Fálkinn - 14.12.1960, Side 10

að haldin væru sænsk jól um borð og
þarna gátum við ríkulega bætt okkur
upp það, sem á hafði skort næstu jól
á undan.
Sjö árum síðar var ég um jólin á
einni af hinum klettóttu Kurileyjum.
Ég, Sjöquist og Japaninn Fujimoto sát-
um á gólfinu í litlu japönsku húsi, stein-
snar frá strönd Okatska hafsins. Á gólf-
inu var grenitré, prýtt sænska fánanum
og sænskar niðursuðuvörur voru aðal-
hátíðamaturinn. Við neyttum matar
okkar sitjandi á gólfinu að japönskum
sið.
Að máltíðinni lokinni tókum við upp
jólagjafirnar og opnuðum fyrir útvarp-
ið og hlýddum á hina fegurstu tónlist
frá Tókíó. Fyrir utan ýlfraði stórhríðin,
það brakaði í húsinu og rúðurnar titr-
uðu. Þetta hafði allt undarleg áhrif á
okkur í einverunni.
Ég var með allan hugann heima í
Svíþjóð, en brátt vorum við rifnir upp
úr þögninni. Nokkrir japanskir vinir
okkar komu og buðu okkur að vera við-
stadda undirbúning að nýárshátíð Jap-
ana, en það er mesta hátið þar í landi.
Undirbúningurinn er í því fólginn, að
„berja hrísgrjón11. Nýársmatur Japana
er mest allur úr hrísgrjónum og hrís-
barsmíðin er hátíðleg athöfn. Fer hún
þannig fram, að karlmenn berja hrís-
grjónin úr híðum sínum, standa þeir
við það og syngja til að auðveldara sé
að halda taktinum.
Aðfangadagskvöld 1935 var ég í
Soutstu í Kóreu, en þar hafði ég aðal-
stöðvar þau tvö ár, sem ég dvaldi í
Kóreu. Shuotsu er um það bil 150 kíló-
metrum fyrir sunnan landamæri Siberíu.
Um kvöldið vorum við þrír saman, þeir
sömu og sex árum áður á Kurileyjum.
Efst á síðunni: Sten Bergman nýt-
ur lífsins með papúönskum vinum
sínum. Á litlu myndinni talar Sten
Bergman við einn af Paradísarfugl-
unum sínum. Neðsta mynd: Við
þassa útvarpsstöð við Austur-Kam-
chatsk hélt Bergman hátíðleg fyrstu
jól sín erlendis.
10 FÁLKINN
Frh. á bls. 30
Þetta kvöld höfðum við líka grenitré,
prýtt sama sænska fánanum og þá. Á
Þorláksmessu höfðum við farið í verzl-
unarerindum til hafnarborgarinnar Seis-
hin, 50 kílómetra leið frá Shoutsu.
Skömmu fyrir jól hafði ég farið á
villisvínaveiðar og skotið jólagrís handa
okkur og sömuleiðis villisvín. Svínið
náði þó ekki til okkar fyrir jól vegna
þess, að þeim hafði seinkað, sem áttu að
koma með það til okkar. En við höfðum
ýmsar krásir að gleðja okkur við. Á
jóladag borðuðum við steiktan fasan.
Hann hafði ekki verið skotinn en veidd-
ur með fálka eftir þúsund ára gömlum
kóreönskum sið. Við hlustuðum á jóla-
tónlist frá Japan og Kína, kertin brunnu
upp og jólakvöldið leið. Þetta voru
fimmtu jólin mín erlendis.
Svo kom heimsstyrjöldin síðari og
langur tími leið áður en við gátum aftur
farið í rannsóknarleiðangra. Þau land-
svæði, sem ég hafði kannað í Austur-
löndum voru mér nú lokuð og ég varð
að velja ný viðfangsefni. Lengi hafði
mig langað til Nýju Guineu. Á ferðum
mínum um Asíu hafði mig oft dreymt
um land paradísarfuglanna og loks árið
1948 varð draumur minn að veruleika.
Þrisvar hef ég nú haldið jól í framandi
löndum síðan þá, þar af einu sinni á
Nýju Guineu. Jólin þar eru ógleyman-
legust.
Þegar jólin nálguðust í fyrstu för
minni um hitabeltið, var ég staddur á
eyju við suðurströnd Nýju Guineu. Með
mér var hinn gamli ferðafélagi Sjöqvist,
indóneskur aðstoðarmaður og innfædd-
ur matsveinn. Ég ákvað að halda jólin
í litlu þorpi, Kambala, uppi á ströndinni.
Svartur radja, eins konar höfðingi,
hafði lofað að flytja okkur til lands á
Þorláksmessu. Hann átti stóran bát, sem
tók okkur og farangur okkar. Nokkrum
dögum fyrir jól sigldi hann til Kambala
til þess að undirbúa komu okkar þang-
að en vegna lognsins komst hann ekki
til baka á réttum tíma, en náði eyjunni
á Þorláksmessukvöld. Snemma morguns
á aðfangadag héldum við svo af stað.
Enn var logn, hafið var spegilslétt og
litlar líkur voru á að við næðum til
Kambala fyrir kvöldið. Auk radjans
voru fjórir aðrir negrar í bátnum. Einn
af þeim, gamall maður, var ákaflega
villimannslegur. Hann „blés vind“ eins
og þeir segja þarna suður frá. Hinir
innfæddu trúðu því, að hann gæti fram-
kallað vind eftir vild. Við mjökuðumst
varla áfram. Radjainn flautaði af og tii
og allir bátsmenn reyndu að töfra fram
vind með því að hrópa töfraþulur og
korraði óhugnanlega í þeim.
Um miðjan dag sáust kolsvört ský
koma upp fyrir sjóndeildarhringinn og
auðsjáanlega var rigning í nánd. Um
fimmleytið fór að hvessa og báturinn
þaut áfram á mikilli ferð. Það hvessti
æ meir og það fór að rigna. Öldurnar
hækkuðu og landið hvarf sjónum í sort-
anum. Báturinn ruggaði óskaplega og
það gaf inn.
Við sigldum áfram á mikilli ferð, en
það var engin leið að stýra bátnum með
þessari einu ár, sem í honum var. Bát-
t
f
l