Fálkinn - 19.03.1948, Blaðsíða 3

FÁLKINN
3
Leikfélag Reykjavíkur:
„Eftirlitsmaðurinn**
Höfundur: N. V. Gogol — Þýðandi: Sigurður Grímsson
Leikstjóri: Lárus Pálsson
Frá vinstri: Haraldur Björnsson,
Brynjólfur Jóhannesson, Valur
Gíslason, Þorsteinn Ö. Stephen-
sen og Valdimar Helgason i hlut
verkum hinna spilltu embættis-
manna.
Það var ánægjuleg' skemmtun að
liorfa ó frumsýningu Leikfélags
Reykjavíkur á „Eftirlitsmanninum"
fyrir helgina. Leikendurnir viriust
margir hverjir í essinu sínu, og
leikurinn sjálfur er meö léttum hlæ
og spaugileg ádrepa ó auðmenn og
embættismenn á rússneska keisara-
tímabilinu austur þar.
„Eftirlitsmaðurinn" er sígilt verk,
samið fyrir rúmri öld, og i vetur
hefir það verið sýnt á vegum iiins
fræga „01 d Vic“ (The Old Vic
Company) í London. Auk þess liefir
það bæði verið sýnt í Osló og
Bergen í vetur.
Höfundur „Eftirlitsmannsins“ er
úkrainska skáldið Nikolaj Vasiljevitch
Gogol. Hann er fæddur árið 1809
í nánd við Poltava. Gogol var vel
gefinn maður og gamansamur. Tók
hann snemma að hneigjast til skáld-
skapar og hefir skrifað margar sögur
um rússneskt sveitalíf. Hann var
draumóragjarn maður og vildi hin-
um smáu vel. Vildi hann styðja allt
er til umhóta liorfði fyrir þó, en
var ei fyiginn sér að sama skapi.
Ádeiluleikritið á embættismanna-
stéttina, „Eftiriitsmanhinn" skrif-
aði liann eftir kynnum sínum af
lieldra fólkinu- í Pétursborg. Kom
það út órið 1836 og varð injög um-
talað. Var liann þá þegar orðinn vin
sæll rithöfundur í landi sinu og
naut þar margra góðra skálda, svo
sem Pusjkins, sem greiddu götu lians
eftir megni. Alþýðan fagnaði „Eft-
irlitsmanninum", en embættismenn-
irnir brugðust reiðir við. Keisarinn
lét aftur á móti sýna leikinn fyrir
broddum sínum. Hann taidi þá geta
lært af honum. — Gogol liröklaðist
síðan víða og varð bilaður á sinn-
inu. Ofstæki og ofsatfú urðu hon-
um óbeint að aldurtila. Hann and-
aðist órið 1852, liðlega fertugur.
Tvö meginlilutverk gamanleiks
þessa eru horgarstjórinn Anton
Antonovitch og Ivan Alexandro-
vitch Hlestakov, ritari í stjórnar-
ráðinu. Borgarstjóri á von á opin-
berum eftirlitsmanni til borgarinn-
ar og gerir allt sitt besta til að und-
irbúa komu hans. Ekki veitir held-
ur af, því að embættismenn borg-
arinnar eru mestu Jabbakútar og
borgarstjórinn sjálfur enginn skör-
ungur á neinu sviði, heldur mesti
tyrðiltappi. En svo vill til, að auðnu
leysinginn Ivan Alexandrovitch er
tekinn fyrir hinn tigna eftirlits-
mann í misgáningi. Vefur hann em-
bættismönnunum um fingur sér og
daðrar við horgarstjórafrúna og
dóttur hennar. Ber þar margt spaugi-
iegt við. Borgarstjórann leikur Har-
aldur Björnsson af lífi og sál. Nær
hann sér ágætlega upp í hlutverk-
inu og setur skemmtilegan svip á
mörg atriðin. Alfreð Andrésson leik-
ur lausingjann Ivan Alexandrovitch
með ágætum. Er hlutverk hans stórt
og skemmtilegt. Alfreð var fagnað
sérstaldega af leikhúsgestum, þar
sem hann nú kemur á sviðið eftir
tveggja ára fjarveru. Guðný Péturs-
dóttir leikur dóttur borgarstjórans
og Anna Guðmundsdóttir konu hans.
Sóma þær sér báðar vel í hlutverk-
unum. Frúin er liið mesta tildurs-
kvendi, hégómleg og aristókratisk í
eðli sínu. Svo koma syndaselirnir,
lielstu embættismenn borgarinnar:
Þorsteinn Ö. Stephensen leikur
fræðslumálastjórann, óframfærna
rolu. Gervi hans er gott, eins og
þau flest eru. Valur Gíslason leikur
Iiéraðsdómarann, sem liugsar meira
um hunda en réttvisina, Valdimar
Ifelgason heilbrigðisfulltrúann, sem
Borgarstjórinn (Haraldur Björns
son) segir nokkur velvalin orð
1 við lögreglustjórann (Lárns Ing-
ólfsson). Jarðeigendurhir (Ævar
Kvaran og Þorgrimur Einars-
son) standa að baki.
. i
ætlar að liagnast á rógburði um fé-
laga sína, og Brgnjólfur Jóhaiuiesson
póstmeistarann sem hefir sér það
til dundurs að grúska i skemmti-
legustu bréfunum, sem um póslhúsið
fara. Er gaman að öllum þessum
körlum. Ævar /?. Kvaran, Þorgrim-
ur Einarsson, Wilhelm Norðfjörð,
Lárus Ingólfsson, Jón Aðils, Lárus
Páisson, Soffía Karlsdóttir, Ingibjörg
Steinsdóttir, Inga Laxness, Gestur
Pátsson og Nína Sveinsdóttir fara
öll með smærri hlutverk. Eru þau
yfirleitt öll mjög sómasamlega af
hendi leyst. Soffía Karlsdóttir, sem
leikur Avdatju, stúlku hjá borgar-
stjóranum, hálfskrýtna, er í mjög
skemmtilegu gervi og dregur að sér
töluverða athygli.
Leikstjóri er Lárus Pálsson. Hef-
ir lionum tekist ágætlega. Sigurður
Grimsson liefir þýtt leikinn vel.

Gagnkvæm aðdáun. — Nokkriv
franskir þjóðdansarar frá Pro-
vence komn iil London fyrir
skömmu til þess að halda sijn-
ingar. Noluðu þeir tækifærið
til að heimsækja „beef-eaters“
i Towers. Þeir ganga í litfögr-
um einkennisbúningum. Þótti
þeim einnig mikið konui til
búninga Frakkanna.

Frá Falklandseyjum. — Falldandseyjar lmfa nú að undanförnu
orðið að þrætuepli milli Bretlands, Argentínu og Chile. Bret-
ar lmfa sent herskip til eyjanna til þess að gæta hagsmuna
sinna þar. — Hér sést bresk varðsveit í Port Lockroy á Falk-
landseyjum við mælingavinnu við rætur Wall-fjalls.
Á heimili borgarstjórans. Talið frá vinstri: Þorsteinn Ö. Steph-
ensen, Valdimar Helgason, Haraldur Björnsson, Alfred Andrés-
son, Guðný Pétursdóttir, Anna Guðmundsdóttir. Þorgrimur Ein-
arsson og Ævar R. Kvaran standa að baki þeim.