Fálkinn - 28.12.1964, Síða 17

Loftur
Guðmundsson’
rithöfundur.
Alúð og tryggð skín
hér úr augum hvals-
ins. Þar leynist eng-
in meinfýsni, hinar
grimmdarlegu tennur
sjást ekki, annars
myndi karlinn Jónas
ekki vinka svona glað-
lega til strandarinnar
í Ninive. Ófreskjan er
þess fullviss, að hún
sé tryggur þjónn guðs.
Höfundurinn virðist sjá atburðinn í þjóðfélags-
legu ljósi, og endursegir hann söguna í nútíma-
búningi. Hvalfangarinn er að nálgast — kann-
ski á það að sýna, að þegar neyðin er stærst
sé hjálpin næst. Eða kannski er þetta skipið,
sem heldur til lands, eins og sagt er í Biblí-
Helga Valtýsdóttir,
leikkona.
„Og sjórinn æstist æ meir og
meir“ eins og sagt er í Biblí-
unni. Þetta atriði er hér vel
túlkað. Þó er margt fleira í
þessari mynd, sem veitir henni
algera sérstöðu í nútímalist. Á
ég þar fyrst og fremst við hinn
grimmilega ánægjusvip sem
sést á hvalnum á meðan hann
er að éta spámanninn( Skyldi
höfundur þessa verks hafa fengið slæma reynslu
af umgengni við spámenn?). Satt að segja er
mér næst að halda að hér hafi kvenmaður verið
að verki, listakona! Jafn róttækt miskunnar-
leysi í meðferð karlmanna er varla hægt að
finna hjá karl-höfundum þó víða sé leitað. Kald-
hæðni túlkunarinnar kemur sérstaklega fram í
spékoppunum við munnvik hvalsins, svo og
í þeirri óþarfa fegurð í augnaráði hans, sem
birtist sérstaklega í vel snyrtum augnahárum.
ur, ir að Jónasi hafði verið kastað í sjóinn,
í hen^ur guðs þ. e. gin hvalsins. Hvalinn mætti
þá með sanni nefna „guð-mund“, og væri þá
fyrst sagan komin í alíslenzkan búning: Sjó-
þáttur Jónasar og Guðmundar.
Aftur á móti virðast tennur ófreskjunnar sitja
fremur laust í gómnum og bendir það einnig í
vissa átt og var slík sjálfsopinberun höfundar
alveg óþörf, þar sem hvalir hafa engar tennur.
Augsýnilega er hér verið að blanda söguna dá-
litlu „sexi“ og er ég hræddur um, að fræði-
menn, sérstaklega þó hinir „orthodoxu“ muni
ekki láta undir höfuð leggjast að mótmæla slíkri
léttúð í túlkun.
Guðlaugur Rósinkranz, ÞjóSleikhússtjóri.
Hér mun vera um lendingu í Ninive að ræöa. Hnýsan
spýr spámanninum út. (Eins og Þorgeir Ljósvetn-
ingagoði undir feldinum, hafði Jónas nægan tíma
i iðrum hvalsins til að hugsa um hvað til bragðs
ætti að taka.) Enn sést á andliti hans, það sem
skrifað stendur: „Vötnin luktu um mig og ætluðu
að sálga mér...“ og „Höfði mínu var faldað. með
marhálmi“. Átakanlegt er aðhugsa til þess að þessi
svaðilför Jónasar varð mesta fýluför, því vitað er,
' að íbúar Ninive klæddust hærusekk, iðruðust og
björguðust í stað þess að fara norður og niður eins
og Jónas hafði gert sér vonir um. „Jónasi mislíkaði
þetta mjög og varð hann reiður." Listamanninum
hefur tekizt einkar vel að túlka þessi vonbrigði
spámannsins. Ætli listamaðurinn vilji með þessu
sýna Jónas sem fyrirrennara Goldwater-ista nútím-
ans? Væri það harla undarleg túlkun, þar sem atóm-
bjargræðishugarfar var þá skammt á veg komið var
og slík útlegging kryfur ekki til mergjar persónu
spámannsins. Búrt séð frá því or hér að ræða um
frábært dæmi um hnitmiðaða sálgreiningu í myndlist,
og skiptir engu hvort það var sál Jónasar eða ekki.
Svoinn
Einarsson,
leikhússtjóri.
Það er nú svo: skálda-
frelsið gengur hér skrefi
lengra en hjá hinum.
Hvalurinn er hér í Jónasi.
Sennilega siglir þessi
túlkun í byr nútíma-exis-
tensíalisma (Sartre, Hei-
degger?!): Hefur hver
sinn hval að draga; Eftir-
tektarvert finnst mér, hve
maðurinn er fríður sýn-
um, og virðist hann
leggja mikið upp úr því;
enda þótt hann hafi
gleypt heilan hval, þá
hefur það engin áhrif á
hinar fallegu og elegöntu
línur skrokksins, nema
hvað fæturnir hafa aflag-
azt lítið, sökum hinnar
stórauknu þyngdar sem
þeir hafa nú að bera og
er það fínlega athugað!
Ætla mætti, að höfundur
þessi geri sér far um að
koma alls staðar fram vel
klæddur og í góðu formi,
og hann kippi sér ekki
upp við neitt. Ekki er
með öllu útilokað, að
myndin beri dálítinn
keim af leikaraskap.
FÁLKINN 17