Fálkinn - 26.09.1952, Side 4

4
FÁLKINN

Það var í Suður-Afríku sem
Gandihi hóf barátfu sína fyrir
réttindum Indverja fyrir nær 60
árum. — Hvað mundi hann
segja nú, ef hann sæi aðfarir
harðstjórans Malans gegn Ind-
verjum og svertingjum. Dagblöð-
in hafa sagt margar furðufréttir
af þeim undanfarið, og í þessari
grein segir Henry Henriksen frá
athöfnum Malans og afleiðingum
þeirra.
HINN 26. júni verður vafalaust dagur
sem óhvita fólkið i Suður-Afríkusam-
bandinu man lengi. Þá hófu liinir inn-
fæddu og blökku (kynblendingar)
íbúar landsins andstöðuhreyfingu
gegn kynkvíslalöggjöf Maians for-
sætisráðherra. Þetta er virk en vopn-
laus barátta og er að ýmsu leyti svip-
uð andstöðuhreyfingu Gandhis gegn
yfirráðum Breta í Indlandi.
Hér er ekki um að ræða byltingar-
hreyfingu með þvi markmiði að
byggja hvítum mönnum út frá Suður-
Afríku. Foringjar hinna innfæddu og
blökku hafa tekið það skýrt fram
að sókninni sé beint gegn því sem
þeir kalla „rangláta kynkvíslalög-
gjöf“, en enginn getur spáð hvað fyr-
Dr. Daniel Malan, fyrrverandi kalvinistaprestur, núverandi forsætisráð-
herra Suður-Afríku vill verða einvaldur, slíta sambandinu við Breta og
kúga svertingja og kynblendinga.
komendur hinna hollensku landnema,
Búanna, sem Bretar brutu undir sig
um aldamótin, og stefna þessa flokks
er sú að rýra sem mest áhrif Breta i
þjóðlífinu og stefna að því að Suður-
Afríka fari úr enska ríkjasamband-
inu.
Apartheid er sú stefna kölluð að
halda hvítum íbúum landsins alveg
aðskildum frá svörtum og kynblend-
ingum. Malan er ekki höfundur þeirr-
ar stefnu, hún hefir verið mismun-
andi ofarlega á haugi alla tíð síðan
hvítir rnenn byrjuðu að setjast að i
Suður-Afríku. Og það er ekki nema
lítið brot af hinum hvítu íbúum, sem
ekki telur sjálfsagt að sú stefna haldi
áfram.
Það er ekki fyrst og fremst ofbeldi
Malans gegn kynblendingunum held-
ur hræðslan við einræðisbrölt af
Malans hendi, sem olli þvi að and-
stöðuflokkar lians i þinginu brugðust
svo hatramlega við kynblendingalög-
um hans og ofsókn hans á hæstarétti.
Meiningamunur í kynkvíslamálinu.
Þótt segja megi að einhugur ríki
meðal hvítra manna um kynkvísla-
skorðurnar er Sameiningarflokkurinn
Kynkvíslaofsóknir í Suður-Afríku
ir kann að koma þegar milijónir
manna hefja heildarsókn. Fyrst um
sinn gengur hún út á það að virða
þes'si lög að vettugi að koma í vagna,
kaffihús og aðra staði, sem aðeins
hvítum mönnum liefir verið lieimil-
aður aðgangur að. Ennfremur að neita
að sýna lögreglunni vegabréfin, sem
lituðu fólki hefir verið skipað að bera
á sér.
Með því að brjóta þessi lagaboð i
stórum stíl ætlast hinir innfæddu til
að fangelsin fyllist og að stjórnin
lendi í vandræðum með að fram-
fylgja lögunum.
En Malan hefir eigi eingöngu kom-
ið sér út úr húsi hjá hinum innfæddu,
heldur er hann líka á öndverðum meið
gegn miklum hluta hinna hvitu minni-
hlutafloik'ka i landinu. Ástæðan til
þessa er sú að hann hefir framið
augljóst stjórnarskrárbrot og beitt
ýmsum klækjum. Þess vegna er
stjórnmálakreppan í landinu fyrst
og fremst pólitísk barátta milli
hvítra manna, því að svertingjar og
kynblendingar hafa ekki enn almenn
pólitísk réttindi.
Stjórnarskrárbrot Malans.
Deilan hófst fyrir rúmu ári er
stjórnin, undir forustu hins 78 ára
gamla fyrrverandi kalvínistaprests
Daniels Malans, lagði fyrir þingið
frumvarp um að skrá kringum
50.000 kynblendinga á sérstaka mann-
tal'slista. Með því móti misstu þeir
fulltrúa sina á þinginu.
Þetta var kosningabrella. Um-
ræddir kjósendur greiddu ávallt
atkvæði með helsta andstöðuflokki
stjórnarinnar, Sameiningarflokknum,
og nú eru kosningar næsta ár og
Malan hefir veikan meirihluta, svo
að það var honum áriðandi að ónýta
kosningarrétt 'þessara manna.
Andstöðuflokkarnir höfðu ekki bol-
magn til að fella frumvarpið í þing-
inu. Þeir skutu því máli sínu til
hæstaréttar og báðu hann úrskurðar
um hvort frumvarpið gæti samrýmst
'stjórnarskránni. Úrskurður réttarins
féll í mars í vor og var á þá leið að
frumvarpið væri brot á sambands-
lögunum frá 1909, sem gerðu Suður-
Afríkulöndin að heildarríki, og á
stjórnarskrá landsins. En i maí í vor
samþykkti þingið lögin eigi að siður
og með þeim var kjarninn af kyn-
blendingum í Suður-Afríku dreginn
í dilk með svertingjunum. Skulu hin-
ir blökku framvcgis eiga fjóra hvíta
fulltrúa í neðri deild og einn í efri
deild.
Nú vóg Malan að stjórnarskránni á
^iý. Til þess að hindra að hæstiréttur
yrði sér til trafala framvegis, bar
hann fram lagafrumvarp um stofnun
sérstakrar nefndar — sem þingið
getur jafnan ráðið hvernig er skipuð
— til þess að dæma um lögmæti laga
frá þinginu. Frumvarp þetta var sam-
þykkt og nú þykist Malan liafa bein
í hendi til að konia fram hvaða lög-
um sent honum líst. Hann hefir opn-
að sér einræðisleiðina.
Ekkert afnám kynkvíslamarkanna.
Það er vert að festa sér í minni að
deilan í Suður-Afríku stendur ekki
um það, livað hvíta minnihlutann
snertir, hvort hvítir menn eigi að af-
sala sér þeim drottinráðum, sem þeir
liafa yfir svertingjunum og kynblend-
ingunum i landinu, sem eru margfalt
fl'eiri en þeir hvítu. Deilan snýst fyrst
og fremst um stjórnarskrána. Um leið
og Malan hóf sókn sína gegn kyn-
blendingum og fulltrúum þeirra á
þingi, gekk hann líka í berhögg við
nokkur sérákvæði stjórnarskrárinn-
ar, sem gera ensku jafn réttháa í
landinu og afríkanskan svonefnda,
tunga Búanna, er. En þjóðernissinn-
arnir í Suður-Afríku eru einmitt af-
þó miklu frjálslyndari í því máli en á-
hangendur Malans. Þeir vilja ekki
girðingarnar liærri milli evrópeiskra
og óevrópeiskra íbúa. Sameiningar-
flokkurinn heldur fram hinni bresku
nýlendustefnu, sem gengur út á að
þroska frumbyggjana og gera þá hæfa
til að stjórna nútímaþjóðfélagi.
Hins vegar vilja þjóðerni'ssinnar dr.
Malans einangra frumbyggjana enn
meira en nú er gert.
íbúar Suður-Afríkusambandsins
eru 12,4 milljónir og af þeim eru 8,4
milljón svertingjar, kringum 1
milljón „litaðir" (kynblendingar,
svertingja og Indverja) og um 400
þúsund af malajakyni. Svertingjum
og kynblendingum fjölgar tiltölulega
miklu meira en þeim hvítu. Og liti
maður svo á sjálfstæðishug hinna
óhvítu þjóða í Asíu og Afríku og kröfu
þeirra um að mega njóta gæða lands
síns sjálfir fær mað ráðningu á því,
sem Malan hyggst að afstýra með of-
beldi sinu. Hann er hræddur um að
frumbyggjarnir verði ofjarlar hinna
hvítu nema þeim sé haldið niðri.
„Apartheid“-stefnan efld.
Til þess að afstýra uppgangi svert-
ingja liefir Malan liert á þvingunar-
ráðstöfunum. Hann vill reisa ókleif-
an múr milli hvitra manna og inn-
fæddra, þannig að um 80% af lands-
búum séu útilokaðir frá öllu sam-
bandi við hvíta menn, en lifi sínu
eigin lífi á afmörkuðum landssvæð-
um. Malan heldur þvi fram að ef
nokkuð verði slakað á einangrunar-
ákvæðunum þá verði það til þes's að
svertingjar verði ofjarlar hinna hvitu
og taki af þeim ráðin.
En Sameiningarflok’kurinn heldur
þvi hins vegar fram, að aukin stjórn-
málaleg og efnahagsleg einangrun
frumibyggjanna, kynþáttastefna sem
gengur í berhögg við liina almennu
stefnu i veröldinni, hljóti að leiða til
þess að einn góðan veðurdag gjósi
Svertingjar og kynblendingar halda uppi óvirkri andstöðu gegn kyn-
kvíslalögum Malans. Þeir brjóta þau í stórum stíl þrátt fyrir að það kosti
fangelsi, hýðingar og fjárútlát. Hér sjást þeir á mótmælafundi. „Við
byggjum upp þjóðina. — Þeir deila og einangra þjóðina“.