Fálkinn - 20.06.1947, Blaðsíða 11

F Á L K I N N
11
HEILRÆÐI:
Ef hættn ber að hðndnm.
Sérstaklega verður að gæta varúð-
ar þar sem börn eru á heimili að
þau nái ekki í voðann, því farið
getur svo að tjónið verði óbætan-
legt. Það er t. d. mikil áhætta að
iáta börn vera ein heima, jafnvel
þótt þau séu nokkuð stálpuð. Skæri,
hnífar, rakblöð og prjónar eiga aldr-
ei að vera í barnahöndum, ekki
heldur eldspýtur, blek eða meðöl.
Sjóðandi vatn og opnir gluggar geta
einnig talist með voðanum.
Komi eitthvað fyrir er sjálfsagt
að vitja læknis svo fljótt sem auð-
ið er, því fæstir geta sagt um hve
mikið hefir að orðið og hvernig
skal meðhöndia. Aðeins á augnablik-
inu er þess að gæta, að t. d. logi i
fötum manns, skal vefja hann teppi
til að slökkva, en ekki hella vatni
yfir logann. Ekki má draga af bon-
um fötin heldur klippa. Brunabindi
eða vismutsalve er nauðsyn að eiga
á hverju heimili. Hrökkvi br'enni-
steinn af eldspýtu á liendi manns
er gott að dýfa henni ofan í sterkt
sodavatn, því að sódinn leysir upp
fosfórið og sviðinn hverfur.
Stórir skurðir eða stungur, eru
aðeins læknameðfæri, en á meðan
lælcnis er biðið, er rétt að leggja
höndina eða fótinn hátt og binda
fyrir ofan sárið með klút eða sokk
til þess að minnka blóðrennslið.
Smáskeinur og skurðir eru hreins-
aðir með bórvatni, og borið joð
kringum sárið, sem svo er smurt
með zinksalve og bundið um með
sárabindi. Vilji blæða mikið er
gott að þvo sárið úr lieitu vatni. Sé
liætta á að börn hafi sopið meðöl
eða annað hættulegt er sjálfsagt að
vitja læknis, en reyna má að fá þau
til að kasta upp með því að kitla
hálsinn með fingrunum og leggja
hitapoka á Iioldið. Við blóðnösum
er ráð að leggja klút vættan í köldu
vatni eða ediksblöndu við hnakkann,
beygja höfuðið aftur á bak og stinga
bómull í nösina. Mulið álún (1 te-
skeið í bolla af vatni) er sogið upp
í nefið og stöðvar það vel blóðnas-
ir.
Stingist fiskbein í liálsinn á manni
er ágætt að sjúga safann úr hálfri
sítrónu, því sítrónusafinn mýkir
beinið og er þá auðveldara að ná
því. Kartöflumos er gott til að reka
beinið niður um liálsinn.
HVE MARGAR HITAEININGAR ÞARFTU?
Þess sést oft getið í fréttum, er
skýra frá matarskorti ýmissa landa,
að fólkið fái ekki nema 1000-1500
hitaeiningar á dag eða nær helm-
ingi minna en nauðsynlegt sé. En
livað er hitaeining?
Hún er sá hiti, sein þarf til að
liita eitt gr. af vatni um eitt hita-
stig. Þegar maturinn meltist í lík-
amanum breytist hann í orku. Það
er erfitt að mæla þetta. Þessvegna
nota vísindaménn hitaeininguna til
þess að tákna orkugjöf mismunandi
næringarefna.
Mannlíkaminn þarl' mismunandi
mikið tii þess að haida sér við. Og
auk þess þarf hann orku umfram, tii
þess að bæta upp þá orku, sem
ltann innir af hendi. Því að orku-
gjöf líkamans er misjöfn eftir því
hvaða starf maðurinn vinnur. Börn
þurl'a hlutfallslega meiri orku í
fæðunni en fullorðnir, vegna þess
að þau verða að leggja orku í
vöxtinn. Það er talið að þegar
börn eru orðin 13 ára þurfi þau
eins mikinn mat og fullorðið fólk.
Maður, sem vegur 70 kg. þarf um
það bil 3300 liitaeiningar til að
vinna venjulegt dagsverk. Hermenn
þurfa 4000. Skrifstofumenn 2400.
Rúmfast fólk 1800. Daginn sem kon-
ur þvo stórþvott þurfa þær 3000
hitaeiningar á dag. Við venjuleg
húsmóðurstörf 2500. Kennsiukonur
þurfa 2200. Konur sem ekki vinna
þurfa 1800.
Hér á eftir segir frá hitaeininga-
gildi ýmissa fæðutegunda:
1 gr. af feitmeti gefur 9,3 HE.
Fitja er í smjöri, fleski, tólg, osti,
eggjarauðum, olíu, lýsi og hnetiun.
1 gr. af kolvetni gefur 4 HE. Kol-
vetni er i sykri, ávöxtum, liunangi,
brauði, kartöflum og grænmeti.
1 gr. eggjalivíta gefur 4 HE. Eggja-
livítuefni er í fiski, ailskonar keti,
eggjum, mjólk og osti.
Ef þér vitið hve margar liitaein-
iiigar eru nauðsynlegar til að iialda
fúííum kröftum í starfi yðar, þá er
tiltölulega hægur vandi að reikna'út
þyngdina á fæðunni, sem þarf til
þess að gefa þessar hitaeiningar.
Hve feitir eru Danir?
Nú á að rannsaka með nýju móti
live feitir Danir eru! Yfirskurð-
læknir sjúkrahússins i Árósum hef-
ir nýlega fyrirskipað læknum sín-
um að mæla þykktina á fituiagi
magálsins á öllu því fólki, sem
skorið er upp við sjúkdómi í mag-
anum. En hann hefir tekið með
í reikninginn að læknar geta verið
gleymnir og þessvegna lagt 5 kr.
sekt við því að vanrækja að mæla
litulagið. Peningarnir renna til Ev-
rópusamskotanna dönsku.
*****
Litlar appelsínur bestar.
Ef að þeir, sem kaupa appelsín-
ur þekktu gæði þeirra, mundi verð-
ið á stóru appelsinunum, sem nú
er hæst, lækka stórum, en hins-
vegar verðið hækka á litlu appel-
sínunum.
Þetta liefir ameríska landbúnað-
arráðuneytið látið liafa eftir sér eft-
ir rannsóknir þær, sem gerðar liafa
verið á allskonar appelsinum. Saf-
inn úr litlu appelsínunum er bragð-
betri og betri ilmur af honum en
safanum úr þeim stóru. Hann er
meira nærandi og sætari, og inni-
heldur auk þess miklu meira af
c-fjörefnum en safinn úr stóru
appelsínunum.
*****
Frostbrestir
geta orðið nokkuð liarðir og jafn-
ast á við jarðskjálfta, það reyndu
börnin á skóla einum í Sviþjóð í
frostunum miklu í febrúarmánuði
síðastliðnum. Hristingurinn af brest-
inum varð svo mikill að hurðir
hrukku upp og ýmislegt lauslegt
datt niður á gólf. Jörðin sprakk
og vatnsleiðslurörin að skólanum
slitnuðu.
- TÍZKV910DIR -
Falleg strandföt. — Sumarið
hefir komið manni að ovörum
i ár. Maður hefir varla kastað
loðfeldinum fyrr en ba'ðbötin
koma til sögunnar. Hér er sýnd
mynd frá frönsku tískuhúsi. -
Sniðið er mjög einfalt, en efnið
er fallegt með grænum, rauðum,
gráum og hvítum röndum.
Regnhlífartaska. — tAmeríski
söngfuglinn Ginny Sinnns sýnir
hér nýjung varðandi regnlilífar.
Bæði taska og regnhlif eru úr
plastic. Á axlareim töskunnar
er fest hylki sem regnhlífinni
er stungið í. Þegar veðurstofan
spáir góðu veðri er regnlilífin
og hylkið skilið eftir heima og
aðeins notuð taskan.
Tvílitur samkvæmiskjóll. — —
Myndin sýnir ameriskt nýtísku
snið með víðum opnum hálf-
ermum og síðum sléttum bol,
sem nær niður fyrir mjaðmir.
Pilsið er felll að framan þar sem
það er fest við oddinn á beltinu.
Sumardragt og barðastór hattur.
Þessi dragt, hattur og % langir
hanskar, er mjög fallegt. Jakk-
inn, sem ekki er skreyttur öðru
en borðalykkjum á báðum öxl-
um, með víðar stuttar ’ermar,
fer mjög vel.