Tímarit iðnaðarmanna - 01.08.1949, Qupperneq 7

Iðnaðarritið
LANDSSAMBAND iÐNAÐARMANNA OG FÉLAG ÍSLENZKRA IÐNREKENDA
Vonbrigfði
Iðnaðarmenn og iðjuhöldar settu miklar vonir
til síðustu ríkisstjórnar, sérstaklega af því að
einn helzti forvígismaður þeirra, Emil Jónsson,
tók að sér viðskiptamálin ásamt samgöngu- og
iðnaðarmálunum. Þeir höfðu búist við að ráð-
stefnan sem ríkisstjórnin boðaði þá til í Alþingis-
húsinu 8. sept. 1947 mundi verða tekin alvarlega
og látin bera árangur. Þá og síðar voru að vísu
vandamálin mörg og erfið, en vonbrigðin eru
líka mikil. Ekki verður þó Emil Jónsson sakaður
um það hvernig komið er, umfram aðra stjórn-
endur ríkisins, og vafalaust hefði iðnaðinum ver-
ið búin enn þyngri kostur hefði hans ekki notið
við í ríkisstjórninni. Menn verða að skilja það
að hann sem iðnaðar- og viðskiptamálaráðherra
er sem á milli steins og sleggju. Iðnaðarmenn
vilja draga úr utanríkisverzluninni og vinna sem
mest að hægt er í landinu sjálfu. Kaupmenn vilja
hið gagnstæða. Útvegsmenn og jafnvel bændur
styðja kaupmennina. Og viðskiptamálaráðherra
virðist lítið hafa yfir verðlagseftirliti og skömmt-
unarskrifstofu að segja, enda hafa þær stofnan-
ir báðar reynst hörmulega.
Þessi ríkisstjórn, sem fæddist eftir 100 daga
þrautir flokkanna og þjóðarinnar, lofaði fyrst
og fremst að stöðva dýrtíðina og síðan að lækka
hana. Reyndin hefir samt orðið sú að skattar og
tollar eru stöðugt hækkaðir, en iðnfyrirtæki sem
fyrir ríkissjóð vinna fá ekki greidda reikninga
sína. Eiga þannig sum iðnfyrirtæki svo hundr-
uðum þúsunda skiptir hjá ríkinu eftir þennan
vetur. Sem dæmi um tolheimtuna er það, að
tvisvar er heimtaður söluskattur af öllum farm-
gjöldum til landsins, 3% er flutningsgjaldið er
greitt hjá skipafélögunum og svo aftur 6,6%
þegar tollar eru greiddir hjá tollstjóra. Auðvitað
er þetta gjald þá einnig tekið af öðrum tollum,
sem oft nema 30—65% af kaupverði vörunnar og
farmgjöldum. Á alla súpuna, sem og allan til-
kostnað við vörukaupin, er svo lögð fyrirskipuð
álagning verðlagseftirlitsins. Það er því sameig-
inlegur hagur kaupmanna og ríkissjóðs að dýrar
vörur séu keyptar frá útlöndum og farmgjöldin,
tollar og kostnaður sem hæstur. Engin furða
þótt smíðaáhald, sem kostaði 6,50 fyrir stríðið,
kosti nú 104,50 í verzlun fjármálaráðherrans.
Enn hefir þó iðnaðurinn ekki þurft framlög
úr ríkissjóðnum eins og hinir tyeir aðalatvinnu-
vegirnir. Þrátt fyrir efnisskort, gífurlega skatta
og síhækkandi kaupgjald hefir hann getað haldið
í horfinu, og á margan hátt mildað viðskiptaörð-
ugleikana í landinu. Mörg iðnfyrirtæki selja enn
vörur sínar fyrir svipað verð og samskonar er-
lendar vörur kosta á réttu verði, en eru þó mjög
aðframkomin sökum efnisskorts.
Engum getur dulist að óhamingja þjóðarinn-
ar á rót sína í stjórnmálunum. Þeir 3 flokkar
sem ætluðu að bæta ástandið, geta ekki komið
sér saman um rétta lausn vandans af ótta við
fjórða flokkinn, sannnefndan óaldaflokk, sem
fyrst og fremst vill koma þjóðarbúinu í fjár-
hagslegt öngþveiti í von um að geta seilst til
valda fyrir erlenda kúgunar- og heiðingjastefnu
undir slíkum kringumstæðum.
Væri ekki rétt að fá greinda menn, sem verið
hafa hlutlausir áhorfendur að framferði stjórn-
málamannanna síðustu árin, inn í Alþingi við
næstu kosningar?
10. maí 19^9
S. J.
25