Fálkinn - 10.10.1962, Síða 17

.... um leið og
sýslumaður
þeysti hjá, rak
hann sporana í
gamalmennið.
(Teikning eftir
Ragnar Lárus-
son).

■Hmm
,•’-ifc JmÍIÍiJ
4
Bjarni og Þórunn áttu tvo sonu, er
Pétur hétu báðir. Pétur yngri bjó fyrst
í Skógum í Öxarfirði, en síðan að Burst-
arfelli. Kona hans hét Elísabet og var
dóttir Hollendings nokkurs er áður bjó
í Skógum og hét Jochum Mum. Pétur
átti í stælum við Einar prest galdra-
meistara Nikulásson, og trúðu sumir
því um skeið að séra Einar hefði banað
Pétri með ólyfjan. En hér verður getið
nokkurra barna þeirra Péturs og Elísa-
betar.
Bjarni bjó að Djúpalæk, ókvæntur
og barnlaus, heljarmenni að afli.
Ólöf bjó í Skálanesi í Vopnafirði, gift
þeim manni er Sveinn Gíslason sálar-
lausi hét, en síðar bjuggu þau í Stóru-
Breiðuvík í Borgarfirði; áttu þau nokk-
ur börn saman. Sveinn er nefndur
hreppstjóri í manntalinu 1703. Allt
um það stendur á sumum bókum að
hann hafi verið vesalmenni.
Björn sonur Péturs og Elísabetar
fæddist 1662.
Þótt nokkuð hafi verið gert til frægð-
ar framundir það á Burstarfelli, er
Björn þó sá er gert hefur ættina kunn-
asta fyrr og síðar. Jafnframt hafá fáir
samtímamenn hans tekið honum fram
um þjóðsöguleg afrek. Verður Björn
svo bezt kynntur í sem stytztu máli
að hann var rammur að afli og tröll
að vexti, „stórleitur mjög, og eins og
auðkenndi ættfólk hans lafði á honum
neðri vörin. Hann var ofsamaður mik-
ill og ágengur mjög“.
Björn Pétursson kvæntist sýslumanns-
dóttur, eins og sennilegt mátti virðast
— Guðrúnu Marteinsdóttur frá Eiðum
Rögnvaldssonar, og 1695 tekur Björn
sýslu í norðurhluta Múlaþings; skiptir
að vonum engum togum að þar er yfir-
vald sæmilega röggsamt sem Björn er;
skipast þegar nokkuð í þau horf er
bændum hugnar verst; það sem sýslu-
maður ekki fær góðmótlega, tekur hann
með valdi, hafi hann á annað borð ein-
hvern hug á því; enginn má eiga skip
í Vopnafirði, heldur skal hver sá er
æskir að róa, gera það á vegum sýslu-
manns; skapaðist brátt auður mikill á
setri sýslumanns í föstu og lausu. Sagn-
ir hafa þó unnað Birni þess vitnisburð-
ar að væri hann beðinn liðs, þá hjálpaði
hann vel og drengilega, smáum jafnt
sem hinum, og ekki sízt ýmsum sekum
mönnum; og í minnum er haft orðtak
sýslumanns: Engan í veröldinni hræðist
ég, utan ekkjuna og þann föðurlausa.
Fyrst bjó Björn á Hallfreðarstöðum
í Hróarstungu, en innan skamms fluttist
hann til Burstarfells og bjó þar síðan.
Reisti hann bæ mikinn og endurbyggði
kirkju; er í sögnum að viðinn allan tók
Björn úr kaupskipum þremur er fór-
ust á Vopnafjarðarlegu, og lét skipverja
sjálfa starfa að smíðinni ,,við séttan
kost“. Sagan segir líka að margur hafi
þar bænheitur orðið og óskað að svo
færi auður sem aflað væri; enda var
Björn grunaður um að valda skipsköð-
unum. Þorðu menn lengi vel ekki að
sigla inn á Vopnafjörð, en loks átti
ungur Dani að hafa boðizt til þess. Og
sem hann er kominn á leguna þá treður
sýslumaður á skipsfjöl eins og hans
Framh. á bls. 35.
FALKINN 17