Iðnneminn - 01.05.1994, Síða 10

MJUKKJAFTA SKURKAR
OG „TERROR" MEISTARAR
Um réttindamál iðnnema
Því miður er töluvert um að rétt-
ur er brotinn á iðnnemum sem eru
á vinnumarkaði. Astæður fyrir
þessum réttindabrotum eru aðal-
lega tvær. Meistarinn eða forsvars-
maður iðnfyrirtækis er skúrkur og
reynir það sem hann getur til að
hafa réttindi af nemanum með það
að markmiði að hafa af honum þau
laun sem hann á rétt á og til að
losna undan lögboðnum skyldum.
Hin ástæðan er vanþekking meist-
arans eða forsvarsmanns iðnfyrir-
tækis á réttindum og skyldum iðn-
nema, iðnfyrirtækis og meistara. í
þeim tilfellum þar sem um van-
þekkingu er að ræða þá er yfirleitt
vel brugðist við þegar farið er fram
á leiðréttingu á einhverju sem mis-
farist hefur. Til að sú leiðrétting fá-
ist hins vegar fram, er nauðsynlegt
að iðnneminn þekki rétt sinn og
skyldur þannig að hann verði var
við ef réttur er á honum brotinn.
Ef einhver vafi leikupá því í huga
nemans hvort verið er að brjóta á
honum rétt þá á hann umsvifalaust
að setja sig í samband við réttinda-
skrifstofu Iðnnemasambands ís-
lands. Eftir því sem rangfærslur
uppgötvast fyrr og fyrr er farið
fram á leiðrétlingu, því líklegra er
að leiðréttingin fáist fram á tiltölu-
lega auðveldan hátt. í þeim tilvik-
um hins vegar, þar sem um skúrka
er að ræða, þá er yfirleitt erfiðara
að sækja leiðréttingar. Skúrkarnir
eru oft á tíðum miklir mjúkkjaftar
og spila sig sem besta vin og félaga
iðnnemans. Þannig reyna þeir að fá
nemann til að fá það á tilfinning-
una að þeir séu að ráðast á vin sinn
og félaga ef þeir gera kröfu til þess
að samningar, Iög og reglugerðir
séu virt. Hinir eru líka til sem ekki
eru mjúkkjaftar, heldur eru þeir
ekkert annað en helvítis ruddar og
reyna hræða nemann til að hlýða
skilyrðislaust hvaða vitleysu sem
er. Það gera þeir jafnvel með þeim
formerkjum að þeir séu að ala
nemann upp og móta hann, allt
nemanum til gagns. Komist þeir
upp með þetta þá hlakkar síðan í
þeim yfir aumingjaskap og sauðs-
hátt nemans. Þeir njóta þess yfir-
leitt að vaða yfir nemann á drullug-
um skónum. Þeir nemar sem í
þessu lenda venjast því síðan að
vera gólftuskur og eiga það á hættu
að verða það í langan tíma, jafnvel
það sem eftir er ævinar. Það er síð-
an alkunna að gólftuskur njóta
ekki mikillar virðingar og munu
seint gera. Það þarf síðan ekki að
hafa mörg orð um gildi vinskapar-
ins sem meistarinn, sem kemur
fram við nemann sinn sem gólftu-
sku, þykist vera bjóða nemanum
sínum eða gagn þeirra uppeldisað-
ferða sem byggjast upp á hreinum
„terror". „Terror“ meistarinn
þekkist nokkuð auðveldlega og um
hann þarf ekki að hafa fleiri orð en
þau að eina leiðin fyrir nemann til
að sigrast á honum er að standa
fast á rétti sínum og bjóða honum
birginn. Þeir nemar sem í þessari
aðstöðu eru, geta fengið aðstoð
Iðnnemasambands íslands lil að
standa upp í hárinu á „terror“
meistaranum. En hvernig er hægt
að þekkja þessa mjúkkjafta skúrka.
Hér koma nokkrar ábendingar.
Neminn fær ekki launaseðla og ef
hann fær þá þá er lítið á þeim að
græða vegna þess að þeir eru ekki
eins og launaseðlar eiga vera og
innihalda ekki nauðsynlegar upp-
lýsingar. Ómögulegt er að átta sig á
hvaða laun eru greidd fyrir hvaða
vinnu. Meistarinn fer alltaf undan í
flæmingi ef minnst er á námssamn-
inga. Meistarinn er sífellt að tala
um hvað nemar hafi það gott í dag
og hvað hann sé nú almennilegur
að hafa nema, því hann tapi í raun
á þeim. Þegar farið er fram á leið-
réttingar þá slær meistarinn í og úr,
segist hafa talað við hina og þessa
lögfræðinga og það sem neminn og
Iðnnemasambandið sé að segja sé
bara bull, enda séu þar ekkert
nema helvítis kommúnistar hjá
Iðnnemasambandinu. Eina leiðin
fyrir iðnnema til að verjast því að
láta brjóta sér er að nemarnir
þekki réttindi sín og skyldur. Slíkar
upplýsingar geta þeir fengið á rétt-
indaskrifstofu Iðnnemasambands
Islands. Það er hins vegar alls ekki
svo að allir nreistarar séu skúrkar.
Skúrkarnir eru í minnihluta en
hinsvegar er alltof mikið af þeim
og það þarf að losna við þá. Iðn-
nemasamband íslands býður þeim
nemum sem eru hjá skúrkum upp á
aðstoð við að berja á skúrkunum
með það að markmiði að þeim
verði bannað að hafa nema. M.a.
verði nöfn þeirra sett á svartan lista
og birt opinberlega.
Kristinn H. Einarsson
Framkvœmdastjóri INSÍ