Fálkinn - 26.07.1946, Blaðsíða 5

b' Á L K I N M
5
/->/■//• /'//■ Ashingtonklúbbniim að starfa
í fyrstu Ivö árin héldum við
svona áfram að búa til myndir,
útskurð og teikningar, upp úr
okkur og fyrir okkur sjálfa, án
þess að hafa nokkurn lilgang
með þessu annan en að reyna
„hvað kæmi út úr því“. En þá
voru aðiir farnir að tala um
okkur og ýmsir listamenn farn-
ir að veita okkur athygli. Það
var talað um Ashington og
„listamannaklúbbinn“ þar, og
svo lór að við héldum sýningu
i Laing Arl Gallery í Newcastle
on-Tyne. Og nú skeði það inerki-
lega, að víðsvegar utan úr heimi
komu beiðnir um að fá ýmislegt
af þessu léð til að halda sýn-
ingar á því. Höfundarnir leyfðu
það, en settu það skilyrði, að
skýrt vrði frá hvernig þessar
myndir væri til komnar og það
vrði að haga dómum eftir því.
Myndirnar bafa ekki verið
seldar, nema sem svarar fvrir
því er listamennirnir hafa þurft
fyrir efni. Þær hafa verið gefn-
ar til flokksjóðanna, það er að
segja: fyrir mynd sem liefir
Kvöldstund i Ashingtonklúbbnum. Mennirnir sitja hver með sitt spjald
og eru að teikna. Á mgndinni lianga mgndir, sem þeir hafa gert.
verið virt á 20 pund hafa jjeir
látið borga 21/* sliilling.
Það er víðar bægt að gera
jjetta en í Ashington. Allstaðar
Jíar sem margir menn eru sam-
ankomnir, er liægt að ná saman
nokkrum sinnum, sem bafa á-
luiga fvrir list, og mundu gjarn-
an vilja nota tómstundir sínar
til þess að mála eða skera í tré,
ef þeir hefðu framkvæmd í sér
til þess að ná í leiðbeinanda,
sem ekki væri of „vísindalegur“
fyrir j)á. Svona menn eru orðn-
ir of fullorðnir til jiess að setj-
ast á skólabekkinn og fara að
læra listsögu og undirstöðuað-
ferðir J)ær, sem listaskólar nota.
Það verður að láta J)á sjálfráða
eftir því sem hægt er og láta
persónuleika þeirra og hugsun
njóta sin sem mest. Innan hinna
mörgu félaga, sem menn eru i
væri ekkert hægara en að koma
J)essu í framkvæmd, og livað
fjárhagsbliðina snertir þá er
engin skemmtun ódýrari til en
þessi..
Læknar skera sjálfa sig
Við kveinkúm okkur við aÖ ná
flis úr fingrinum á okkur, l/ví að
það er stundum sárt, en gerum þaÖ
þó því að við vitum að liitt er enn
sárara: að láta liana vera. En livað
segja menn þá um sumar stærri að-
gerðir, sem læknar og aðrir hafa
gert á sjálfum sér. Bæði þeir, sem
eru svo afskekktir að þeir geta ekki
náð til læknis, og svo læknarnir
sjálfir, sem ýmist í rannsóknar
augnamiði eða af því að þeir ná
ekki til annara liafa orðið að hjálpa
sér sjálfir. Manni liggur nær að
hahla, að þessir menn séu gæddir
samskonar tilfinningaleysi og geð-
veikir menn eru stundum, er þeir
misþyrma sjálfum sér án þess að
finna nokkuð til J)ess.
Saga er til um ungan smið í
Hollandi, Jean de Doot, sem tók
úr sér gallstein sem kvaldi liann,
eftir að læknir liafði gert þrjár á-
rangurslausar tilraunir til að ná
steininum. De Doot lifði þetta af
og til er í Leyden mynd af honum,
með hnífinn í annari hendinni og
gallsteininn í hinni. Þetta gerðist
1651.
í læknabréfi frá 1701 segir frá
líkri aðgerð, sem þýskur beykir
gerði á sjálfum sér. Hann hélt að
hann væri að sálast, meðan hann
var að þessu, en fyrst vildi hann
sjá steininn, sem hafði valdið hon-
um svo miklum kvölum. Uppskurð-
urinn tókst og á eftir brölti pilt-
urinn upp á stól til þess aÖ ná í
saumakörfu móður sinnar uppi á
hillu — liann þurfti að ná i nál og
enda til að sauma saman sárið!
Hann fann enga nál, en eftir tvo
daga náði hann í lækni, sem saum-
aði liann saman. Eftir sex vikur
var liann orðinn alheill.
Þetta gerist líka nú á dögum.
Maður í Ameriku, sem ekki liafði
elni á að kosta upp á sig lækni,
skar sig upp við kviðsliti. Hann hafði
verið burðarmaður á spítala og séð
þetta gart þar, Ellefu tímum eftir
skurðinn varð liann að fara á
spílala vegna lífliimnubólgu.
Margir læknar hafa gert skurði
á sjálfum sér löngu áður en farið var
að nota deyfingarmeðul. Franskur
læknir á 18. öld, Clever de Mald-
igny, hafði látið skera sig fimm
sinnum fyrir gallsteinum, en alltaf
árangurslaust. Svo skar hann sig
sjálfur — og það tókst!
Árið 1884 var kókain fyrst notað
til deyfingar og þá varð þetta hæg-
ara viðfangs. Skurðlæknir i París,
Paul Reclus, var fyrsti maðurinn,
sem notaði sér þetta, Hann hafði
skaðast á fingri af beinflís úr
berklasjúku rifi. Eftir nokkrar vik-
ur bólgnaði fingurinn. — Hinn
frægi læknir Vernueil ráðlagði
Reclus að taka fingurinn af, en þá
liefði hann orðið óstarfhæfur. Þess
vegna deyfði hann smitaða hlutann
af fingrinum með kókainu, og skar
burt það sem spillt var. Hann lækn-
aðist og gat vottað að sig liefði
ekkert kennt til við skurðinn.
Arið 1899 fann Þjóðverjinn August
Bier nýja deyfingaraðferð: að
sprauta deyfingarefni inn í inænu-
liolið. Hann gerði margar hættu-
legar tilraunir á sjálfum sér áður
en aðferðin varð fullkomin. Ungur
rússneskur skurðlæknir, Alexander
Fzaicou var sá fyrsti, sem gerði á
sér kviðslitsaðgerð með þessari deyf-
ingu. Það var árið 1909. Honum
mistókst deyfingin og varð svo að
fá hjálp við hana, en uppskurðinn
gerði hann sjálfur. Meðan á þessu
stóð las liann fyrir skýrslu um líð-
an sina á hverri stundu, og sann-
aði að deyfingin hefði engin álirif
á skynjanina eða hæfni lians til að
beita hnífnum. Honum batnaði fljótt.
Nokkru síðar skar amerískur lækn-
ir úr sér bolnlangann og notaði
sama deyfingarlyf. Það er cnn not-
að, en liefir verið endurbætt marg-
víslega.
- Saga er til um mann, sem liét
Hallvarður á Þverá. Hann kól illa
á fæti og kom drep i fótinn. 1 leg-
unni smíðaði Hallvarður sér fín-
gerða sög, sem liann svo notaði til
þess að taka af sér fótinn með, og
bjargaði þannig lífi sínu. Þetta
stendur eiginlega ekki að baki gall-
steinsaðgerð Hollendingsins.
SIR WILLIAM BEVERIDGE; hinn
kunni fjármála- og félagsmálasér-
fræðingur Dreta, upphafsmaður
trgggingarlöggjafarinnar bresku,
sem kemur tit framkvæmda i ágúst
i sumar að visu í bregttri mynd
— hefir undanfarið verið á ferða-
lagi um Norðurlönd. Lætur hann
vel af skipun tryggingamála i þess-
um löndum.
í RÚSSLANDl
þykir ekki borga sig nema stundum
að rífa gömul hús, heldur eru þau
sprengd i loft upp, ef þau eiga að
hverfa fyrir nýbyggingum.