Mjölnir - 01.03.1934, Qupperneq 5

M J ö L N I R
3
að viðhalda þessu ástandi og yfirlýsa þingræðið
sem »princip«-mál sitt, sbr. þingrofið 1931. Það
er nú víst líka orðin eina »sjálfstæðis«hugsjón
flokksins, að minsta kosti er nú alment talað meðal
»heldri« borgara þessa bæjar, að það séu þau einu
kynni, sem þeir hafi af starfsemi flokksins, að
hann sendi einu sinni — eða oftar — á ári sníkju-
bréf til þeirra fyrir flokkssjóðinn.
Daglega sjáum við, hvernig hin mikilverðustu
mál hafa verið vanrækt, t. d. fjármálin, mestur
hluti atvinnumálanna, uppeldis- og skólamál o. s.
frv., meðan mörgum stórum lagabálkum, oft meir
eða minna gagnslausum eða lítilfjörlegum, hefur
verið hrúgað upp, eða þá að hin hlægilegustu smá-
mál, eins og t. d. einkenningsbúningabannið, hafa
tafið tímann. Það má líka nefna t. d. hið ár-
lega, auðvirðilega rifrildi þingsins — »eldhúsum-
ræðurnar«, — sem standa venjulega 3—4 daga,
meðan stórnauðsynjamál þjóðarinnar ýms eru lát-
in bíða. Það verður ekki annað séð, en að þessar
umræður fari fram beinlínis til að svifta þjóðina
allri virðingu fyrir Alþingi, og eru þær samboðnari
fíflum en fulltrúum Islendinga. Að minnsta kosti
er það víst, að engum gera þær gagn.
Það er annars lærdómsríkt að ganga inn í þing-
ið og nlusta, ekki aðeins á þingmenn, heldur og
pukur áheyrendanna. Ég held, að það sé næst-
um undantekningarlaust, að ef t. d. framsóknar-
maður talar, þá brosa »sjálfstæðis«hlustendurnir
háðslega og' vice versa. Það er heldur ekki óalgengt
að heyra t. d.: »Ætli hann sé nú ekki sofnaður«,
eða eitthvað því um líkt. Myndi nú nokkur vilja
halda því fram, að þetta og annað eins sé sagt af
virðingu fyrir þeim háu herrum — fulltrúum þjóð-
arinnar? Eða skyldi það fallið til að vekja virð-
ingu fyrir Alþingi íslendinga að sjá eigi allfáa
fulltrúa þjóðárinnar vel »hívaða« við umræður um
landsins gagn og nauðsynjar t. d. mál, sem svo
mikið er haft við að bera það undir þjóðaratkvæði?
Hver myndi vilja halda því fram, að það sé af
einskærri ábyrgðar- eða skyldutilfinningu, að þing-
menn eru svo lausir í sætum sínum við umræð-
ur, að forseti verður að hringja ákaft og oft mörg'-
um sinnum, til þess að fundur falli ekki niður?
Það er líka orðið nokkuð fast form á því, þeg-
ar ræðumenn biðja forseta að hringja, »vegna þess
að þeir tali ekki við tóma stóla.« Það væri ann-
ars óskandi, að þjóðin hefði tækifæri til að sjá
meira af starfsháttum þingsins en hún gerir. —
Myndi það yfirleitt álítast nokkurnveginn sæmi-
legt að greiða atkvæði þvert ofan í orð sín? Það
gefur grun um nokkuð mikið flokksvald eða þá
framúrskarandi ístöðuleysi. -— Skyldi nokkuð vera
við það að athuga, að menn, sem það hafa unnið
sér eitt til frægðar að sitja fá ár á þingi, verða
þegar bankastjórar, landlæknar o. s. frv. með allt
að 30 þús. króna árstekjum, að sögn?
Er nú nokkur svo óheill, að hann geti með al-
vöru og í einlægni haldið því fram, að á slíkum
grundvelli sé hægt að greiða úr vandamálum þjóð-
arinnar. Myndi ekki vera ofurlítil trygging í því,
ad enginn starfsmaður ríkisins, né heldur þing-
menn, mættu gegna nenia einu launuðu embætti.
Kreppan, sem nú liggur eins og mara á heim-
inum, á fyrst og fremst rót sína að rekja til ástands
innanríkismála, en ekki eingöngu alþjóðlegs á-
stands, eins og sumir vilja vera láta, t. d. foringjar
íslenzku þjóðarinnar, sem segja, »að enginn viti
hvaðan hún komi og hvert hún fari«. — Við vit-
um, að hér á Islandi og alstaðar hér nærlendis
er slík ógnaróreiða á flestum málum, að það er
bókstaflega ómögulegt, að neinskonar milliríkja-
viðskifti geti blómgazt fyr en hvert land hefir
komið reglu á búskapinn heima fyrir.
Orsakirnar, sem ligg'ja til grundvallar þessu
ástandi hjá okkur, má í raun og veru rekja all-
langt aftur í tímann. I fjármálunum — út á viö
og inn á við — er þetta alveg augljóst, en það er
líka greinilegt, að því er tekur til þeirrar póli-
tísku starfsemi, er miðar að því að móta aðstöðu
þjóðarinnar í lífsbaráttunni og jafnvel hugsunar-
hætti. — Fyrirsjáanleg upplausn þingræðisins,
óviturlegar aðgjörðir þingsins (t, d. kreppuhjálp-
in) og' stefnuleysi þess, máttlaust pólitískt ríkis-
vald, óregla og' óstjórn í búskap ríkis og sveita,
hefir sín áhrif og gefur einstaklingnum illt for-
dæmi í daglegu lífi hans. »Eftir höfðinu dansa
limirnir«. Það er nokkuð til í því.
Þar sem ástandið hefir verið líkt, hafa menn
sumstaðar gripið til nokkurskonar einræðis —-
ekki einræðis gömlu konunganna né heldur þannig,
að flokksforingjar hafi brotizt til valda af valda-
fíkn og eigingirni, heldur hafa þjóðirnar sjálfar
gefið sínum bezta manni völdin í hendur, vegna
þess að þær hafa séð nauðsynina á sterku og heið-
arlegu ríkisvaldi, til að hefja þær upp úr því
foraði spillingar og eymdar, sem flokkadrættir
og stéttahatur hafa orsakað í nafni þingræðisins.
Hér á landi heyrast raddir um, að slíkt sé
óhugsandi. Það er hrópað um hið þúsund ára
gamla Alþingi, þenna dýrmætasta gimstein þjóð-
arinnar. Flokksforingjarnir hrópa til metnaðar-