Fálkinn - 09.12.1949, Blaðsíða 9
F ALKTNN
9
— Af hverju tekurðu svona til
orða?
— Eg á við, að ég hélt að ég
væri búin að jafna mig.
— Nú, varstu þá veik áðan?
— Nei, það var ekkert að mér.
Helga tók fast í úlnliðinn á
mér. Hún beið auðsjáanlega eftir
þvi. að ég segði meira.
— Við skulum annars ekki
ræða um þetta, — sagði ég, og
iðraðist eftir að hafa farið að
svara henni svona tvírætt.
— Hver var ástæðan áðan?
sagði hún, án þess að vilja taka
tillit til mótþróa mins.
— Æ, mér varð hverft við, það
var allt og sumt.
— Hvert við. Hvernig á ég að
skilja það, að þér hafi orðið hverft
við, á meðan ég las jólaguðsspjall-
ið?
— Jú, það kom maður hérna
inn til okkar í gegnum lokaða
hurðina.
Helga sleppti takinu af hand-
leggnum á mér, eins og hún hefði
brennt sig.
— Að þú hafir séð draug, á
meðan ég las. Nei, nú er mér nóg
boðið. Þú hefir ruglað ímyndunar-
afl. Láttu aldrei nokkurn mann
heyra slík hugarfóstur, en kapp-
kostaðu að biðja Guð að bjarga
þér frá glötun. Þarna er voðinn,
sem andatrúin, og hinir heiðnu
prestar skapa. Það kemur fram á
ístöðulausum villuráfandi sálum.
— Eg starði hissa á Helgu. Var
kerlingin geggjuð? Eg fann að
blóðið þaut fram í kinnar mínar.
Jæja, ég var þó búin að ná blóm-
legum litarhætti aftur, svo mikið
var víst. En það var verri sagan,
að ég skyldi segja Helgu eins og
var. Það var spursmál, hve lengi
ég myndi haldast við innan dyra
hjá henni, fyrst hún tók þessu
svona.
— Eg er í kristnum söfnuði,
sem stendur utan við alla van-
trú, hélt Helga áfram. — Og það
get ég sagt þér, að þessar sýnir,
ef það er nokkuð annað en hug-
arfóstur eða ósannindi, eins og
ég drap á áðan, koma vægast
sagt beint frá fjandanum. Það
eru myrkravöldin, sem draga sál-
irnar í gegnum þessa gyllingu, —
allt þetta hjóm, sem stendur fyrir
utan Kristindóminn.
. Helga tók sér málhvild, og nú
loks rann það upp fyrir skilningi
mínum, hvernig stóð á öllu þessu
stífa í fari hennar. Hún hélt hún
vissi allt, og að Kristindómurinn
væri til aðeins fyrir fáar útvald-
ar sálir.
— Hvernig sem þú reynir að
þvæla þetta, þá sá eg manninn,
með mínum eigin augum, sagði
ég, og var nú komin á minn rétta
kjöl. — Og þessi maður, hann
kom beinlínis til að finna þig.
Hann þráði að gera þig ögn auð-
veldari í meðförum en þú ert.
Eg þorði ekki annað en að taka
mér málhvíld, Helga æddi svo
hratt um gólfið. Augu hennar
voru kolsvört, og eins og þau
væru að springa. En ég var orðin
róleg og vægðarlaus, og örugg
vissa mín ,um hið sanna í þessu
máli, gaf mér von um að hnekkja
hroka hennar.
— Eg er viss um að hann hef-
ir verið bróðir þinn, eða líklega
öllu frekar kærasti þinn, hélt ég
áfram, án þess að líta upp. —
Hann kraup við kné þér. Dökkt
alskeggið, gerði hann kannske í
senn, bæði alvarlegri og ellilegri
en hann er í raun og veru.
Helga hætti að ganga um gólf.
Hún settist í djúpa stólinn sinn,
og brá hönd undir kinn. Eg lag-
aði um mig á legubekknum, teygði
hendina út á borðið, tók hina
helgu bók, fletti uppí henni og
las jólaguðsspjallið með sjálfri
mér, og nú var ég merkilega sæl
og róleg. Mér fannst helgur frið-
ur streyma inn í sál mína, og ég
var fús á að sætta mig við kring-
umstæður mínar.
Þegar lestrinum var lokið, og
ég hafði beðið Guð að gefa ást-
vinum mínum gleðileg jól, heyrði
ég að djúp og hlý karlmannsrödd
sagði: — 1 góðum Guðs friði, og
gleðileg jól. — Eg leit upp í loftið
og allt í kringum mig, en sá ekki
neitt, og nú hafði ég vit á að þegja.
— Guð gefi þér gleðileg jól
Helga, sagði ég og rétti henni
hendina.
Hún stóð upp úr stólnum, greip
um hendi mína og settist hjá mér,
og það undarlega var, að bak
hennar var bogið.
— Það getur verið að ég syndgi
ákaflega á því, en ég get ekki neit-
að því, að ég kannaðist við mann,
sem var alveg eins og þú segir
frá, en það er aldeilis áfall fyrir
mig og mína trú, að þetta geti
átt sér stað, að þú hafir séð Jón.
Það veikir traust mitt á sjálfri
mér, ef ég segi að ég trúi þér,
en hvernig átt þú svona ung að
árum, að vita nokkuð um fortíð
mína, eða um þennan mann, sem
sára fáir hér, eða jafnvel engir
muna eftir?
— Eg sá hann mjög vel, ég get
lýst honum betur. Hárið var dökkt
og talsvert bar á því, hvað það
var farið að þynnast á höfðinu,
þó að það væri vandlega greitt.
— Eg get ekki rengt þig, sagði
Helga. — Eg þarf ekki frekari lýs-
ingu. Svcna var hann á Alþingis-
hátíðinni 1930, þá sá ég hann í
síðasta sinn, þá var hann svona.
Á seinni árum hef ég hugsað á-
kaflega lítið um þennan mann,
— en freistarinn er kannske að ná
mér í snöru sína, er ég segi, að
hann hafi kannske hugsað meira
til mín, — ef menn hugsa eftir
dauðann.
Helga, sem aldrei virtist fara úr
sínum formföstu skorðum, var nú
bogin og þreytuleg.
Eg vildi óska, að ég hefði aldrei
lent hingað inn til þín, sagði ég
loks. Þá hefðir þú losnað við öll
þessi óþægindi.
Helga þagði við, og horfði á
mig um stund. — Eg veit ekki
hvort ég hefði viljað missa af því,
sagði hún. — Bara ef ég væri viss
um, að það að trúa slíku, væri
ekki synd.
Helga þagnaði,en mér, sem átti
svo litla reynslu, fannst eitthvað
broslegt við þetta. Hvernig var
hægt að tala um synd, þó að mað-
ur tryði því, sem maður vissi að
var satt?
Helga hrökk við. Hún leit fast
og nærri hræðslulega á mig. —
Já, bara að ég gæti verið viss um
það, sagði hún angistarfull.
— Eg veit ráð við þessu, Helga.
Hún horfði á mig, mjög kvíð-
in. Hún óttaðist, hvað nú myndi
koma.
— Trúðu því, sem þú hefir trú-
að, og hrintu öllu öðru frá þér.
Besta eign hvers einstaklings er
sálarfriður.
Helga horfði þakklátum augum
á mig, og mér virtist róin og sjálfs-
traustið smá hlaðast um hana á
ný.
— Einu sinni var ég ung, eins
og þú, sagði hún loks.
Mér lá við að brosa. Auðvitað
hlaut Helga einu sinni að hafa
verið ung.
— Já, ég var ung og fátæk, og
komst strax á barnsaldri í kynni
við of mikla vinnu, og kannske
stundum mat af heldur skornum
skammti. Þá vaknaði hjá mér ó-
slökkvandi löngun til þess að geta
breytt lífskjörum mínum, svo að
ég yrði efnalega sjálfstæð mann-
eskja. Og með þessa hugsun fór
ég að heiman, fór að vinna fyrir
mér á öðrum vettvangi, og sjá
mér út einhverja leið, til að nálg-
ast takmark mitt.
Á þessum árum kynntist ég
Jóni. Hann var aðeins eldri en
ég. Hann las utanskóla þennan
vetur, og ætlaði sér að verða
lærður maður, með tið og tíma.
Kynningin við hann, breytti á-
formi minu svolítið. Nú ætlaði
ég að undirbúa mig til þess að
verða honum til aðstoðar í líf-
inu. Stundum fannst mér ég hafa
á einhvern hátt brugðist sjálfri
mér, en hina stundina fannst mér
þetta óverjandi heimska. Var ekki
einmitt hjúskapurinn það líf, sem
tryggði framtíð einstaklingsins.
Dag nokkurn, annan veturinn,
sem við Jón þekktumst, var gefið
óvænt frí við námskeiðið, sem ég
tók þátt í. Það var laugardagur,
og ég var vel ánægð yfir þessu
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlason
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Simi 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
BlaðiO kemur út hvern föstudag
Allar áskriftir greiðist fyrirfram
Herbertsprent
fríi. Eg skrapp heim til mín, og
bjó mig í betri fötin, ef ég má
orða það svo, og ætlaði nú einu
sinni að koma Jóni vini mínum
svolítið á óvart.
Eg hefi oft hugsað um það síðan
hvað ég var eitthvað einkennileg
þessa stund, hvað mér fannst
þessi för mín til hans á þess-
um tíma dags, þegar við vorum
bæði vön að vinna af kappi, fjar-
stæð. En ég fór samt.
Eg hafði óvenju mikinn hjart-
slátt, þegar ég fór upp stigann,
eins og ég væri að fremja eitt-
hvað óvenjulegt. Eg drap laust á
dyrnar, sem voru fremst á gang-
inum, og opnaði eins og ég var
vön, án þess að heyra rödd Jóns.
Og þarna sat hann, á stólnum
við litla borðið, en hann var ekki
einn. Það sat ung og lagleg stúlka
á hnjánum á honum, og lagði
handlegginn um axlir hans.
— Sæki ég eitthvað illa að?
sagði ég kuldalega.
— Nei, Helga, sagði hann, svo
blátt áfram, að enginn maður
hefði getað verið eðlilegri, og
ýtti um leið stúlkunni aðeins frá
sér, eins og hún væri barn: —
Þetta er vinstúlka mín, hún Anna
litla, dóttir konunnar sem ég leigi
hjá.
Eg virti þessa „litlu“ stúlku
fyrir mér. 1 mínum augum var
hún fullvaxin, og fyllilega til í að
ná sér í mann, sem ætlaði sér að
verða háttsettur í mannfélaginu.
Frá þeim degi var öllum kunn-
ingsskap okkar Jóns slitið. Ef til
vill hefur hann gert allt sem hann
gat, til að sannfæra mig um sak-
leysi sitt, en mér var ómögulegt
að trúa honum. Eg fann að þessi
ljóshærða íturvaxna blómarós,
mundi alltaf sitja á milli mín og
hans.
Upp úr þessu lagði Jón áform
sín á hilluna, og hvarf til ann-
arar heimsálfu.
Við hittumst aftur á Þingvöll-
um 1930. Eg stjórnaði þar veit-
ingum. Þá kom maður, sem vildi
fá smurt brauð og mjólk. Mér
Frh. á bs. 11.