Fálkinn - 20.11.1942, Síða 3

F Á L Ií I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjúri: Skúli Skúlason.
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bunkastr. 3, Reykjavik. Simi 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
Blaðið kemur út hvern föstudag
AUar áskriftir greiðist fyrirfram
HERBERTSpren/.
Skradðaraþankai.
Athugull maður og víðförull, sem
hafði komið í flesl lönd Evrópu,
sagði eitl sinn að hann gæti þekt
menningu borga og landa á l)vi,
hvernig kirkjugarðarnir litu út.
Fagrir og vel hirtir kirkjugarðar
hæru vott um mikla og sanna menn-
ingu.
Það er víst mikið lii í þessu.
Og vist er um það, að fallegir kirkju-
garðar eru bæjarprýði. En þó iriætti
kalla annað meiri menningarvott og
prýði, að hlúa fyrst og fremst að
þeim, sem eru að byrja lífið, í stað
þess að gera vel við þá, sem haf.i
endað það.
Skólahús bæja og borga eru ol't
talin táknræn fyrir menningará-
standið. Og ])að eitt er víst, a,ð Ijót
og ljeleg skólahús hera vott nm, að
þar eigi sá hlut að máli, sem ekki
lætur sjer skiljast hvers virði er að
búa vel í haginn fyrir næstu kyn-
slóðina. Skólarnir — i víðustu merk-
ingu — alt frá barnaleikvellinum til
æðstu mentastofnana, eru menn-
ingastöðvar, sem eiga að annast
þroska uppvaxandi kynslóðar og
auka manrigildi hennar, að svo miklu
leyti, sem heimilin ekki gera það.
Hvernig er svo ástatt í þessum
efnum hjer Iijá okkur, og þá sjer-
staklega i Reykjavík? — Það verð-
ur ærið sundurleit sjón, serii blasir
við, þegar yið lítum á skóla liöfuð-
borgarinnar. Þar finst alt frá því
versta til hins besta. Elsta slcóla-
byggingin í Reykjavík, Menntaskól-
inn, sómir sjer pnn vel' hið ytra,
þrátt fyrir sín hundráð ár. En vit-
anlega er liann, hið innra, ekki í
neinu samræmi við kröfur tímans
og auk þess orðinn of lítill fyrir
löngu. Miðbæjarskólinn þótti mikil
bygging á sinni tíð, en rýmið kring-
um hann er miklu minna en nútíma-
kröfur lieimta. Austurbæjarskótinn
er bygður samkvæmt nútímakröfum
og er mikil bygging og góð.
En hvað er um sjerskólana? Marg-
ir lesendur þessara lina þekkja vist
Iðnskólann, Stýrimannaskólann, Vjel-
stjóraskólann. Og sumir þeirra
þekkja máske “Gagnfræðaskóla
Reykjavíkur líka, í gamla Franska
spítalanum við Lindargötu. Þegar
hans er minst er komið nálægt lág-
markinu, eins og maðurinn sagði
um barnaleikvöllinn hjerna uppi í
hæ forðum.
Hinsvegar er það eitt, sem á
hróður skilið. Háskóli íslands. Kan-
ske á ekkert lítið land, eins fallag-
an liáskóla.
LÁRUS G. LUÐVÍGSSON SKÓVERSLUN
1877
65 ÁRA
1942
Þegar komið er inn i skrif-
stofu forstjórans i stærstn skó-
verslun landsins, blasir við aug-
uin brjóstinvnd af alvarlegum
nianni með alskegg.
Sú mynd er af stofnanda
þessa verslunarfyrirtækis, Lár-
nsi G. Lúðvígssyni.
Árið 1877 kom 17 ára gamall
piltur til blaðsins Þjóðólfs bj
í bæ og bað fyrir eftirfarandi
anglýsingu:
„Hjer með gef jeg hinu heiðr-
aða bæjarfólki til vitundar, .-> > ^
og öllum öðrum út í frá, að
jeg liefi sest að sem skósmiður
í liúsi Pjeturs Bierings hjer í
bænum. Jeg hefi nægilegt efni
lil liandiðnarinnar og mun eins
gera við skófatnað sem að
sauma að nýju, bvorttvegja fyr-
ir eins sanngjarnt verð og svo
fljótt, sem mjer er unt.
Lárus G. Lúðvígsson1'.
Hús verslunarinnar í Rankastræti :>■
böfðu við fyrirtækinu, reisa
hið mikla bús í Bankastræti 5,
sem skóverslunin hefst nú við i.
Stofnandi þessa fyrirtækis
var maður, sem ekki hampaði
skoðumun sínum við alla eða
masaði fi’á sjer alt vit, eins og
sagt er. Hann var framúrskar-
Úr búðinni.
Þelta var fátækur piltur og
hann byrjaði með lítið í húsi
Pjeturs Bierings að Laugavegi
(5. Hann sat alla daga við iðn
sina, og sennilega befir honum
ekki komið það til lmgar þá
]iegar hann sat álútur vfir leist-
inum, að árið 1942 bæri eitt
veglegasta verslunarhús lands-
ins nafn lians.
En svo fór, að atvinnurekst-
urinn óx í höndum þessa fátæka
skósmiðs svo mjög, að bann
þurfti hvað eftir annað að flytja
sig og afla sjer stærra búsnæðis.
Árið 1892 kom hann upp skó-
verslun í Ingólfsstræti 3, en það
bús ljet hann þá reisa. 1907
flutti hann verslunina í Þing-
holtsstræti 4. Þar hafðist versl-
unin við fram yfir dauða Lár-
usar, en hann ljest 1914. En
1929 ljetu synir lians, sem tekið
andi skyldurækinn og iðinn og
starfaði öllum stundum að iðn
sinni, meðan honum entisl
heilsa til. Fyrirtæki lians grund-
vallaðist frá uppliafi á heiðar-
leika og traustleika og þessvegna
löðuðust viðskiptavinirnir þang-
að, og því er gengi verslunar-
innar svo mikið enn í dag, að
þeim anda liefir verið haldið
við. Á 65 ára afmæli verslun-
arinnar skrifaði einn gamall
viðskiptavinur henni brjef, og
stóðu í því þessi orð:
Það barst oft í tal á fyrstu
árunum bjerna, okkar á milli
heima. Hvergi var liprari og
vingjarnlegri afgreiðsla og
hvergi voru loforð betur hald-
in“.
Verslun Lárusar G. Lúðvigs-
sonar, sem var i upphafi fátæk-
ur skósmiður sem átti 12 börn,
er nú orðin risavaxið fyrirtæki
á traustum grundvelli. Þrír
svnir hans bafa rekið verslun-
ina, Lúðvig, Jón og Óskar, en
nú eru tveir þeirra látnir, og
sá síðastnefndi, Óskar, veitir
fyrirtækinu forstöðu. Enn slarfa
þar þrír menn, sem voru sam-
starfsmenn Lárusar Lúðvígs-
sonar og hafa tveir þeirra
unnið þarna, á sama stað yfir
40 ár.
„Við feðgarnir höfum rekið
þessa verslun hver eftir annan“,
segir Óskar Lárusson. „Við-
skiptavinirnir koma hjer líka
hver eflir annan. Hjer koma
að staðaldri menn, sem voru
viðskiptamenn föður míns, og
vilja njóta hjer viðskipta á-
frain. Við vonum, að það stafi
af því, að þessum viðskipta-
mönnum liafi fallið vel við
verslunina“.
Úr skóvinnustofiinni.