Fálkinn - 21.08.1942, Qupperneq 6

G
F Á L K I N N
- LlTLfl SRSflN -
Ragna Vendt:
Brjefið
Þaö liaföi verið ungmennakvöld
hjá konsúlnum, eitt að þeim kvöld-
um, sem unga fólkið i bænum
hlakkaði altaf til. Þar fjekk það að
skemta sjer, þó að alt væri íburð-
arlaust. Það fjekk tebolla, brauð og
eplisbita og svo skiftist það á um
að leika undir dansi í garðstofunni.
Sumum i bænum fanst það skrít-
ið, að jafn forríkt fólk og konsúls-
hjónin voru, skyldu ekki liafa meira
við þegar einkadóttir þeirra fjekk
að bjóða kunningjunum til sín. Það
var annað þégar broddborgurun-
um var boðið í miðdegisverð — þá
var mikill matur og nóg af vínum!
En konsúlsfrúin var ekki aðeins
rík lieldur var bún líka gagnment-
uð kona, og henni þótti vænt uin,
að dóttir hennar hafði engu siður
valið sjer vini frá fátæku heimil-
unum en hinum ríkari.
„Og líttu á, Jóhannes,“ sagði hún,
„það sem þau fá hjá mjer, veít jeg
að foreldrar þeirra geta líka boðið,
án ])ess að það komi við budduna.
Þessvegna vil jeg ekki láta þig gefa
þeim rínarvin, eins og þú ert stund-
um að tala um. Þau skemta sjer
ekki síður fyrir því,“
„Þú hefir altaf rjétt fyrir þjer,“
sagði hann, því að bæði var liann
góður eiginmaður, og í öðru lagt
var þetta dagsatt.
Og unga fólkið, sem nú var að
ganga heim í tunglsljósinu hafði
sannarlega skemt sjer vel. Það var
rjótt í kinnum og ljómaði af á-
nægju.
„En hvað konsúlsfrúin er indæl,“
sagði Karen Holst við förunaut sinn,
Mein fulltrúa. „Jeg lield að hún
skemti sjer alveg eins vel og við.
Hammer læknir segist líka vera
dauðskotinn í henni.“
En Mein fulltrúi varð alt í einu
svo undarlega ldjóður, því að hann
kvaldist af afbrýðissemi. Hann
hafði orðið ástfanginn af henni
Karen litlu og haldið, að henni lit-
ist dável á sig. En nú var liann
farinn að taka eftir, að Hammer
læknir gaf henni hýrt auga og að
liún var alveg jafn alúðleg við þá
báða.
Og því skyldi hún ekki mega
það. Hammer var mesti myndar-
maður, og hann gat ekki lagt fæð
á hann, þó honum litist vel á
Karen.
„Skyldi hún tala um hann, ef
hún væri ástfangin af honum,“
hugsaði hann með sjer og reyndi að
gera sjer grein fyrir, hvað svona
stúlka hugsaði. Hann gat ekki ráð-
ið þá gátu.
Hann reyndi að herða upp hug-
ann og spyrja liana hvort hún vildi
verða konan lians, en i sama bili
komu þau að húsdyrunum hjá henm
og þá kvaddi hún í flýti, eins og
liún var vön. En hann sagði á síð-
asta augnabliki: „Má jeg skrifa yð-
ur, Karen?“
Og hún svaraði lágt: „Já það
megið þjer.“
Svo fór hún inn en hann stóð
kyr, þangað til hann heyrði hana
loka dyrunum á efri hæðinni, þar
sem hún bjó hjá móður sinni, sem
var ekkja eftir embættismann. En
niðri bjó hún frú Carlsen, pianó-
kennarinn.
Mein hafði fengið sumarleyfi og
ætlaði heim til sín, út á Sjáland,
daginn eftir boðið hjá konsúlnum.
En þegar liann liafði tekið saman
dótið sitt settist hann og fór að
skrifa Karen.
Hann flýtti sjer, því að skamt var
þangað til lestin átti að fara, en
honum l'anst hann yrði að ganga
frá þessu áður en liann færi. Og
eiginlega var þetta lang auðveldast
þegar maður flýtti sjer og gaf sjer
engan tima til að hugsa sig um.
Hann lauk skrifinu með ])ví að biðja
hana um að senda sjer línu heim
til lians.
Hann las brjefið, gaut hornauga
lil klukkunnar; það var orðinn hver
seinastur. Svo leitaði hann að frí-
merki, en fann ekkert; það var
slæmt, því að hann hafði cngan
tíma til að koina við á póstliúsinu.
Hann varð að hafa brjefið með sjer
og leggja það á póst á leiðinni, en
nú fanst honum ómögulegt að fresta
neinu.
Hann lileypti sjer í frakkann og
tók ferðatöskuna, og þá heyrði liann
13 ára gamlan son frúarinnar koma
blístrandi upp stigann, svo að hann
kallaði: „Heyrðu Knútur, litli. Sting
þú þessu brjpefi inn um brjefrifuna
hjá Holst — ætlarðu að gera það?"
nútur var fús til þess og vildi
meira að segja fylgja Mein á stöð-
ina og bera eitthvað af farangrin-
um hans. Þegar klefadyrnar lokuð-
ust á eftir fulltrúanum kallaði hann
út um gluggann: „Mundu eftir brjef-
inu!“
En Knútur var hlaupin af stað
heim og hafði steingleymt brjefinu
i jakkavasa sínum þegar hann kom
heim skömmu siðar til þess að æfa
sig undir spilatímann, sem hann
átti að hafa rjett á eftir.
Hann liamaðist á laginu þangað
til móðir lians kom inn og sagði:
„Þú kemur víst of seint í spila-
tímann, drengur, nema þú farir
undir eins. Þú ættir að venja þig
á að æfa þig i tíma.“
Knútur greip nótnablöðin og
hljóp. Honum varð rórra þegar hann
heyrði við dyrnar hjá kenslukon-
unni, að sá, sem var næstur á und-
an honum var enn að glamra á
hljóðfærið.
„Þú kemur nokkuð seint, Ivnút-
ur,“ sagði frú Carlsen.
Knútur settist samstundis xið hljóð-
færið og fór að spila æfinguna
sína. Hann hafði steingleymt brjef-
inu.
En bæði Mein og Karen biðu
póstsins með óþreyju á hverjum
degi. Karen var rólegri; hún bjóst
að vísu við brjefi, en vissi ekki
hvort það hefði verið alvara þetta,
sem hann spurði um: hvort hann
mæti skrifá. En þegar frá leið varð
hún samt óþolinmóð; hafi hún ekki
vitað það fyr, að henni þótti vænt
um Mein, þá vissi hún það nú. Og
það var ekki laust við að hún væri
hrædd um liann fyrir öllum ungu
stújkunum þarna heima hjá hon-
um. Nú mundi liann dansa við þær
á hverju kvöldi.
„Mjer sýnist að þjer veiti ekki af
að koma út í góða loftið, telpa,“
sagði móðir hennar.
Og Karen fór að því ráði og gekk
langt út á Strandgötu. En lienni
varð ekki rórra við það, því að
einmitt þarna hafði lnin gengið með
Mein þegar Hammer læknir ljet
þau ekki í friði og gekk ineð þeim.
Og alt í einu varð henni svo illa
við aumingja læknirinn.
„Það er best að jeg þiggi boðið
lians Alberts frænda og læri hjúkr-
un á sjúkraliúsinu lians,“ hugsaði
hún og starði raunalega á sjóinn.
Hefði hún bara vitað, að þessa
stundina stóð Mein úti í skógi og
leið ekki betur. Móðir hans sá, að
eitthvað gekk að honum og liún sá
líka, að það hlaut að vera ást.
Hann kvaldist og stundum datt hon-
um i hug, að .að Knútur mundi liafa
gleymt að fara með brjefið. En
hann hafði beðið liana um að skrifa,
ef hann hefði nokkra von. Svo að
það var víst engin von,— Þetta var
auma sumarleyfið.
„í dag kemur Mein fulltrúi heim/‘
sagði móðir Knúts einn dag við
sííðdegisteið. „Það verður gaman
að sjá hann aftur, blessaðan. Þú
skalt l'ara á móti honum á brautar-
stöðina — en mundu að æfa þig
fyrst!“
Fulltrúinn og æfing! Nú datt of-
an yfir Knút. Brjefið!
Hann tók það upp. Það var ekki
fallegt. Þvælt og böglað úr vasanum.
I5að var orðið svo ljótt, að það var
ekki þorandi að skila því. Enda
kæmi fulltrúinn heim í dag. Og
honum datt í liug að brenna því.
En þá mundi liann, hvað móðir
hans hafði einu sinni sagt: „Ef þú
gerir einhverja flónsku, þá gakstu
við henni og reyndu ekki að
skrökva!“ Og svo fór hann með
Caualleria Kusticana.
Efnis-ágrip.
Einþætt ópera og verðlauna-
verk eftir ít. tónsk. Mascagni
(f. 1863). Textinn stílfærð-
ur af rithöf. Targioni-Tozzetti
og Menasci úr dramatískum
sjónleik eftir ít. rithöf. Verga.
Frumsýning á Costanzi The-
atre i Rómaborg 17. maí 1890.
Var þá þegar tekið ákaflega
vel og er síðan leikin á öll-
um helstu söngleiklnisum
hins mentaða heims. Kaflar
úr músikinni orðið „á hvers
mann vörum“ og lieyrast oft
á skemtistöðum, — jafnvel
lijer á landi.
Leikurinn gerist i Sikiley eða í
þorpi einu þar.
Um efnið er að þvi leyti svipað
og í „Carmen“, að það er tekið úr
daglegu líf og ófágað, en að öðru
leyti óskilt.
Sveitapiltur, Túrridú að nafni,
hefir verið í hernum, að „taka út“
herþjónustu-skyldu sína. Áður en
hann fór að heiman hefir liann
felt ástarhug til Lólu, verið mikið
með henni og talið að liann „ælti
liana vísa“, þegar heim kæmi. Til-
finningar stúlkunnar hafa þó rist
miklu grynnra en piltsins, jjví að
hún er gift efnuðum manni Alfio
að nafni, þegar Túrridú kemur
heim. Þykir manni þessum ákaf-
lega vænt um Lólu og vill uppfylla
allar hennar óskir og láta að öllum
hennar kenjum.
Túrridú verður mikið um þetta,
en hann er karlmenni og vill ekki
láta sjá á sjer neinin sorgarbrag.
Reynir liann að sefa harminn sem
hann ber í brjósti með því að gefa
sig að annari stúlku og þiggja ástar-
atlot liennar. Er það líka sveita-
stúlka, sem Santúzza lieitir, og ann
hún Túrridú af heilum hug og
hann heitir henni því, að liann
skuli giftast henni.
Þetta er eiginlega inngangurinn
að leiknum.
Hin hverflynda og blóðheita fríð-
leiksstúlka, Lóla, verður óð og upp-
væg, þegar hún kemst að því, að
þau eru farin að vera saman, San-
túzza og Túrridú fyrrum elskhugi
liennar. Hún getur ekki unað þvi
að liann felli ást til annarar konu
en sín. Hún gælir við liann af nýju
og Túrridú flækist fastur í net henn-
ar, að loknum forleiknum (ouver-
ture), — áður en tjaldið er dregið
upp, syngur Túrridú mansöng lil
brjefið til Holsts. Karen kom sjálf
til dyra.
„Þjer megið ekki verða mjer
reið,“ sagði Knútur blóðrjóður.
„Hjerna er brjef til yðar.“
„Ætlarðu ekki að koma inn,“
sagði Karen.
„Jeg ætti kanske að laka svar,
því að nú er jeg að i'ara á stöðina
til að taka á móti fuHtrúanum,“
svaraði Ivnútur.
Og þegar Karen lieyrði fulltrúann
nefndan þá roðnaði hún. — Hún
hlustaði forviða á afsakanir Knúts
og gekk svo út að glugganum og las
velkta brjefið, sern hann hafði kom-
ið með. | - UímJ
„Má jeg fá svar,“ sagði Knútur,
„þvi mjer liggur á.“ Hann gaut aug-
unum á úrið sitt, og þannig stóð á
því, að svarið sein fulltrúinn fjekk
var afar stutt. En það hlýtur að hafa
verið gott, þvi að fulltrúinn fór
með drenginn beina leið til Jesper-
sens á Torginu og keypti handa
honum ágætt boltatrje.
Lólu og hún býður honum til
stefnumóts á tilteknum stað og
stund, — þ. e. heima hjá sjálfri
sjer. — Santuzza kemst að þessu
og verður örvita af afbrýðisemi.
Fer og ber sig upp við móðir
Túrridús, sem reynir árangurslausl
að sefa hana. Þá tekur hún Túrridú
tali, en hann er þá að ganga í
kirkju. Hún ákærir liann og vitir
harðlega fyrir svikin við sig, en
grátbænir liann síðan um að snúa
ekki við sjer baki þar sem mann-
orð sitt sje nú flekkað af hans völd-
um. En Túrridú skellir skolleyrun-
um við öllum liennar ávitunum og
bænunum líka, og hrindir stúlk-
unni frá sjer.
Nú er Santúzzu loks nóg boðið
og bikarinn fullur. Hún veit vart
hv.að liún gerir, svo verður hún
blinduð al' hatri og hefndarþorsla.
Hún tekur það ráð, sem henni virð-
ist næst: hún talar við Alfíó, eigin-
mann Lólu, og segir lionum að kon-
an sje honum ótrú og getur þess,
liver sje elskliugi liennar.
Alfíó þykir þetta illár frjettir,
sem vænta mátti, og er ekki uin
annað að tala en að hefna þessarar
inóðgunar, — blóðhefndin var al-
gengur atburður í Siciley í þann
líð, sem sagan þessi gerist. Að
messu lokinni hittast þeir Alfió og
Túrridú i kránni lijá Lucíu gömlu.
Túrridú býður Alfió að drekka með
sjer flösku af víni, en hann ai'-
þakkar það á þann hátt, að Túrridú
þykist skilja að hann muni hafa
komist á snoðir um brall þeirra
Lólu og lians. Fólkið, sem er í
kránni, skilur, hvað er að gerasl,
og liefir sig á brolt, hver af öðruin,
svo að þeir verða seinast einir eftir,
andstæðingarnir. Fallast þeir i
faðma að fornum sið þar á cyj-
unni, en Alfíó bítur í annað eyr-
að á Túrridú, og táknar það hólin-
gönguáskorun.
Túrridú iðrast nú sáran lieimsku
sinnar, og svika við unnustu sína,
Santúzzu, biður móður sína að vera
henni góð, en fer siðan út í garð,
þar sem Alfíó bíður lians. Nokkru
síðar koma sveitamenn inn til gömlu
konunnar og Santúzzu og tjá þeim,
að Túrridú hafi verið særður til
ólífis. Santúzza fellur í öngvit og
lýkur þar með Jeiknum.
Ekki er þessi ópera talin meist-
araverk, enda samdi Mascagni hana
í flýti, eða á fáeinum dögum. Hann
frjetti, svo að segja á siðustu stundu,
Frh. ú bls. 11.
Theodór Árnason: Operur, sem lifa.