Fálkinn - 19.03.1948, Blaðsíða 4

4
FÁLKINN
Mahatma Gandhi
Rúmum finim mánuðum eftir að
Indland varð frjálst ríki myrti ind-
verskur þegn þann mann, sem var-
ið hafði mestum liluta ævi sinnar
til að berjast fyrir þessu fengna
frelsi. Sannaðist þar liin gamla stað-
liæfing Breta, að Indverja skorti enn
allmikið á þann þroska, sem þyrfti
til að ráða sér sjálfur.
Síðasta skrefið í sjálfstæðisbaráttu
þessa mikla ríkis var erfitt, og það
var þegnunum sjálfum að kenna.
Múhameðssinnar og Hindúar eru
gerólíkar þjóðir, bæði að uppruna,
trúarbrögðum og liáttum, og er það
eitl sameiginlegt að álíta, að hvorug
geti neitt af hinni lært. Að þær
gætu lifað saman í einu ríki var ó-
hugsandi.
Eftir miklar deilur tókst Mount-
batten varakonungi þó að koma
fram málamiðlun. Keisaradæminu
Indlandi var skipt í tvö ríki: Ind-
land og Pakistan. En málið var ekki
útkljáð þó að ríkin væru stofnuð.
Margvislegar deilur urðu milli Mú-
liameðssinna og Indverja út af skipt-
ingunni, og þá ekki síst Punjab,
sem skipt hafði verið. Þar urðu fer-
leg manndráp og bardagar. Næst
varð deila uin livorum furstaríkið
Kasjnir skyldi fytgja. Landið var í
vafa og dró á langinn að taka á-
kvörðun. En Múhameðssinnar gerðu
sér þá lítið fyrir og sendu her inn
i landið og siðan liafa sífelldar ó-
eirðir verið þar.
Mahatma Gandhi hafði staðið i
fylkingarbroddi þeirra, sem börðust
fyrir frelsi Indlands, og nú taldi
hann það skyldu sína að koma á
friði og sættum milli liinna tveggja
þjóða. Hann greip til þess vopnsins
sem hann hafði beitt svo oft áður:
föstunnar. Og það er sennilegt, að
af honum hefði orðið lengra lífs auð-
ið Jiefði honum tekist að koma á
I>ar sem Gandhi liné niður sœrffur
til hana eftir tilræffið, er nú djúp
hola í jörðina. Pílagrímar úr öllum
áttum liafa streymt þangað til þess
að fá hnefa af moldinni, sem vökn-
aði af blóði Mahatma. —• Staðurinn
hefir nú veriff lýstur friðhelgur og
girðing verið sett um liann, eins
og myndin sýnir.
sættum. Síðustu föstu sína byrjaði
hann hálfum mánuði áður en hann
dó, eða 12. janúar. Kvaðst hann þá
ætla að fasta um óákveðinn tíma
til þess áð sætta aðilana. Hann tal-
aði til almennings og kvað báða að-
ila eiga sökina. Allir hefðu syndgað
og nú ætlaði hann að fasta og biðja
fyrir þeim.
Hann fastaði sex daga, en þá var
svo af honum dregið, að vinir lians
báðu hann að hætta. Hann kvaðst
aðeins gera það með ákveðnum skil-
yrðum. Skilyrðin sem hann setti
lýsa manninum nokkuð. í fyrsta
lagi krafðist hann þess, að Múha-
meðssinnar fengju að halda sína ár-
Jegu trúarhátíð á sama stað og áð-
ur, skammt frá Delhi, en Indverjar
höfðu ætlað að meina þeim þetta.
Þá krafðist liann þess að Múhameðs
sinnar, sem höfðu flúið frá Delhi
fengju að hverfa þangað aftur og fá
að vera óárcittir, á almannafæri.
Ennfremur að Hindúar og Sikhar
létu af viðskiptabanni því, sem þeir
liöfðu gert gagnvart Múhameðssinn-
um. Gandhi kom þvi fram í þessu
sem talsmaður Múhameðssinna.
Leiðtog’ar liinna ínismunandi trú-
arbragðaflokka gengu að þessu og
jafnvel hinir æstustu, sem orðið
liöfðu að l'lýja frá Pakistan beygðu
sig líka. Þessa sex daga sem Gandhi
hafði fastað, hafði margt breyst í
Indlandi. Hugur almennings ger-
breyttist ekki aðeins í Delhi held-
ur og í Indlandi og jafnvel í Pak-
istan. Jafnvel einn svartasti óvinur
Múhameðssinna og Palcistans, Patel
innanríkisráðherra Indlands, gafst
upp fyrir Gandhi. Og í Delhi gerð-
ist það að 500 Sikhar — en þeir
voru svörnustuóvinirMúhameðssinna
fóru heim til Gandliis í kröfugöngu
undir einkunnarorðunum: Friður og
bróðerni í Indlandi.
í Delhi skipuðu fulltrúar trú-
málaflokkanna nefnd til að tryggja
friðinn, ckki með lögreglu og hcr-
liði, heldur eingöngu með siðferð-
isþreki.
Þetta var jjað síðasta, sem Gandhi
gerði fyrir Indland. Hann var vel á
veg kominn með sættaverk sitt, og
hefði von hans ræst um það að fá
að lifa mörg ár enn, má telja vafa-
lítið að hann hefði bjargað mörg-
um mannslífum í Indlandi og Pak-
istan.
Mahatma Gandhi eða Mohandas
Karamsjand Gandhi, sem hann hél
Gandlii á fullorðinsárum.
fullu nafni, fæddist í Porbandar
skammt frá Ahmedabad árið 1869.
Han var yngsti sonur fjórðu konu
föður síns. Nítján ára giftist hann
og eignaðist fjögur börn, og sama
árið sem liann giftist kom hann til
London til að nema lögfræði. Tók
liann fullnaðarpróf í lögum og sett-
ist svo að sem málaflutningsmaður
í Bombay. En þaðan fór hann svo
til Suður-Afriku og gerðist starfs-
maður verslunarfélags þar. í Suður-
Afríku var margt Indverja, en ])eir
voru þrælkaðir þar og lifðu við hin
verstu kjör. Það var barátta Gandhi
fyrir rétti þessara Indverja í Suður-
Afríku, sem beindi hug lians að
sjálfstæðismálum þjóðar sinnar.
Gandhi dvaldist i Suður-Afríku í
tuttugu Ar, en til þess að standa
jafnt að vígi og Jandar hans þar,
hætli hann við lögfræðistörfin, sem
höfðu gefið af sér 5000 punda árs-
laun, en lifði sem verkamaður fyrir
eitt pund á viku. En lítið varð hon-
um ágengt i þessari baráttu fyrir
rélfi Indverja í Suður-Afríku.
Hann livarf aftur til Indlands árið
1914 og nú hefst í rauninni það
starf hans, sem gert hefir hann
þjóðhetju Indlands. llann hóf von
bráðar hina svonefndu óvirku and-
stöðu gegn cnsku stjórninni og varð
formaður Indverskra þjóðernis-
sinna. Árið 1924 varð hann formað-
ur indverslta ráðgjafarþingsins og
beitti þá í fyrsta sinn óvirku and-
stöðunni sem stjórnmálavopni.
Enski hershöfðinginn Dyer hafði
Gandlii á unga aldri. Hann var þá
lögfræðingur.
Jarðneskar leifar Gandhi fluttar til Birla Ilouse, og ösku hans var sið-
ar dreift í hinar lielgu ár Indlands.