Vikan - 22.09.1955, Page 7

hverjum úr áhorfendasalnum að
faka þátt í spurningaþætti og
er sérstaklega laginn á að vera
ókurteis við gestinn. Þó að vesa-
lings manninum þyki súrt í
broti að sæta slíkri framkomu,
getur hann huggað sig við að
fá meir en 45.000 króna vinn-
ing fyrir að svara einföldum
spumingum.
Rísandi stjörnur innan sjón-
varpsins eru skopleikarinn
George Gobel og náungi nokk-
ur að nafni Arthur Godfrey.
Þeir nota báðir það snjalla
bragð að gera grín að auglýs-
endunum, sem kosta þá, og vör-
unum, sem þeir auglýsa. í fyrst-
unni voru auglýsendurnir lítið
hrifnir af þessu bragði og sum-
ir riftuðu samningi við þá; aðr-
ir voru slungnari og hækkuðu
laun þeirra, því það kom í ljós,
að því meir sem hæðst var að
vörunum, því meir seldist af
þeim. Godfrey uppgötvaði
þetta, þegar honum var fengin
auglýsing að lesa í Washing-
ton-útvarpinu morgun einn ár-
ið 1933. Af misgáningi hafði
einn auglýsandinn, verzlunar-
eigandi, látið flækjast með aug-
lýsingunni nákvæma lýsingu á
svörtum kvenundirfatnaði, sem
ekki var beint vel fallin til að
vera lesin upp í útvarpinu. Því
meir sem Godfrey las, því rauð-
ari varð hann í andliti; hann
botnaði svo auglýsinguna með
því að segja: „Skelfing hef ég
roðnað“. Hann brjóst við að
hann yrði rekinn, en í staðinn
fékk hann launauppbót; kven-
fólkið hafði keypt upp allar
birgðirnar af svörtu kvenundir-
fötunum um kl. 11 sama morg-
un.
Nýjasta stjarnan í heimi
sjónvarpsins er náungi, sem
kallar sig Liberace. Hann er
þrjátíu og fjögurra ára gam-
all piparsveinn og fyrir tveim-
ur árum var hann óþekktur
píanóleikari, sem lék á veit-
ingastöðum og næturklúbbum.
Foreldrar hans, sem voru pólsk-
ítalskir innflytjendur, ætluðust
til að hann gerðist félagi
frænda síns eins í fyrirtæki,
sem annaðist. um jarðarfarir.
Liberace fannst þó að honum
hefði dottið miklu snjallari
hugmynd í hug; hann eyddi um
315.000 kr. í glæsileg, áber-
andi föt: hvít kjólföt með
svörtum uppslögum úr flaueli
framan á ermunum, smóking-
jakka úr gullofnu klæði, rauð-
doppótta skyrtu og grænar
buxur úr rifluðu flaueli. Kven-
fólkið er afar hrifið af þessu og
hrópar upp yfir sig, þegar
hann kemur fram á sviðið, bað-
aður í ljósinu, sem beint er að
honum frá fimm ljóskösturum.
Á píanóið leikur hann bæði létt
dægurlög og klassisk lög, stytt-
ir stundum sinfóníur niður í
sex-mínútna leik. Hann hefur
um níu milljónir króna í tekj-
ur á ári.
Liberace er ef til vill ein-
stæðasta dæmi þess, hve lítið
þarf til að verða fræg sjón-
varpsstjarna í Bandaríkjunum.
Arthur Webb.
GULL? NEI, ÞEIB EBU EKKI AQ LEITA AÐ GULLI.
ÞEIB EEU AÐ LEITA AÐ ÞVl SEM VEBÐMÆTARA ER:
U R A N1 U M !
j^A UGARDAGSK VÖLD
er kvöldið, sem allir
hlakka til í Úraníum City.
Þá koma hinir veður-
bitnu, harðgerðu námu-
menn til borgarinnar til
að eyða peningunum sín-
um og skiptast á fréttum
um, hvar síðasta stór-
náman hafi fundist, hverj-
ir hafi auðgazt og hverj-
lr tapað aleigunni.
Þeir ganga fram og aftur
eftir einu götunni í bænum,
sem er reyndar ómerkilegur
troðningur, hreinsa kverkarnar
í einu vínstofunni, sem þar er
að finna, eða fara í bað, en
vatnið verða þeir að kaupa
fyrir fimmtán krónur tunnuna.
Allsstaðar er umræðuefnið hið
sama: úraníum, markaðsverð-
ið á því og hvort eftirspurnin
muni nokkuð fara að minnka.
Úraníum er ómetanlegt nú á
dögum. Aðalnámurnar eru í
Tékkóslóvakíu, (en þaðan leyf-
ist hinum vestræna heimi vit-
anlega ekki að kaupa birgðir),
í Kongó, Kólóradó og Kanada.
Þar sem úraníum finnst í rík-
ustum mæli, er í Úraníum City
og á landssvæðinu kringum
Norð-austur-Saskatchewan og
Athabaska-vatn.
Sumir klettarnir hafa upp
undir fimmtíu prósent úraníum-
oxíds, og ekkert virðist benda
til þess, að úraníummagnið sé
að þverra. Ef svo fer, munu
námumennirnir flytjast til
næsta námahéraðs, og Úraníum
City verður aðeins svipur hjá
sjón.
En engar óþarfa áhyggjur
um þetta angra mennina í
Úraníum City á laugardags-
kvöldum; þá eru þeir ákveðnir
í að skemmta sér, og viskýið
flýtur í stríðum straumum.
Auðvitað er líka spilað fjár-
hættuspil og mikið lagt undir.
Maður getur fengið sér leigu-
bíl og ekið sér til skemmtun-
ar eftir Aðalstræti. Leigubíi-
arnir eru tuttugu og fimm að
tölu og voru fluttir upp eftir
Athabaska-ánni með skipi eða
komu fljúgandi í flugvélum.
Karlmennirnir eru fimm eða
sex sinnum fleiri en kvenfólk-
ið, og hver einasti kona er gift
einhverjum námumannanna,
svo að það er lítið um dans eða
fjör í danssalnum.
Það eru oft slagsmál, en Jim
Lang, lögreglustjórinn, gerir lít-
ið af því að taka menn fasta.
„Strákarnir gera sjaldan neitt
alvarlegt af sér,“ segir hann.
„Þetta eru hörkupiltar, en þeir
bera virðingu fyrir lögunum."
Ben Maguire, sem er einskon-
ar borgarstjóri í Úranium City,
og kallar sig ,,Urian,“ hefur
margt að segja manni, þegar
maður heimsækir hann í búðina
hans, en það gera flestir, þegar
er þeir koma til bæjarins í
fyrsta sinn. Það er Ben, sem
selur allan útbúnað fyrir námu-
mennina, til dæmis leitunartæki,
sem segja til um, hvort steinlög
séu geislavirk eða ekki. Hjá
honum er líka hægt að fá keypta
alls konar hluti aðra; sængur-
fatnað, tjöld og nagla, ef maður
vill festa upp auglýsingu um,
að námusvæði sé til sölu.
Mönnum eru veitt ókeypis
ráð um það, hvernig bezt sé
að bera sig að við að leita að
úraníum. Að því er virðist, er
hverjum sem er veitt tíu náma-
svæði fyrir hann sjálfan og tólf
önnur, sem sagt ,er, að hann
hafi umboð fyrir. Fyrir þessi
námasvæði verður hann að
borga í allt rúmar 2250 krónur
í reiðufé.
Stjórnin heimtar af hverjum
námumanni, að hann afkasti
vinnu fyrir að minnsta kosti
sem svarar um 1350 krónum
fyrir hvert námasvæði. Ef hann
gerir það ekki, missir hann rétt-
inn á því svæði, og lendir það
þá í höndum einhvers annars.
Hjá Ben Maguire heyrir mað-
ur sögur um menn, sem lánið
hefur leikið við og úraníum hef-
ur gert mjög auðuga. Hann mun
segja þér söguna af Albert Zee-
mel, unga jarðfræðingnum, sem
uppgötvaði úraníumauðlegðina
á þessum slóðum, en það varð
til þess, að Úranium City varð
til. Fréttirnar um þennan fund
komu ævintýramönnum um
heim allan til að leggja leið sína
"þangað.
Auk manna, sem stunda úr-
aníumleit upp á eigin spýtur,
eru stór fjárgróðafélög, með
margra milljón króna höfuðstól.
Þannig er því farið með Eldóra-
dónámuna, sem er um átta kíló-
metra frá borginni. Þar vinna
námumenn af öllu hugsanlegu
þjóðerni við að leita að „úraní-
umsteininum“ langt niðin- í
jörðinni; hann er svo fluttur
upp í dagsljósið, mulinn og
vandlega þveginn og hreinsaður.
Síðan er flogið með hann til
Idaho-ríkis í Bandaríkjunum,
þar sem unnið er úr honum efn-
ið, sem notað er til að fram-
leiða atómsprengjur. Námu-
mennirnir vinna fyrir mjög háu
kaupi, allt upp í 2250 krónur á
viku.
Það er nóg af fastri vinnu
fyrir alla. Samt fer það svo,
að um það bil fimm af tíu monn-
um með fasta vinnu ákveða fyrr
eða seinna að segja upp vinn-
unni og byrja að leita að úraní-
um upp á eigin spýtur. Þeir
hafa þá hlustað á of mikið af
sögum á barnum á laugardags-
kvöldum um það, hvernig menn
hafa fundið auðugar úraníum-
námur og orðið ríkir á svip-
stundu.
„Eftir eina eða tvær vikur
gefast þeir venjulega upp,“ seg-
ir Ben Maguire. „Það er erfitt
verk að leita að úraníum og ber
oftast sorglega lítinn árangur.
Aðeins einn af hundraði verður
verulega auðugur á því.“
TERRY MORAN.
NÁMSMEYJAR
| | ÉR er mynd úr hjúkrunar-
kvennaskóla í Wellington á
Nýja Sjálandi. Þetta er fram-
haldsskóli og sækja- hann hjúkr-
unarkonur víðsvegar að úr ver-
öldinni. Meðal nemenda eru um
þessar mundir sex konur á
námsstyrk frá Heilbrigðisstofn-
un Sameinuðu þjóðanna. I»ær
eru frá Síam, Indlandi, Fonnósu
og ísrael.