Fálkinn - 04.07.1966, Qupperneq 14

„ESTROGEN“ er heiti, sem
nær yfir heilan flokk kven-
hormóna, sem gætu gjörbreytt
lífi yðar. Þeir eru að mestu
ábyrgir fyrir kvenleika yðar,
útliti yðar og tilfinningum og
líkamlegu aðdráttarafli yðar á
karlmenn. Einnig eru þeir snar
þáttur í viðbrögðum yðar til
ástalífsins og getu yðar til að
eignast börn. Estrogen er einn
af þremur aðalflokkum kyn-
hormóna, sem framleiddir eru
með kirtlastarfsemi karla og
kvenna. Progestogen, sem er
nauðsynlegt til þungunar og
androgen, karlhormóninn, eru
hinir flokkarnir. Aðalhvatinn í
estrogeni er estradiol.
Mikilvægi estrogensins fyrir
kvenþjóðina verður ekki ýkt.
Það hefur afgerandi áhrif á líf
okkar allt frá fæðingarstund-
inni. Eggjastokkarnir framleiða
það ásamt progestogeni og á
kynþroskaaldrinum byrjar það
að stjórna hinni mánaðarlegu
hringrás og heldur því áfram
allt þangað til konan fer úr
barneign. En hormónamagnið
sem fer út í blóðrásina er ein-
stakiings- og tímabundið.
Við eðíilegar aðstæður sér
likaminn sjálfur fyrir efninu,
en á miðjum aldri, þegar fer að
ganga á birgðirnar, líða næst-
um allar konur af hormóna-
skorti, en einkenni hans eru
alkunn þeim, sem komnar eru
á þann aldur að þær eru hætt-
ar að hafa á klæðum. Skort-
inn er hægt að bæta upp með
því að gefa náttúrulega horm-
óna, en nú um langt skeið hef-
ur verið hægt að fá gerviefni
í pilluformi. Gervi-estrogen lík-
ir all nákvæmlega eftir verk-
unum kvenhvatanna og eink-
um þó estradiols. Árum saman
hefur það verið notað gegn
truflunum á tíðum, truflunum
í sambandi við tíðalok og ófrjó-
semi. Og þó að það hljómi
ótrúlega er eitt af gervi-estro-
genunum einn virkasti þáttur-
inn í töflum þeim, sem konur
taka inn til getnaðarvarna.
En hvað um estrogen sem
yngingarlyf — lyf til að end-
urvekja horfinn líkamlegan
þokka og mótefni gegn sjálf-
um tímanum? Hér eru æviii-
týralegir möguleikar í boði fyr-
ir allt kvenfólk, í mynd lítillar
hvítrar töflu.
Hugmyndin um yngingar
með hormónum er ekki ný af
nálinni. En nýlega hefur estro-
genmeðferð í þessum tilgangi
verið reynd við fullkomnar
nútímaaðstæður og á hávísinda-
legan hátt. Ef það er rétt, sem
bandarískir læknar halda fram,
að þessi töfratafla geti ekki
aðeins stöðvað gangverk tím-
ans, heldur í rauninni snúið
því við, þá er óttinn við að
verða gamall úr sögunni og hin
nýja notkun estrogens yrði að
teljast uppgötvun aldarinnar í
læknisfræði.
UNDRAVERÐ ÁHRIF
MEÐFERÐAR.
Einn sérfræðingur í Banda-
ríkjunum, frumkvöðull í notk-
un estrogens, hefur reynt það
á meira en 300 konum á aldr-
inum 40—70 ára og þær hafa
allar fengið lyfið í nokkur ár.
Samkvæmt skýrslum læknisins
hafa þær sem eru undir sex-
tugu enn ekki hætt að hafa á
klæðum og munu ekki hætta
því meðan þær taka töflurnar,
segir hann. Aðrar, sem þegar
höfðu gengið í gegnum breyt-
inguna, hafa sér til ósegjan-
legrar ánægju endurheimt ung-
legt útlit, viðhorf og lífsgleði,
sem þær höfðu áður en breyt-
ingin átti sér stað. Og þær,
sem stóðu á mörkunum, líða nú
ekki lengur af hinum leiðu
fylgikvillum breytingarinnar.
Fleiri læknar segja frá öðr-
um og jafnfurðulegum áhrif-
um töflunnar og konur um öll
Bandaríkin syngja lof og dýrð.
Þær segjast hafa endurheimt
útlit sitt, kynhvöt sína og al-
menna vellíðan með því að
bæta það upp, sem móðir
náttúra gat ekki lengur séð
fyrir í nægilegu magni, estra-
diol — hormóninn sem hægt
er að kalla uppsprettu kven-
leikans.
í fljótu bragði er ekki hægt
að sjá neina ástæðu, sem mæl-
ir gegn því að estrogentöflurn-
ar séu gerðar aðgengilegar öll-
um konum, sem þörf hafa fyrir
slíka uppbót. Þér undrist ef til
vill hvers vegna brezka lækna-
stéttin í heild, virðist ekki vera
allt of áfjáð í að mæla með
slíkri meðferð, því það er ekki
aðeins að hún gefi sjúklingn-
um gullnar vonir, heldur myndi
hún losa læknana við lyfseðla-
skriftir vegna óteljandi sjúk-
dóma, sem milljónir kvenna
þjást af sökum hormónaskorts.
En málið er ekki svona einfalt
og það verður að játa að full-
yrðingum bandarísku lækn-
anna er tekið með fyrirvara af
opinberum aðilum í Bretlandi
— þar sem gervi-estrogenið
var fundið upp fyrir nærri
þrjátíu árum.
Þrátt fyrir að estrogen hafi
um langt árabil verið notað til
að lina þjáningar breytinga-
tímabilsins, en þær geta birzt
í höfuðverk, svima, meltingar-
truflunum, ergelsi, þunglyndi
og kyndeyfð ásamt óþægilegum
hitaköstum, hefur notkun þess
að mestu takmarkazt við tíma-
bundna meðferð, þangað til
kirtlastarfsemin er komin í eðli-
legt horf. Ein.nig hafa læknar
verið tregir til að grípa inn í
náttúrulögmálin vegna hugsan-
legra fylgikvilla.
Nú hafa læknar sannfærzt
svo um öryggi lyfsins, að þeir
eru farnir að nota það af meiri
bíræfni en áður og þá sem
fyrirbyggjandi lyf, ekki síður
en til lækninga. Þeir hafa kom-
izt að raun um, að sé það gefið
á réttum tíma og í mátulegum
skömmtum, getur það ekki að-
eins frestað breytingatímabil-
inu, heldur kemur það í veg
fyrir það.
Þetta má í sjálfu sér líta á
sem meiri háttar sigur. En þó
fylgir böggull skammrifi. Eins
og málin standa í dag hér í
Bretlandi, eru læknar ekki
reiðubúnir til að taka að sér
fjöldameðferð með estrogeni. í
fyrsta lagi getur hún aldrei
orðið alhæfð meðferð, vegna
þess að estrogenin er aðeins
hægt að gefa undir ströngu
læknisfræðilegu eftirliti.
LÆKNISEFTIRLIT
ER NAUÐSYNLEGT.
Þetta er algjör nauðsyn
vegna þess að sami skammtur-
inn á ekki við í öllum tilfell-
um jafnt. Framkvæma verður
vandlega rannsókn á hverju
einstöku tilfelli áður en
skammturinn er ákveðinn, on
hann ákvarðast af estrogen-
14
FÁLKINN