Fálkinn - 23.10.1937, Blaðsíða 3

F Á L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvæmdastj.: Svavar Hjaltested.
Aðalskrifstofa:
Bankastræti 3, Reykjavík. Sími 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—0.
Skrifstofa í Oslo:
A ti t o n S c h j ö t h s g a d e 14.
Blaðið kemur út hvern iaugardag.
Áskriftarverð er kr. 1.50 á mánuði:
kr. 4.50 á ársfjórðungi og 18 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Auglfisingaverö: 20 aura millimeter
Herbertsprent.
Skraddaraþankar.
Hinn „dauði tími ársins“ fer i
hönd — sá tíminn, sem hlje er á
aðalatvinnuvégum þjóðarinnar. í
sveitunum hefir fólkinu fækkað,
kaupafólkið er horfið i kaupstaðina
og heima situr bóndinn og hús-
l'reyjan og hefir aðeins lítinn mann-
ttfla til þess að liugsa um búpen-
inginn. Því að nú eru þeir timar
víðast ltvar horfnir, að fjölment sje
á sveitaheimilum, margir rokkar í
gangi, kembulárar við rúmstokkana
og vefstóll slái taktföst högg, vinnu-
menn sitji við að fljetta reipi og
beisli úr hrosshári eða ullarúrgangi,
er húsbóndinn eða húsfreyjan sitji
við lampann og lesi liátt fyrir fólkið
alla vökuna.
Þessi mynd er að týnasl úr ís-
lensku þjóðlífi, þvi miður. En hvað
er orðið af fójkinu marga, sem fylti
langar baðstpfur fyrrum. Einlivers-
staðar er það, því reyndin er sú.
að altaf er fólkinu að fjölga í land-
inu. Það eru kaupstaðirnir, sem hafa
sogað til sín þetta fólk. Það hefir ef
lit vill fengið tækifærisvinnu í kaup-
slöðunum, betur borgaða en það gat
fengið í sveitinni, og þessvegna flutt
sig um set. En hvérsu góð sem sú
vinna er, þá hefir hún þó þann
galla, að vinnuleysiskaflarnir koma
inn á milli, og l'yrri hluti vetrar er
einmitt versti vinnuleysiskaflinn.
Yera má að arðurinn af súmarstarf-
inu hafi orðið svo mikill, að ekki
þurfi að kvíða bjargarleysinu. En
vinnuleysið eill út af fyrir sig er böl
fyrir því jafnvel þó et'ni sjeu á þvi,
að halda burtu svelti og kulda. Ó-
hollustan, sem fylgir vinnuleysinu,
er skaðsemd, sem hvarvetna er álit-
in þjóðarböl og stjórnarvöld land-
anna leilast við að uppræta.
Þess er lílil von, að unga fólkið,
sem flúið hefir sveitirnar, fari þang-
að aftur í bráð. En er þá ekki hægt
að koma þannig ár fyrir borð, að
vinnnleysistíminn í kaupstöðunum
geti orðið fólki að gagni samt. Er
ekki hægt að koma á í kaupstöðun-
um innivinnu í sambandi við kenslu
og skólahald, sem fólkinu sem vant-
ar vinnuna, gæti að haldi komið.
Bæði þannig, að það gæfi dálítið í
aðra liönd og eins hitt, að það gæti
gert einstakjinginn sem þessa nýtur,
betur færa um að gegna störfum
sínum í framtíðinni eða jafnvel að
geta byrjað sjálfstætt á 'nýjum störf
um þegar næsti vinnuleysistími
kemur. Svona vinnustofnanir eða
vinnuskólar hlytu að geta þrifist.
Þeir kæmi sumpart í stað iðnaðar
sveitaheimilanná og gætu sumpart
rutl braut nýjum greinum heimilis-
iðnaðar eða smáiðju.
Flensborgarskólinn nýi.
Þann 10. okt. siðastliðinn var hið
nýja skólahús Flensborgarskólans i
Hafnarfirði vigt að viðstöddu fjöl-
menni. Ræður flultu formaður skóla-
nefndar Emil Jónsson alþm., Har-
aldur Guðmundsson mentamálaráð-
herra, Ásgeir Ásgeirsson fræðslu-
mátastjóri og Lárus Bjarnason skóla-
stjóri, en karlakór úr Hafnarfirði
skemti með söng. Fjöldi gesta var
viðstatt athöfnina og eldri og yngri
nemendur skólans. Að vigslunni lok-
inni var húsið opnað til sýnis og
skoðaði það fjöldi manns.
Hið nýja skólaliús er risayaxin
bygging, mikil og vönduð í alla
slaði. l’að stendur á fegursta stað i
firðinum, uppi á Hamrinum svo
nel'nda og gnæfir yfir bæinn. Það
er hin mesta bæjarprýði og setur
tignarlegan svip á umhverfið. Til
þess að gefa lesöndum „Fálkans“
hugmynd um byggingu þessa, skal
henni lýst hjer að nokkuru sam-
kvæmt upplýsingum, sem formaður
skólanefndar hefir vinsamlega látið
blaðinu í tje.
Húsið er bygt úr steinsteypu, tvær
hæðir og kjallari. Húsið er tvær
álmur, önnur 21.8x10.3 m., en hin
18.9x11.0 m., auk turns sem er.
5.0x5.6 m., anddyris, sem er 4.0x2.8
m., og kvikmyndaklefa, sem er 1.9
x7.5 m. að stærð. Alls er húsið að
stærð um 500 m2 að flatarmáli,
gólfflöturinn, og 5339 m8 að rúm-
máli.
I kjallara hússins er íbúð fyrir
starfsfólk heimavistar, borðsalur,
eldhús, þvóttahús, straustöfa og þurk
hús fyrir heimavist, en kenslustofa
fyrir smíða eða handavinnukenslu
pilta, herbergi fyrir umsjónarmann
skólans, og auk þess miðstöð,
geymslur, snyrtiherbergi og böð. Á
neðri hæð eru þrjár kcnslustofur í
suðurálmu hússins, sem sameina má
i einn sal og hafa til kvikmynda-
sýninga, og er í ])ví sambandi bygð-
ui klefi fyrir sýningaráhöld við
enda þessarar álmu hússins. í norð-
urálmunni er enn ein kenslustofa,
sem aðallega er ætluð til kenslu i
náttúrufræði, eðis- og efnafræði og
teikningu, kennaraherbergi og fata-
geymsla, iðnaðarmannastofa og í-
búð skólastjóra. Á efri hœð eru
heimavistarherbergi 11 að tölu fyr-
ir 22 nemendur, alt tveggja manna
herbergi, og stór sameiginlegur salur
fyrir heimavistarfólk til afnota. Þar
eru og tveir salir, sem ætlaðir eru
bókasafni bæjarins fyrir bóka-
geymslu og afgreiðslu og lesslofu,
sem ætlað er að verða opinni fyrir
almenning. Þar er og enn ein stofa,
sem ekki hefir verið tekin ákvörðun
um, til hvers nota skuli, en getur
verið bæði kenslustofa, ef á þarf að
halda, safn eða eitthvað þess háttar.
Auk þess eru á báðum hæðum nauð-
synleg snyrtiherbergi.
Uppdrætti alla vegna hússins sjálfs
gerði húsameistari ríkisins, prpf-
Guðjón Samúelsson ásamt Bárði ís-
leifssyni húsameistara. Járnlagnir i
steypu og miðstöð teiknaði Axe!
Sveinsson verkfræðingur, en raf-
lögn Jón Gauti .rafmagnsverkfræð-
ingur. Ásgeir Stefánsson bygginga-
meistari og bræður hans. Friðfinnur,
Tryggvi og Ingólfur Stéfánssynir,
tóku að sjer smíð hússins að öllu
leyti að undanskildum miðstöðvar-
vatns- og skolplögnum, en um það
vcrk sá Erlendur Halldórsson pípu-
lagningarmeistari. Enok Helgason
rafvirkjameistari sá um raflögnina.
Osvald Knudsen málarameistari tók
að sjer málninguna, en Magnús Kjart-
ansson sá um verkið og Sigurður
Ingimundarson sá um dúklögn. Sig-
urður Þórólfsson verkstjóri Hafn-
arfjarðarbæjar hafði á hendi um-
sjón með vinnu umhverfis skól-
ann, nema múrsmíðina á riðum og
stjettum, en um það sá Jón Jónsson
múrarameistari. Eftirlit með verk-
inu hafði Davíð Kristjánsson bygg-
ngameistari á hendi. Hafa allir jjessir
menn og aðrir, sem við bygginguna
liafa unnið, leyst verk sitt af hendi
með hinni mestu prýði og fullkom-
inni vandvirkni, eins og frágangui
allúr ber best vott um. Það er og
merkilegt við bygginguna, að til henn
ar hefir verið notaður íslenskur iðn-
varningur meira en almenl tiðkast.
Þannig er málningin framleidd hjer
á landi. Miðstöðvarofnarnir eru hin-
ir svonefndu helluofnar, sem einnig
eru framleiddir hjer, og loks er
utanhússhúðun úr islenskum efn-
um, lirafntinnu, kvarsi og silfur-
hergi. Kostnaðurinn við bygginguna
hefir numið alls 231.700 kr., eftir
þvi sem næst verður komist, en
áætlaður kostnaður var 226.000 kr.
Sú áætlun hefir því staðist býsna
vel. En fjárins hefir verið afláð á þá
leið, að ríkissjóður hefir lagt fram
80.000 kr., Sparisjóður Hafnarfjarð-
ar 15.000 kr., Iðnaðarmannafjelagið
i Hafnarfirði 10.000 kr., Gullbringu-
sýsla (loforð) 15.000 kr., en afgang-
inn leggur bæjarsjóður Hafnarfjarð-
ai fram.
Bygging l)essi er uppkomin fyrir
atbeina margra góðra manna og er
öllum hlutaðeigöndum til mrkils
sóma. Það er vafalaust, að Flens-
borgarskólinn, sem um langt skeið
hefir átt við mjög ljeleg húsakynni
að búa, mun eflast og dafna við hin
ágætu skilyrði sem hið nýja skóla-
hús skapar honum. Það sjer þess
þegar vottinn, því að skólinn hefir
aldrei verið jafnvel sóttur eins og nú
i vetur. Sá, sem ])essar línur ritar,
gat ekki varist þeirri hugsun, er
liann sá allan liinn góða aðbúnað í
hinu nýja húsi, að gaman væri að
vera orðinn nemandi í Flensborg
aftur, og er ekki ólíklegt, að líkar
hugsanir hafi flögrað að fleiri fyrri
nemöndum skólans.
í pólska ríkinu eru nú 34 miljón-
ir manna, og hafa rjettir tveir þriðju
hlutar ibúanna atvinnu sína ein-
göngu af búnaði. í sveitum Póllands
eru fimm bændur fyrir hvern einn,
er ekki hefir jarðnæði. Til saman-
burðar má gela að í Englandi eru
i sveitum 10 menn, sem ekki hafa
jarðnæði, fyrir liverja fimm sem
hafa það.
Frú Málfríður Magnúsdóttir,
Óðinsgötu 17, verður 60 ára 23.
þ. 777.