Vikan - 18.06.1953, Blaðsíða 4

FLOÐGARÐIJRIIMN
VAR LIFANDI
Frábært afreksverk
eftir Dick Hendrikse
EGAR þessu var öllu lokið,
vissu menn í Colijnsplaat
ekki almennilega hvað þeir áttu
að halda. Engum hafði dottið í
hug, að hann væri að vinna neitt
sérstakt afreksverk, ógnamótt-
ina 1. febrúar, þegar þeir höfðu
staðið saman í sjónum eins og
lifandi veggur og vamað honum
inngöngu.
„Klárir nú!“ hafði flóðvörðurinn
hrópað í hvert skipti sem hann sá
ólag rísa. Þá vissu mennirnir, að
þeii' urðu að vera viðbúnir, og þeir í
fremstu röðunum spyrntu við fótum
og lögðust upp að flóð-borðunum, en
hinir, sem fyrir aftan þá stóðu,
studdu þá af alefli. Svo reið ólagið
yfir, en sjórinn fékk ekki brotið skarð
í þennan lifandi varnarvegg og fyrir
bragðið varð Colijnsplaat ekki sjón-
um að bráð og ekki heldur þúsundir
hektara af hinu frjóa landi Beveland-
héraðs.
Háflæðið kom þeim ekki á óvart.
Þetta laugardagskvöld fór flóðvörð-
urinn um varnargarðana með mönn-
um sínum og lokaði öllum smugum.
Um miðnætti voru þeir komnir að
hinu tíu metra breiða skarði í garð-
inum, sem opnaði skipum leið upp
í skipaskurðinn. Það er svo frá þessu
skarði gengið, að hægt er að loka
því ef mikið ríður á. Og um mið-
nætti var það gert með þykkum,
traustum borðum, sem einmitt voru
höfð til taks í því augnamiði.
Veðurofsinn jókst og sjávarrótið.
Mennirnir vissu, að eftir nokkrar
klukkustundir yrði komið háflæði, og
þá yrði hættan mest. Svo þeir gerðu
bæjarstjóranum orð og bæjarstjórn-
inni.
Sandpokar voru sóttir og kirkju-
klukkunum hringt og fisksalinn fór
um göturnar og aðvaraði borgarana
með því að hringja handbjöllunni
sinni. Karlmennirnir þyrptust niður
að skipaskarðinu í flóðgarðinum. Þeir
komu á klossum og inniskóm og
sunnudagaskóm og gúmmístígvélum.
„Fyrst gerðum við okkur eklci
grein fyrir, hvað hér var að gerast,“
sagði einn þeirra síðar. „Við byrjuð-
um að bjarga húsgögnum út úr húsi,
sem sjór var kominn í. Við efuðumst
ekki um, að flóð-borðin í skarðinu og
sandpokarnir mundu halda. Auk þess
var verið að sækja tré og stálbita til
þess að styrkja þennan vegg.“
Þá hrópaði maður allt í einu:
„Hann er að fara!“ -—• og benti á
einn steinstólpann í flóðgarðinum þar
sem skarðið var í honum. Sjórinn var
að grafa undan hornstólpanum, en ef
hann léti undan, þá væri allt glatað.
Sandpokarnir voru þrotnir og mátt-
arviðirnir og stálbitarnir ókomnir, en
á staðnum voru 40 mannslíkamar, 40
hraustir menn. Þeir þustu inn i
skarðið, þeir sterkustu að hornstólp-
anum, og þar með var bardaginn haf-
inn. Svo komu fleiri á vettvang, og
þeir gengu i skarðið líka og ýttu af
alefli á þá sem fyrir voru.
Tvær ægilegar klukkustundir börð-
ust þeir án þess að mæla orð af vör-
um. Iskaldur sjórinn teygði sig
hærra og hærra með flóðinu, unz
aðeins munaði nokkrum sentimetrum
að hann flæddi yfir efsta borðið. Og
öldurnar gengu látlaust yfir mennina.
En þeir fundu ekki til þreytu, né
kulda, né sársauka. Þeir urðu einfald-
lega partur af flóðgarðinum, lifandi
varnarmúr. Það var ekki fyrr en
þessu var öllu lokið að þeir gerðu
sér ljóst, að ef þessi múr hefði látið
undan, þá hefði það táknað endalok
þeirra og bæjarins þeirra og alls
þess, sem þeir áttu.
ILOK þessa ójafna leiks, þegar
kraftar þessara manna voru að
þrotum komnir, barst þeim óvænt
hjálp. Það var hundrað tonna bátur,
sem rak stjórnlaus upp að ströndinni
og upp í flóðgarðinn — þvert fyrir
skarðið! Þar var þá allt í einu kom-
inn annar brimbrjótur til þess að
taka við holskeflunum!
1 birtingu var þessu lokið. Þessir
menn höfðu bjargað flóðgarðinum við
Colijnsplaat. En reynið samt ekki að
telja þá af því, að kraftaverk hafi
komið þeim til hjálpar.
m
Á ferð og flugi með Páli framh. af bls. 3
gönguferð suður fyrir Öskju og
norður í Herðubreiðarlindar og að
Grímsstöðum á Fjöllum — en það er
önnur saga. Þó er þess að geta, að
á þeirri göngu datt honum í hug, að
hægt væri að fara á bíl yfir Ódáða-
hraun. Næsta ár var svo enn farið
í ferð um þvert og endilangt land-
ið, stundum I bílum, stundum á hest-
um og stundum fótgangandi. Ein
ferðin var nokkurnveginn svona: Frá
Dalvík í bíl að Varmahlíð í Skaga-
firði; frá Varmahlíð á hestum suður
á Hveravelli; gangandi suður Kjöl
að Hvítárvatni, síðan að Gullfossi og
Geysi og loks í bíl til Reykjavíkur.
Páll eignaðist 1944 vörubíl, Ford,
smíðaár 1931. Sama ár komst hann
á honum suður fyrir Dyngjufjöll og
upp í 1000 metra hæð —• og hafði
þá sennilegast enginn bíll komist
hærra á Islandi! Nokkru síðar var
fordinn kominn suður að Sprengi-
sandi, hafði flutt Pál og aðra ferða-
menn upp úr Eyjafirði, upp á
Vatnahjalla og að sandinum. Sú ferð
var mjög erfið, segir Páll, bíllinn
aðeins með drifi á afturhjólum en
torfærurnar margar og stórar. Til
dæmis tók það ellefu klukkustundir
að komast átta kílómetra leið með-
fram Urðarvötnum á Vatnahjalla;
þar þurftu ferðamennirnir að ryðja
úr vegi miklu grjóti og fylla í marg-
ar sprungur, áður en þeir kæmust
leiðar sinnar. Annar bíll var með í
ferðinni, og var Sigurjón Rist bíl-
stjóri hans. Leiðangurinn komst með
bílana í yfir 800 metra hæð — og
þessi leið hafði aldrei verið farin áð-
ur á slíkum farartækjum. Þess skal
að lokum getið, áhugasömum bíla-
görpum til fróðleiks, að fordinn
gamli lifir enn við góða heilsu og
vinnur nú fyrir sér í Reykjavík.
Páll eignaðist herbíl með drifi á
öllum hjólum 1945, og um það leyti
fór hann að taka borgun fyrir að
aka með fólk í langferðir. Síðan, seg-
ir hann, hefur hann haft slík ferða-
lög að atvinnu — og vill ekki annað.
Hann skipuleggur langtúra inn í
öræfin með stóra ferðamannahópa.
Sumar ferðirnar ta.ka um tvær vik-
ur, og þeir, sem í þær fara, sjá þá
meira af Islandi en margur maður-
inn sér í hundrað ferðum á heillri
mannsæfi. Páll mælir fyrst og
fremst með Öskju-ferðum sínum, en
Öskju segir hann vera dásamlegan
stað og merkilegan. Farið er um
údáðahraun og komið í Herðu-
breiðarlindar, og áður en lýkur eru
ferðalangarnir komnir inn á miðju
landsins.
Hóparnir, sem Páll fer með, eru
misstórir; hann fjölgar bílunum eft-
ir þörfum. Kvenfólk er oft í meiri-
hluta — og er duglegt og seigt, ef
það ferðast á annað borð. Utlend-
ingar slást líka oft í förina, og
leika þá við hvern sinn fingur. I
ferð að Langjökli tóku þátt karlar
og konur frá fimm löndum auk Is-
lands.
I ár ætlar Páll meðal annars að
efna til hringferðar um landið, og
verður lagt upp 4. júlí. Farið verður
fyrst austur að Gullfossi og norður
yfir Kjöl, en þá komið í Skagafjörð
og til Akureyrar, austur að Mývatni
og suður í Ödáðahraun í Herðu-
breiðarlindar og Öskju. Þá verður
haldið norður i Grímsstaði og Hall-
ormsstað, en þaðan til Hornafjarð-
ar og um Suðursveit í öræfin. Ur
Öræfum verður svo flogið til Reykja-
víkur (sennilega laugardaginn 18.
júlí), ög með sömu flugvél vildi Páll
gjarnan fá annan ferðamannahóp og
halda með hann „öfugan hring“ til
baka.
Enn er ekki fullskipað í þessa
leiðangra, og geta menn, sem gjarn-
an vilja slást í hópinn, annaðhvort
snúið sér til Ferðaskrifstofunnar eða
beint til Páls. Ferðakostnaður verður
rúmlega 100 krónur á dag, og er
matur þar innifalinn, frammreiddur
af góðkokki, sem Páll leggur til.
Ennfremur útvegar hann þeim mönn-
um tjöld, sem þess óska, svo að
fólkið þarf í raun og veru ekkert að
hafa með sér annað en svefnpoka og
góð ferðaföt.
*
4