Fálkinn - 01.03.1946, Qupperneq 8

8
F Á L K I N N
Britten Austen:
Saga úr samtíðinni
Eulalie Delibes!
Það var sérstakur hreimur í
rödd Mordaunts þegar liann
endurtók nafnið. — Furðuleg
kona, hælti hann við. Ef til vill
mesta leikkona, sem nokkurn-
tima hefir lifað.
Mordaunt var gamall kunn-
ingi minn og sendisveitastarfs-
inaður. Ilann liafði orðið mér
samferða af leiksýningunni, og
nú sátum við og gæddum okk-
ur á wisldblöndu.
— Hvað hefir eiginlega orð-
ið af henni? spurði ég, og stóð
upp til að hlanda mér í annað
glas. — Hún er gersamlega
Jiorfin. Eg minnist elcki að liafa
séð látið liennar í blöðunum.
— Eg lield elcki að liún sé
dáin, sagði Mordaunt.
— Hefirðu nokkurntíma séð
liana á leiksviði? spurði ég
aftur.
— Margsinnis. En síðasti leilc-
urinn, sem ég sá liana í, var
leikinn án leiksviðsljósa og
undirhúningsæfinga. Og þvi
gleymi ég aldrei.
— Segðu mér eittlivað frá því!
sagði ég hvetjandi.
Ilann liorfði snöggvast hugs-
andi á vindilstúfinn sinn og
hyrjaði:
— Það var fyrir fimtán ár-
um, fyrsta veturinn minn í
Róm. Þá liitti ég Jiana i fyrsta
skifti. Hún valcti óhemju fögn-
uð. Öll Rómahorg lá fyrir fót-
um liennar. Og það var elckert
undarlegt. Hún var ljómandi.
Atti allt það, sem liægt er að
óska sér: Gáfur, yndi, fegurð
og þokka.
— En Jífið fyrir liandan leilc-
sviðsljósin var aðeins einn hluti
af tilveru hennar. Þegar sýn-
ingunni lauk stóð röð af dýr-
indis bifreiðum fyrir utan leilc-
endadyrnar. Eg nefni eklci nöfn.
En það voru menn, sem kunnir
eru um alla Evrópu, sem hiðu
liennar.
Það var Desmarets úr frönsku
sendisveitinni, sem lcynnti mig
fyrir lienni. Eg gat vitanlega
elcki kepjit við aðra aðdáendur
liennar. Meðal þeirra var fransk
ur „sykurkóngur“, margfaldur
miljónamæringur. Hann liét Le-
normand, stór, ldunnalegur
raumur, sem gat verið bæði læ-
vís og flónskur. Hún mat hann
mikils. Það var sagt að liann
liefði sóað miljónum í Jiana,
aðeins til að fá hana til að
brosa.
Mordaunt andvarpaði.
— Eg hýst við að við liöf-
um allir verið meira og minna
lirifnir af henni. Hún var gyðja,
og átti rétt á öllum heimsins
gæðum.
Iíann þagði.
— Var þetta allt og sumt?
spurði ég.
— Nei, aðeins inngangurinn.
Svo kemur sjálfur leikurinn.
Auðvitað var ég í leilchúsinu á
liverju kvöldi sem hún lélc, og
þegar fram í sótti fór ég að
taka eftir, að í næstu stúku við
mig sat annar aðdáandi, engu
síður áfjáður en ég. Það var
noklcuð fullorðinn maður. Hár
og spengilegur, andlitið virtist
slcorið í filabein, þegar maður
sá það á vangann. Einn daginn
spurði ég Antonetti, sem líka
var aðdáandi Eulalie, liver liann
væri.
— Það er liertoginn af San
Durato, svaraði Antonetti. —
Merkilegur maður. Hann lifir
einlífi í höllinni sinni uppi í
Alhanífjöllum. Delibes liefir
lieyrl að hann sé liér á liverju
kvöldi, og hún brennur af á-
lcefð í að fá tækifæri til að
senda honum eitt af þessum
frægu hrosum sínum. Og ef
það tekst, þá er Lenormand
veslingnum eklci önnur leið
opin en að skjóta lcúlu í liaus-
inn á sér.
— Er hann kvæntur? spurði
ég-
— Nei, svaraði Antonetti, er
þelckti allt og alla. — Konan
lians er dáin fyrir nokkrum
árum. Og síðan liefir gamli
maðurinn lifað aleinn í höllinni
sinni. Þessar leilcliúsferðir hans
eru víst einslconar afturlcast,
eflir margra ára einveru.
Eg leit á gamJa manninn.
Mundi Eulalie vilja fórna list
sinni til þess að verða liertoga-
frú di San Duralo? Það væri
glæpur. Eg vonaði innilega að
tilgangur hertogans væri ekki
alvarlegur — ef liann var þá
nolckur.
Viku síðar var liann kynnt-
ur Eulalie. Eftir sýninguna fór
ég að vanda upp í dyngjuna
liennar. Hún liafði leilcið eins
og keisaradrottning um kvöld-
ið, og var enn í leilcbúningn-
um. Það glitraði á gimsteinana
á lienni — þeir voru allir ekta.
Svo var harið að dyrum.
Eg lield að hún hafi giskað
á liver það var.
—- Kom inn! lcallaði hún.
Dyrnar opnuðust og inn kom
leikhússtjórinn. Balc við Iiann
stóð liertoginn. Hár og tein-
réttur, með blátt orðuband á
slcá yfir livítt slcyrtubrjóstið.
Leilcliússtjórinn kynnti her-
togann fyrir lienni. Hann talaði
reiprennandi frönslcu.
— Madame, það hefir lengi
verið mín lieitasta óslc að lcynn-
ast yður, sagði hann, og bar
liönd liennar Iiátiðlega upp að
vörum sér.
Hún borsti eins og bún ein
gat brosað og sagði með hinni
undursamlegu rödd, sem hún
hafði.
— Þér gerið mér meiri heiður
en vert er, hertogi. Eg er yður
þjónustureiðubúin.
—- Madame, fegurð eins og
yðar, er gömlum manni aldrei
þjónustureiðubúin.
— Athygli og alúð stórmenna
hefir ávalt áhrif á olclcur kon-
urnar, svaraði Eulalie og bosti
töfrandi.
Við hinir höfðum ósjálfrátt
fært oklcur ofurlítið fjær. Mað-
en ég var að horfa á þetta tígu-
lega fóllc tók ég eftir dýrindis
liring, sem glitraði á fingri lier-
logans. Eulalie hafði lílca telcið
eftir honum.
—Leyfið mér að dást að
hringnum yðar, berra hertogi?
sagði hún. — Þetta er gamall
gripur, er elclci svo?
Ilann dró hringinn af fingri
sér og rétti henni.
Alexander páfi liinn sjötti
gaf einum forfeðra minna hann,
madame. Mér þylcir leitt að
liann er ættargripur. Það er
aðeins það, sem veldur því að
ég bið yður elclci að gera mér
þann heiður að þiggja hann.
— Hann er stórfenglegur!
sagði bún og rélli hertoganum
hann til balca og andvarpaði.
— í höllinni minni á ég safn
af gripum frá sextándu öld.
Ein ættmæðra minna var af
Borgiaættinni. Ilún félclc þetta
í lieimamund. Kanslce madame
vilji skoða þetta og velja sér
þann gripinn, sem benni líst
best á?
— Það er of milcil góðvild,
herra hertogi. Dýrgripir, sem
liafa verið í eigu Borgia-ættar-
innar! sagið hún hrifin.
— Madame ætlar þá að gera
mér þann heiður að taka boði
mínu ?
— Með mikilli ánægju herra
hertogi.
— I dag er sunnudagur. Á
morgun er engin leiksýning, að
því er ég best veit. Gæti það
hentað madame að borða mið-
degisverð hjá mér á morgun?
San Durato er eklci nema 30
kílómetra héðan. Og ef þið
herrarnir viljið fjdgja madame
lieim til mín, þá tel ég mér
það heiður. Hann sneri sér að
oklcur og hneig'ði sig hæversk-
lega: — Við hittumst þá á
morgun, madame, bélt liann
áfram. Svo kvaddi liann okkur
með gamaldags látbragði og'
fór.
Undir eins og hurðin liafði
lolcast á eftir hertoganum, vatl
Lenormand sér að Eulalie.
Hann grátbændi liana um að
fara eklci til liertogans. Það
sló í sennu milli þeirra, og við
Antonetti urðum að alca Le-
normand, sem var ekki mönn-
um sinnandi, heim á gistiliúsið
hans. Á heimleiðinni ræddum
við um hvað gerast mundi dag-
inn eftir, því að við þóttumst
vissir um, að Lenormand mundi
koma líka, þrátt fyrir allt. Og
það sannaðist lika.
Hertoginn tólc á móti oklcur
i forslcálanum með digru bit-
unum í þakinu. Stúllca í þjóð-
búningi fylgdi Eulalie upp i
gestaherbergið. Þegar við liöfð-
um farið úr yfirhöfnunum fór
hertoginn með oklcur inn í lilla
stofu til bliðar. Þar brunnu
lcerti á stórum silfurstjökum.
Þar stóðu lílca slór glös úr Fen-
eyjakristalli, full af lcoklcteil.
Með frábærri lcurteisi bauð
hertoginn olclcur vellcomna, en
bað síðan afsökunar á því, að
hann yrði að yfirgefa okkur í
svip.
— Heimafóllcið Iiérna er orð-
ið svo óvant gestalcomum á síð-
ari árum, að ég verð sjálfur
að líta eftir, að allt sé eins og
það á að vera. Eg vil lielst að
borðið sé samboðið madame.
Þarna stóðum við allir sex.
Lenormand, Antonetti, Vollar-
ini, Desmaret, ungi Villiers og
ég. Olclcur fannst eilthvað svo
þungt yfir olclcur í þessari forn-
legu slofu.
— Það væri gaman að vila
hverslconar gamanleik við eig-