Fálkinn - 20.08.1938, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
5
aður svartur, þá er víst um það
að þarna varð engin skotliríð
og sýningunni var ágætlega tek-
ið. En þegar Slezak kom á veit-
ingaliúsið á eftir og ællaði að
setjast lijá kunningjum sínum
þá háðu þeir hann að verða á
hurt hið skjótasla — þar væri
ekkert rúm fyrir litaða menn.
Slezak var uppáhaldssöngv-
ari í óperunni i Wien í mörg
ár og hvergi kunni liann eins
vel við sig eins og þar, enda
var strákurinn hvergi eins ofar-
lega í honum og þar. Einn af
kunningjum hans var kallaður
„Balduin" og vai’ð oft fyrir
hrekkjum Slezaks, af því að
liann var svo auðtrúa. Balduin
var líka söngvari og sungu þeir
Lohengrin til skiftis hann og
Slezak. Eina nóttina var Slezak
andvaka og fór að hugsa um
hvað hann gæti gert til þess að
sofna. Honum datl i hug að
Iiringja til Balduin. Eftir langa
hringingu tókst horiúm lolcs að
vekja hann: „Ilalló, þjer talið
við Mixpickel lávarð, staddan á
Hotel Bristol. Jeg ætlaði að
sþvrja yður hvort þjer eigið að
svngja Lohengrin á sunnudag-
inn?“ — „Já, yðar hágöfgi, jeg'
syng á sunnudaginn“. —■ „Það
var leiðinlegt, jeg hjelt að Slez-
ak ætti að syngja liann, hann
er sagður svo ágætur“. —
Balduin skyldi nú skensið og
lxringdi af liáhölvandi og nú
gat Slezak sofnað.
Listdómari einn, sem liafði
orðið fyrir harðinu á Slezak
hefndi sín nxeð því að segja
þessa sögu í samkvæmi, þar sem
Slezak var staddur: Einu sinni
kom maður til taugalæknis og
kvartaði undan sárum verk í
hnakkanum. Læknirinn barði
liann í hausinn með hamri og
rannsakaði hann. Þetta væri
alvarleg meinsemd, sagði lækn-
irinn og það tæki viku að gera
við hana. Hann stakk upp á, að
lxann læki úr honum heilann
til viðgerðar og skyldi maðui’-
inn koma og sækja hann eftir
viku. En nú leið hálfur mán-
uður og sjúklingurinn kom ekki.
Þá hitti læknirinn hann á göt-
unni. Hann var með nótur und-
ir hendinni og var á leið í
óþeruna. Læknirinn reri i
hann og spurði hann því að
hann kæmi ekki að sækja heil-
ann — hann lægi undir skemd-
um og væi’i farinn að mygla.
„Nei, þakka yður fyrir, læknir,
nú hefi jeg ekkert við heil-
ann að gera. Jeg er oi’ðinn
söngvari!“
í óperunni í Wien fjekk
Slezak livað eftir annað sektir
fyrir að koma meðleikurum
sínum til að hlæja og trufla þá
í leiknum þegar mest reið á, en
sá sem altaf neitaði að borga
og meira að segja þyktist við,
var Slezak. Sektartilraununum
lauk að jafnaði með því, að
hann var beðinn fyrirgefningar.
Þar á leikhúsinu lcyntist hann
líka konunni sinni. Hann hað
liennar hvað eftir annað, en
liún hjelt að það væri í spaugi
og kostaði það mikla fyrirhöfn,
að sannfæra hana uni, að hon-
um væri alvara. Loksins játað-
ist liún honum. Hjónabandið
var mjög farsælt. Þegar þau
lijónin eignuðust fyi’sta harnið
var Slezak svo upp með sjer,
að hann kunni sjer engin læti.
Hann kom stundum lieim með
hópa af ókunnugu fólki til að
sýna þeim króann og gekk með
vasana fulla af myndum af því
og var altaf að sýna þær og
gefa og altaf að tala um harnið,
svo að kunningjar hans voru
farnir að flýja hann. Mátti hann
ekki sjá af fjölskyldu sinni og
hafði hana altaf með sjer þegar
harin var á fei’ðalögum.
Einu sinui er hann var í söng-
ferð hafði hann gleymt að taka
með sjer áríðandi liluta af hún-
ingi i einu hlutverkinu: lcon-
ungskórónu. Þjónninn kom
hlaupandi með hana á járn-
brautarstöðina á síðustu stundu,
í ljelegum umbúðum. Slezak
var ant urn kórónuna og tók
því liatt úr einni öskju frúar-
innar og setti kórónuna þar í
staðinn, svo að hún skaddaðist
ekki. Þau fóru yfir landamærin
um miðja nótt og tollþjónn kom
inn í lestina til að skoða varn-
inginn. Slezalc kvaðst enga toll-
vöru liafa með sjer, en toll-
þjónnimi vildi sjá all og skoða.
Loks tók hann upp öskjuna
með kórónunni, bryddaðri með
liermilíni og með skinandi stein-
um. Hann varð vandræðalegur
á svipinn og hneigði sig djúpt:
„Afsakið þjer, yðar Hátign!"
sagði hann og hypjaði sig út.
Á sumrin dvelsl Slezak að
jafnaði í liúsi, sem liann liefir
hygt sjer í Egerns við Tekernsee,
i bændastíl og með fallegum
garði í kring, sem liann liefir
sjálfur gróðursett. Og þar er
hugur hans allan ársins hring.
Á vetrum varð hann að leika i
sörigleikjum og deyja og kvelj-
ast og koma fram í ýmsuiri
myndum þrisvar sinnum á viku
og þá lmgsaði hann altaf til
hvíldardaganna í Tegernsee, um
blómin, lnindana, kettina og
kanínurnar. Sumarleyfið hafði
hara eina skuggalilið. Slezak er
stór og þrekinn og liætti við að
fitna um of á sumrin, en mátti
það ekki leiksviðsins vegna.
Honum þykir ákaflega gott að
horða og horða mikið. En nú
var honuni fyrirskipað hvað
hann mætti horða og allur mat-
ur veginn ofan í harin. Annað-
hvort varð hann að fara svang-
ur að liátta á kvöldin eða stel-
ast fram í eldhús og nasla þar
ýmislegt sem honum þótti gott.
Þegar þess var saknað úr búr-
inu kendi liann kettinum og
hundinum jafnan um þjófnað-
inn.
Nágrannarnir hentu gaman
að þessu og kölluðu hús Slez-
aks „Hungurborg" og sjálfan
hann „Hungurborgarbóndann“.
En eigi að síður naut hann lífs-
ins. Klukkan fimm á morgnana
fór hann á fætur og baðaði sig.
i tjörn við liúsið — allir sem
bjuggu nálægt tjörninni vissu
livenær liann baðaði sig, þvi að
tjörnin flæddi upp á bakkana
þegar SleZ|ak var kontiinn í
liana.
Slezak kom aldrei liljóð úr
barka á sumrin fyr en um miðj-
an ágúst að liann fór að „mýkja
röddina“ undir leikárið sem
fór í hönd. Ilann liefir sungið
með öllum frægustu liljómsveit-
arstjórum síðari áratuga, og sá
sem liann óttaðist mest af þeim
var Gustav Maliler.
Nú er Slezak 62 ára og það
eru tíu ár siðan hann hætti að
syngja í öperum og á hljóm-
leikum. Hann vildi hætta leikn-
um meðan liæst fram fór. En
svo leiddist honum að ganga
iðjulaus allan ársins hring. Og
þegar talmyndin kom til sög-
unnar gafst lionum kærkomið
tækifæri til að fara að starfa
aftur. Hann er prýðilegur gam-
anleikari og maður þarf ekki
annað en að sjá liann til að
skellihlæja. Ilefir liann þegar
leikið í allmörgum kvikmynd-
um og hafa ýmsar þeirra verið
sýndar hjer á landi, svo að
margir kannast við dólginn Leo
Slezak.
SpðmaAurinouWallStreet
Það hefir verið ókyrð á heims-
kauphöllunum upp á síðkastið og
verður eflaust líka framvegis. ,En í
„Hotel Waldorf-Astoria“ situr þrek-
inn Englendingur og segir verð-
sveiflurnar fyrir, eins og ekkert
hefði i skorist.
— Uppgangstímarnir eru ekki á
enda ennþá, sagði hann í vetur þeg-
ar sem mest syrti að á kauphöllinni
í New York, og blaðamennirnir
flýttu sjer að koma spádómnum til
almennings og öllum Ijetti. Því að
Lawrence Lee liazley Angas major
frá Wall Street hafði talað og orð-
um hans treysta allir spekúlantar,
stórir og smáir.
Hver er hann þessi maður, sem
leigir sjer stærstu ibúðina í dýrasta
gistihúsinu í New York, eins og
hann væri fursti frá Indlandi?
Hundruð af peningamönnum leita
til hans á hverjum degi og verða
stundum að bíða viðtalsins vikum
saman, þó að það taki ekki nema
fáeinar mínútur. Fyrir s'tutt viðtal
borga þeir 200 dollara. Þessi Eng-
lendingur, sem er 41 árs gefur líka
út Htið hlað, sem kemur út daglega
og er prentað á ljósrauðan pappír.
Þetta er dýrasta blað í heimi, því
árgangurinn kostar 5000 dollara. En
kaupendurnir segja, að þeir græði
kaupverðið tifalt, því blaðið gefur
ráðin sem þeir þurfa á að halda,
um kaup og sölu á kauphöllinni i
New York. Það ræður að líkum að
áhrif þessa manns á viðskifti Amer-
íkumanna sjeu ekki neitt smáræði.
Hann þarf ekki annað en að murra
til þess að verðbrjef stórfalli. Þann-
ig var ineð verðbrjef Federal Re-
serve Bank. Majórinn hafði spáð að
þau mundu falla og inánuði síðar
varð stjórnin að lilaupa undir bagg-
ann, svo að bankinn gæti staðist
hrunið. — En þó er Angas majór
ekki hagfræðingur. Þessi maður, sem
miljónamæringarnir bíða við dyrnar
hjá, er alger leikmaður i hagfræði.
Þegar hann var stúdent á Magdalene
College í Oxford vissi hann ekki
hvað hagfræði var. Hann dreymdi
þá um að vinna sjer frægð í styrj-
öldum, lærði til liðsforingja, særð-
ist í heimsstyrjöldinni og fjekk
„Military Cross“ og „Croix de
guerre“. Þegar hann kom heim úr
stríðinu ætlaði hann fyrst að bjóða
sig fram til þings en hælti við og
settist í helgan stein. Hann hafði
gaman af veðreiðum og var svo fjáð-
ur að hann gat keypt sjer veðhlaupa-
hesta. Og nú uppgötvaði hann, að
hann hafði einskonar „6. skilning-
arvit“ .... hann gat sagt fyrir úr-
slit veðhlaupanna svo að hvergi
skeikaði og á stuttum tíma þrefald-
aði hann eignir sínar með veðmál-
um um hesta.
Og nú fór hann að reyna hvort
hann gæti sagt fyrir verðsveiflur
á kauphöllinni í London. Hann bjó
sig undir þetta riieð því að lilusta
á nokkra fyrirlestra í hagfræði og
svo hætti hann nokkur hundruð
pundum á kauphöllinni. Þes's var
skamt að bíða að menn færu að tala
um Angas majór. Hann hafði spáð
því 192(5 að gúmmí mundi falla i
verði þegar allir spáðu að það
mundi hækka. Árið 1931 spáði hann
að gullið mundi hækka i verði og
nokkru síðar feldu Bretar seðlapund-
ið og^'gerðu það óinnleysanlegt.
Sama árið spáði Angas því, að batn-
andi .tímar færu i hönd í Englandi
og það kom fram. Og stóreigna-
menn sem tekið höfðu mark á spám
lians græddu miljónir.
Hróður spámannsins fór. sívax-
apdi, einkum eftir að hann spáði
uppgangstíma í Ameriku árið 1933
og tiltók daginn sem verðbrjefin
mundu fara að hækka á kauphöll-
inni í New York. Sú spá rættist
upp á klukkutíma. Og nú leigði
majórinn sjer skrifstofu i Wall
Street og rjeð til sín fjóra ritara og
þurfti ekki lengi að bíða skiftavin-
anna. Þegar blaðamenn spurðu hann
hvað leyndarmálið væri við spa-
sagnaranda hans s'varaði hann:
„Heilbrigð skynsemi, gott skap og
slerkar taugar“.
Angas majór gerir ýmislegt til að
spilla ekki laugunum. Hann leyfir
t. d. ekki að láta hringja sig upp í
sima og þegar sem mest gengur á i
kauphöllinni situr hann kyr heima
og reykir sterkan vin.dil. Hann hend-
ir gaman að spekúlöntunum, sem
fylla salina í kauphöllinni. Því að
sjálfur er hann vitanlega fyrir
löngu hættur að hafa nokkur við-
skifti á kauphöllinni: hann á miklu
minna á hættu sem ráðgjafi annara.
GAGNKVÆMT VEÐ.
Lappi nokkur þurfti á peningum
að lialda og fór til Kiruna, þar sem
hann gekk inn í banka og bað um
lán.
— Hvað viltu mikið? — sagði
bankamaðurinn.
— Tvö lnindruð krónurl —
— Til livað langs tima?
— Tveggja vikna — ef til vill
tveggja mánaða. —
— Hefirðu riokkuð 1 veð? —
— Jeg á 500 hreina.
Lappinn fjekk lánið. Nokkru seinna
kom hann til bankans. Hann hafði
nú fullar liendur fjár, borgaði 200
krónurnar og var í þann veginn að
gaiiga út með stóran seðlabúnka. Þá
sagði bankamaðurinn:
— Hversvegna læturðu okkur ekki
hafa peningana? —
Þá sneri Lappinn við, liugsaði sig
dálítið um, liorfði því næst hvast á
bankamanninn og sagði:
Hvað marga hreina hefir þú?