggalegt að
hugleiða orðið „menning” undir
slikum kringumstæðum. Að vísu er
þap svo, að sjaldan veldur einn
þegar tveir deila, en í þessu máli
stendur „menningarþjóðin" ein
uppi, gegn öllum öðrum þjóðum
bandalagsins. Dómur þess er, að
„menningarþjóðin“ hafi gerst sek
við boð bandalagsins, en að „sið-
lausa J>jóðin“ sje sýkn saka.
En rómverski höfðinginn fer sínu
fram. Og hann hefir í rauninni ekki
aðra afsökun fram að bera, en að
ítali vanti lönd. Og þeir verði að
taka þau lönd, þar sem tiltækilegt
sje. Honum er legið á hálsi fyrir
]>etta. En er þetta ekki og liefir altaf
verið það, sem kallað er menning
fjelag Reykjavíkur frumsýningu á
leikriti, sem Guðm. G. Hagalín hefir
samið uppúr sögu sinni um „Krisi-
rúnu í Hamravík“. Það er gamla
konan sjálf, sem vitanlega er aðal-
peisóna leiksins, en það liggur við
að það sje um of. Aukapersónurnar
verða svo miklar aukapersónur, að
lílið tækifæri gefst til samleiks og
leikurinn verður einhæfur. Það 'eru
hin einkennilegu orðatiltæki Krist-
rúnar, sem bera leikinn uppi og gaf
það leiknum sjerstakt gildi, að hún
er leikin á „ekta vestfirsku" — af
I tilefni af aldarafmæli þjóð-
skáldsins Matthíasar Jochumssonar
á mánudaginn kemur, verður við-
hafnarsýning í leikhúsinu. Þar les
Þorsteinn Gíslason upp forleik, er
hann hefir orkt, hljómsVeit Karls
Runólfssonar leikur og Karlakór
Reykjavíkur syngur tvö lög. Næst
verða sýndir kaflar úr Skugga-
Sveini. Þá flytur dr. Guðmundur
Finnbogason ræðu, en blandaður
Nýjar tefeur.
í LEIKSLOK.
Eftir Axcl Thorsteinsson.
Hjér birtist nýtt safn, þrjár sögur,
af sögum A. Thorsteinsson frá
endalokum ófriðarins mikla. Hafðt
hann gengið í Canadaherinn nokkru
áður en vopnahlje var samið, og
var í herþjónustu, í setuliðinu í Rín-
arlöndum, veturinn 1918. Þessar
þrjár sögur eru allar frá þeim tíma
og lýsir höfundur þar mönnum
sem hann kyntist og atburðum,
sem gerðust. Eigi stórvægilegum at-
hurðum hið ytra heldur innri hugs-
un og hræringum þeirra manna,
sem hann komst í kynni við og að
einhverju leyti höfðu sjerstæða sögu
að segja.
Maður les allar þessar sögur sjer
lil ánægju — og fræðslu. Það er
alveg sjerstælt yrkisefni i ísl. bók
menlum, sem höfundur hefir valið
sjer, og honum er sýnt um, að lýsa
innra manni þessara fjelaga sinna,
sem skolar saman eins og sand-
kornum á sjávarströndu, dvelja
saman um stund og hverfa svo hver
i sína áttina, hver með sinn huga
og sín leyndarmál, sorgleg eða
gleðileg. Mannlýsingarnar verða
manni minnisstæðar, ekki sist fyrir
það, hve þær eru gerðar af litlu
yfirlæti. Maður finnur að þær eru
sannar og þær hæfa markið. Þeir
sem hafa lesið hið fyrra sáfn „L
leikslok“ munu áreiðanlega fagna
komu þessarar viðbótar, sem hjer
er á ferðinni.
SILLANPAÁ: SILJA.
ísafoldarprentsmiðja gaf úl.
(>að er fátíll að sjá íslenska þýð-
ingu af bók, sem rituð er á finsku.
Ýmislegt hefir verið þýtt af ritum
finskra höfunda, er á sænsku hafa
ritað, svo sem Runebergs og Tope-
hvítra manna. Hafa þeir ekki altaf
lifað á þvi, að svifta frelsi og sjálf-
stæði þá, sem eru minni máttar.
Og er nokkur ástæða til að halda,
að sú drotnunartillineiging skafist
út við eina heimsstyrjöld?
liusar, en alíinsku bókinentirnar
eru íslendingum lokað land. Það er
því þarft verk, sem h. f. Isafoldar-
prentsmiðja hefir tekist á hendur,
að gefa út í vandaðri útgáfu stóra
skáldsögu eftir merkasta núlifandi
skáldsagnahöfund Finnlendinga,
Sillanpáá. Höfundur þessi er bæði
mikið skáld og talinn allra manria
glöggastur á þjóðerniseinkenni
Finnlendinga og sveitalíf í Finn-
landi. Sagan „S1LJA“ (það er nafn-
ið á ungri stúlku, sem er aðalsögu-
hetjan) ber einkenni þessara kosta
höfundarins. Hún er töfrandi lista-
verk, sem maður les sjer til ánægju.
Og maður fræðist stórlega inikið
um líf og skaplyndi Finnlendinga
af bókinni.
Sögur Sillanpáá eru flestar bænda-
Iífslýsingar úr Vestur-Finnlandi og
er „Silja“ talin hin merkasta þeirra.
Það er barátta hændanna fyrir til-
veru sinni, sem skáldinu er hjart-
fólgnast að lýsa, svo og náttúrunni,
sem þeir eiga við að búa. Hann
hefir einnig ritað stóra skáldsögu
um „rauðu uppreisniná" í Finn-
landi, eftir .styrjaldarlokin, og ósköp
þau, sem þá gengu yfir þjóðina.
Tvímælalaust má ráðleggja öllum
að lesa þessa bók. Þýðingin er eftir
Harald Sigurðsson, þýðanda skáld-
sögunnar „San Michele“ eftir
Munthe, og frágangur bókarinnar
liinn vandaðisti.
Páll Halldórsson skólastjóri,
verður fíö ára Pi. Ji. m.
Þórunn Guðmundsdóttir, Lækj-
aírhvammi, varð 70 ára 8. j>. m.
ABESSINUMENN. BIÐJAST FRIÐAR.
Myndin sýnir Abessiniuherniann
vera að draga upp hvítan friðar-
tána á borgarmúrnum í bæ einum
skamt frá Adigrat, sem inerki |>ess,
að Abessiníumenn gefi upp vörnina,
gegn framrás ítala.
Í Prag bjó fyrir heimstyrjöldina
skóari, sem var af aðalsættum. Hann
hafði skjöl og skilríki fyrir því að
svo var. Hann átti einn son; sem
auðvitað álti ekki að verða skóari,
heldur eitthvað miklu fínna og var
því sendur á verslunarskóla. Faðir-
inn dó og sonurinn fjekk stöðu á
verksmiðjuskrifstofu. Svo kom
kreppan, verksmiðjan varð að hætla
og hann varð atvinnulaus. í nauð-
um sínum seldi hann aðalshrjefið
fyrir 300 krónur. Svo bar það við,
að hann af tilviljun einni sá í blaði
að hann hafði gengjð að eiga dóttur
ríks kaupmanns. Sá sem keypti að-
alsbrjefið hafði notað það til þessa
látíst vera all annar en hann
var. En nú hefir iögreglan komist
að þessu og er ekki gott að vita
hvernig þetta fer. En vonandi tekur
skóarasonurinn upp aðferð hins
l'alska greifa og nær sjer í einhverja
ríka stúlku. Þær eru alí'ar vitlausar
eftir að giftast greifum og barónum.
Lltblýantar, Litakassar
í miklu og
góðu úrvali.
Gleraugna-
búðin
Langaveg 2.
K. BRUUN.