Fálkinn - 05.05.1939, Blaðsíða 13

FÁLKINN
13
Setjið þið saman!
/.......................
9.......................
3.......................
//......................
6.......................
8.
9.
10.
11.
1-2.
13.
U.
15.
16.
17.
18.
19.
147.
1. Borg í Svíþjóð
2. Vökur
3. Kvenmannsheiti
4. Hljóðfæri (þágufall)
5. Foringi
(i. Bæjarnafn
7. Vörur
8. Mannnsnafn
9. Borg í Evrópu
10. Mannsnafn
11. Bíki í Ameríku (þolf.)
12 Verðmæt
13. Ávöxtur
14. Kvenmannsheiti
15. Góður matur
l(j. Harmakvein
17. Matvara
18. Hljómsveit (þágufall)
19. Borg í Kína
20. Þýskur málari.
Samstöfurnar eru alls 56 og á aö
búa til úr þeim 20 orð er svari til
skýringarorðanna. Fremstu stafirnir
taldir ofan frá og niður og öftustu
stafirnir, taldir neðan frá og upp
eiga að mynda:
Nöfn Iveggja sögualdarmanna.
Strikið yfir hverja samstöfu um
leið og þjer notið hana i orð og
skrifið orðið á listann til vinstri.
Nota má ð sem d, i sem í, a sem á,
o sem ó, u sem ú, — og öfugt.
a—a—a n—a r—a r—a r—al 1—a 1 d—
arg—arn—ant—esk—berg—en—en—
er—gen—geng—geng—grjón—go—
gjald—í—il—ín—ind—ing—inn
kest—king—kram—laug—laut—loð
-I o k—m a g—m und—nan—n es—n o
—nord—or—rin—rús—sa—sír—spii
—sorg—sónn—-u—u—u—ur—ur-
unn tín.
EYJA KONUÞRÆLANNA.
Ameríkanski landfræðingurinn
Cliss prófessor er í leiðangri suður
með Amazonfljóti og hefir rekist
þar á einkennilegan Indíánakyn-
flokk, sem livitir menn liafa ekki
haft af að segja áður. Þessi flokkur
er um 700 fjölskyldur og hefst við
á eyju einni nokkrar mílur frá ós-
um árinnar Rio Teffle. Er hann
svo einkennilegur i háttum sínum,
að ef prófessor CIiss væri ekki við-
urkendur sem samviskusamur vís-
indamaður, mundi hann vera sagð-
ur Ijúga þvi, sem hann segir um
þennan kynþátt.
Indíánar þessir nefna sig „Arukú"
og það einkennilegasta við hann er,
að kvenfólkið ræður þar öllu. Þær
eru ekki aðeins húsbændur hver á
sínu heimili lieldur hafa þær einnig
yfirstjórn kynþáttarins í heild. Karl-
mennirnir vinna þar öll óvandaðri
verk, sem kvenfólkið annast að
venju lijá frumþjóðunum, svo sem
öll innanhússverk. En konur einar
eru kjörnar til höfðingja og þær
eru særingamenn og læknar. Konur
sitja einnig í öllum dómaraembætt-
um og liafa yfirleitt alla stjórn á
eyjunni.
Lýsing prófessors Cliss á bónorðs-
förunum er býsna einkennileg. Ef
stúlka hefir hug á að gifta sig fer
hún til móður piltsins, sem hún
hefir fengið augastað á og ber upp
bónorðið við hana o,g tjáir henni
hve ástfangin hún sje. Tengdamóðir-
in tilvonandi ákveður svo, hvorl
ráðahagurinn sje tiltækilegur, hún
rannsakar efnaliag biðilsforeldranna
og ef hún samþykkir ráðahaginn
kveður hún á um brúðkaupið, sem
aldrei stendur skemur en sjö daga.
En ekki er alt biíið þó byrjað sje.
Þegar maðurinn er kvæntur stígur
hann allverulega i áliti kvenfólksins.
Og nú er það siður arukú-kvenna
að einhver besta vinkona hinnar
nýgiftu konu fer að draga sig eftir
manninum og reynir að stela honum
frá vinkonu sinni. Ef maðurinn
stenst ekki þessa freistingu flytur
konan þegar á annað heimili, en
aðrar konur, sem liafa dregið sig
eftir manninum hennar, koma á
eftir. 0,g nú hefst barátta um mann-
inn, sem ekki þykir nema sjálfsögð
lijá arukúum. Húsfreyjan haslar sjer
völl úti í skógi og skorar á hóim
])á stúlkuna, sem best hefir orðið
ágengt i að vinna ástir mannsins.
Hólmgangan hefst með þvi, að kon-
urnar fara að rífast og skammast
og þegar þær eru komnar í sæmileg-
an vígamóð hefst handalögmálið,
með því, að þær rífa hvor í hárið
á annari. Síðan ná þær sjer i prik
eða lurka og berjast með þeim, en
áhorfendurnir standa lijá og hrópa
eggjunaróp, eins og þær væru i
knattspyrnu. Eini maðurinn sem læt
ur viðureignina hlutlausa er eigin-
maðurinn sem um er barist. Hann
situr hjá og horfir á steinþegjandi.
Ef önnur konan fær áverka svo mik-
tnn að lífi hennar sje hætta búin,
skerst kvenfólkið í leikinn. En ann-
ars heldur viðureignin áfram þang-
að til önnurhvor liefir borið sigur
af liólmi en hin liggur óvig, eins og
skata á þurru landi.
Nú fer sú konan sem sigraði,
heim til sín sigri hrósandi og hefir
með sjer manninn, sem um var
barist. En sagan er ekki öll sögð
enn. Konan verður að vera viðbú’n
að berjast fyrir manninn hvað eftir
annað, því að ávall eru kvensur tu.
sem reyna að krækja í hann.
Börn sem fæðast vansköpuð eða
ófullburða eru líflátin undir eins,
en hraustlegu börnin, sem „sett eru
á“, sækja særingakonur, sem lesa
yfir þeim þulur og skirpa í augun
á þeim, svo að þau verði ekki blind.
Ef kona deyr af harnsburði — það
er altítt — þá ber manninum skylda
til að reita af sjer hárið til þess að
votta sorg sína. Ennfremur á har.n
að mála sig dreyrrauðan í framan
og syngjn sorgarljóð á gröf konu
sinnar fimm daga og fimm nætur
samfleytt. En að svo búnu má liann
gifta sig á ný, ef nokkur vill hann
og það er altítt að áflogin um mann-
inn byrji á sjötta degi eftir að hann
hefir fylgt konu sinni til gráfar.
Það segir sig sjálft, að maðurinn
verður að kunna að sjóða mat, ])vo
gólf, húsbúnað og fatnað og yfirleitt
kunna öll venjuleg kvennastörf. —
Annars eru lítil likindi til, að hann
giftist nokkurntíma.
20.
* Allt með íslenskum skipum! *
Best að auglýsa i Fálkanum
eittliva'ð þá talaði hann altaf við mig áður
og sagði mjer fyrir um, hvað jeg ætti að
gera.“
Ridley þagði um stund. Hann kærði sig
ekki um að sýnast háfleygur, en úr því að
lmnn hafði spurst fyrir um alt sem næst lá
við að spyrja um, hjelt hann áfram, eftir
stutt hlje:
„Hefir hann fengið nokkur hótunárbrjef
nýlega?“
„Nei, það get jeg ekki sagt. Hann hefir
fengið eitt eða tvö skammarhrjef, en það er
svo sem ekki ný bóla. Veðlánararnir eru
ekki altaf vinsælir lijá viðskiftamönnum sin-
um, eins og þjer vitið, enda þótt jeg verði að
segja, að okkar stofnun sje einstaklega sann-
gjörn í viðskiftum, þegar á það er litið, hve
mikla áhættu við tökum á okkur. Hvað mn
það, okkur hefir einu sinni verið stefnt fyr-
ir rjett útaf harðleiknum og ósanngjörnum
viðskiftum, og við unnum málið. Eina brjef-
ið, sem stingur í stúf við f jöldann, kom fyr-
ir nokkrum dögum, og er frá lækni hjer i
bænum. Jeg get sýnt yður það.“
Rosenbaum fór í skjalaskápinn og kom
aftur með brjefið, sem Osborne læknir háfði
sent kvöldið áður. Fulltrúinn las það og
brosti.
„Skuldaði Osborne læknir ykkur nokkra
peninga?“
,Nei, hann var húslæknir mr. Levensky
og út af því var þetta sprottið. Jeg er nokk-
urnveginn viss um, að læknirinn tiefir aldrei
fengið lán lijerna.“
„Hafið þið tapað peningum nýlega?“
„Ekki svo jeg viti. Að visu geymir mr.
Levinsky bækur sínar í peningaskápnum
lijá sjer, svo að jeg get ekki fullyrt þetta.
Jeg geri bara upp reikninga viðskiftavin-
anna. En viðskiftin liafa gengið vel og Lev-
insky virðist liafa verið liinn ánægðasti.“
Futltrúinn einsetti sjer að spyrjast fyrir
um fjárhagsástæður firmans og eins að líta
á brjefaskifti þess, ef vera mætti að þar
fyndust liólunarbrjef. Það var í þessu öðru-
hvoru, sem honum fanst sennilegasta ástæð-
an liggja til hvarfsins.
„Leit ekki alveg út lijer á skrifstofunni
eins og vant er, núna í morgun?" var næsta
spurningin.
„Alveg eins og vanl er,“ svaraði skrifarinn.
„Hjer var alt í röð og reglu og liver hlutur
á sínum stað. Ríðið þjer annars við, sem allra
snöggvast. Jeg tók eftir einu, en jeg veit
elcki hvort það hefir nokkra þýðingu.“
„Það gildir einu hvort þjer lialdið, að það
liafi þýðingu eða ekki,“ tók Ridlev fram í.
„Hvað var það?“
„Þessi liurð fjell ekki að stöfum.“ Hann
benti á dyrnar að einkaskrifstofunni, inn
af stofunni sem þeir voru i. „Húsbóndinn er
altaf vanur að aflæsa henni áður en hann
fer heim, en hann lilýtur að liafa gleymt því
í gærkvöldi.“
„Svo að tiann var lijer í gær?“
„Já, og liann fór lijeðan á venjulegum
tíma, klukkan hálf fimm.“
„Tókuð þjer eftir, að hann skildi hurð-
ina eftir ólæsta?“
„Nei, ekki þá. Jeg heyrði að hann og
þvottakonan kom út, en gaf þvi ekki gaum
sjerstaklega. Hann vill altaf hafa einkaskrif-
stofuna sína lokaða þegar hann er ekki við,
sjáið þjer, og enginn hefir lykil að lienni
nema liann, svo að þessvegna verður að
taka til þar meðan hann er þar. Þvottakon-
an kemur venjulega síðdegis, þegar hann
er búinn að ljúka af mestu önnunum."
„Svo að þjer hafið þá ekki lykil ?“
„Nei, ekki að þessari lnirð. Aðeins að
ytri hurðinni.“
Fulltrúinn fór að dyrunum og skoðaði
lásinn. Hann virtist ekki liafa verið brotinn
upp eða skemdur á nokkurn liátt og fulltrú-
inn opnaði og fór inn, og Rosenbaum á eftir.
Einkaskrifstofa veðlánarans var skemtileg
stofa með góðum húsgögnum og virtist
vera íburðarmikil í samanburði við fremri
stofuna, þar sem skrifarinn var. Þar var
skrifborð andspænis arninum og skrúfustóll