Vikan - 09.08.1956, Qupperneq 4

Ævintý rið
THI fl*
V II
Ævisaga annáluðustu
kvikmyndastjörnu veraldar
FOBSAGA: Greta Gustafson hóf fer-
il flhon í fátieklegu hverfi í Stokkhólmi.
Hana hafði lungi <1 reymt nm að verða
kvikmyndaleikkona, þegar kvikmynda-
stjórinn frægi Mauritz Stiller tók hana
upp á sfna arma og byrjaði, öllum til
mikillar furðu, að kenna henni allt smátt
sem stórt í sambandi við leik hennar og
lifnaðarhætti. Honum tókst eftir mikla
erfiðleika að gera hana að dáðri kvik-
myndastjömu í Hollywood, en kvikmynda-
félögin þar kunnu ekki að meta hann.
Hann sneri því vonsvikinn heirn til Sví-
þjóðar, þar sem hann lézt skömmu síðar.
En rétt áður hafði ástaræfintýri Gretu
og kvikmyndaieikarans John Gilberts, sem
allur heimurinn talaði um, farið út um
þúfur vegna ósamlyndis þeirra. Upp frá
þessu varð Greta ómannblendin og fór í
felur. Koma talmyndanna varð henni, eins
og öllum öðrum útlendum Ieikurum í Holly-
wood, hættuleg, en með „Önnu Kristínu"
vann hún stórkostlegan sigur á þeim erfið-
leikum.
21. KAFLI.
Samningurinn sem Greta Garbo hafði gert við
Metro árið 1927 gekk úr gildi í júní 1932. Á þess-
um sjö árum í Hollywood voru tekjur hennar
komnar upp í 1,300,000 dali (Tékjurnar fyrir ár-
ið 1932 eitt voru 312.000 dalir). Á þeim tíma
voru skattarnir tiltölulega lágir. Greta hafði líka
iifað ákaflega fábrotnu lífi. Og 26 ára gömul
var hún orðin milljónamæringur.
Það fór ekki leynt að hún var orðin þreytt á
að leika í kvikmyndum i Ameríku. Hvað mundi
hún nú gera, þegar samningur hennar rynni út?
Mundi hún halda áfram á frægðarbraut sinni
eða fara að leika ósamningsbundið þegar henni
biði svo við að horfa ? Það var — eins og New
York Herald Tribune skrifaði „mikilvægt atriði
fyrir bandaríska kvikmyndahúsgesti“.
En Bandaríkjamenn höfðu önnur vandamál á
sinni könnu um þær mundir.vMeð hverjum deg-
inum sem leið færðist landið nær óskaplegri
kreppu. Bankar fóru á höfuðið, og hinir stóru
hópar atvinnuleysingja fóru daglega stækkandi.
En Bandaríkjamenn höfðu önnur vandamál á
sinni könnu um þær mundir. Með hverjum deg-
inum sem ieið færðist landið nær óskaplegri
kreppu. Bankar fóru á höfuðið, og hinir stóru
hópar atvinnuleysingja fóru daglega stækkandi.
1 Washington var farið í kröfugöngu gegn
stjórninni. 1 Genf sat ráðstefna um afvopnunar-
málin í fimm mánuði, án þess að nokkur ár-
angur næðist. Á Lausanneráðstefnunni um lækk-
un stríðsskuldanna stóð allt fast. 1 Berlín setti
Hindenburg ríkiskanslari Franz von Papen í stað-
inn fyrir Briining og leiðin lá Hitler opin.
En aðdáendur Gretu höfðu lítinn áhuga á þessu
öllu. Blöðin voru full af greinum með fyrirsögnum
sem þessum: „Tímamót! Kemur Greta Garbo
aftur", „Hverfur Garbo af sjónarsviðinu?“ „Urn
þessar mundir beinast augu allra áhugamanna
um kvikmyndir að hinni sérkennilegu, þögulu
leikkonu,* sem nú stendur á tindinum og verður
að ákveða sig“, stóð í grein, sem var einkennandi
fyrir þessi skrif. „Leiðirnar liggja beint fram-
undan. Önnur til frægðar og meiri auðæfa. Hin
til hfsins, innan um sína líka; hún getur ferðast
til Napoli, Rómaborgar og allra annarra furðu-
borga gamla heimsins. Þegar nafn Gretu er ekki
lengur á hvers manns vörum og nærvera henn-
ar stofnar ekki lengur til múgæsinga, þá getur
hin dularfulla kona kvikmyndanna loks lifað því
lífi,. sem hún þráir i hjarta sínu.“
Tveim dögum áður en samningurinn var út-
runninn kom hin langþráða tilkynning. Fólk
fékk að vita, að Greta ætlaði að fara frá Holly-
wood til að setjast að í Svíþjóð fyrir fullt og allt.
Metro-Goldwyn gaf henni handtösku að skilnaði.
En hún gaf félagi sínu engin jákvæð vilyrði
varðandi framtíðaráætlanir sínar í 'staðinn.
Eftir mánaðar iðjuleysi í Kaliforníu, ferðaðist
Greta til New York með vinkonu snni, Mercedes
de Acosta, sem var þekkt heimskona, listaunn-
andi og tízkudama. Greta settist að á Gramatan
hótelinu, í lítt kunnu umhverfi i Bronzville. Þeg-
ar fréttamennirnir hittu hana þar, sat hún fús-
lega fyrir hjá ljósmyndurunum, en neitaði að
svara nokkrum spurningum. Þegar hún var
spurð um það, hvort hún hefði í hyggju að gifta
sig erlendis, svaraði hún ákveðin: „Nei, nei, nei"!
VEIZTU
í.
2.
3.
4.
5.
6.
Hvað hét Rakarinn í Sevilla?
Hvaða maður hefur oftast myndað |
stjóm á Islandi? |
Er hægt að nota venjulega sög, eins I
og trésmiðir nota, sem hljóðfæri ?
Hvar er Hjörtsey?
Hvar verða næst haidnir Olympiu- i
leikar ?
Hver var fyrsta teiknimynd Walts =
Disney, sem tók venjulegan sýningar- i
tíma?
s
Hvað em krókódílatár ?
Eftir hvem er Messíasar-oratorium ? i
Hvemig bygglr hrafninn hreiður sitt? |
Gáta: Hver er sá spegill,
spunninn af guði,
bjartur á að vera,
en blettóttur er oft;
5
líkam sinn sjá þar
lýðir engir,
en sál sína má þar
sérhver skoða?
B
Framhald á bls. 2.
B
B
B
30. júlí sigldi hún heim á Gripsholm. Hún hafði
gert óvenju miklar ráðstafanir til að fá að vera
í friði. Hún hafði komið þvi svo fyrir að nafn
hennar stóð ekki á farþegalistanum, og hún
var komin um borð daginn áður en ,,Gripsholm“
átti að sigla. Fréttamennirnir komust samt að
því, að hún væri búin að koma sér fyrir í káetu
nr. 1 á A-þilfari, en utan við dyrnar fundu þeir
tvo einkalögreglumenn.
En sigur Gretu var ekki fullkominn. Hneykslis-
blaðið „The New York Daily Express" hafði gert
sér það ómak, að láta einn af starfsmönnum sin-
um, Grace Robinson, ferðast með „Gripsholm".
Hin kunna blaðakona okkar, Grace Robinson,
fylgir Gretu á ferð hennar, hún mun lýsa heim-
ferð Gretu til ættlands sins með skeytasending-
um“, tilkynnti blaðið ekki lítið stolt. „Enginn
þekkir Garbo í raun og veru, en þið munið fá
tækifæri til að kynnast henni, ef þið lesið grein-
ar ungfrú Robinson í „Fréttunum“.“ Það átti
eftir að koma í Ijós að blaðið hafði bæði ofmetið
sjálft sig og blaðakonu sína.
Greta dvaldist í Svíþjóð i átta mánuði. Henni
tókst að mestu að forðast alltof ágenga áhang-
endur og lifa því fábrotna og kyrrláta lífi, sem
hún óskaði sér. Hún eyddi mörgum vikum með
móður sinni og bróður í skerjagarðinum utan
við Stockholm. 1 september sneri hún aftur til
Stockholms, leigði sér eins herbergis íbúð með
húsgögnum og fór aftur að umgangast noklcra
sænska vini sína. Mercedes de Acosta heimsótti
hana og þær sáust saman í Óperukjallaranum
og á Cecil. Stockholmsbúar létu hana í friði —
kannski af því að þeir litu á hana sem heima-
manneskju — og hún gat farið í gönguferðir og
verzlað, án þess að á hana væri starað eða
eiginhandarsafnarar ásæktu hana. Stundum fór
hún í litlu kvikmyndahúsin, eins og „Bostock" og
„Apollo“, sem sýndu eldri myndirnar hennar.
En þegar myndin „Göfgi og fall konu“ var frum-
sýnd, olli hún Stockholmsbúum aftur á móti
vonbrigðum með því að vera ekki viðstödd, þó
móðir hennar, bróðir og mágkona væru það. Eitt
Stockholmsblaðanna skrifaði af samúð um „hin-
ar hörmulegu vinsældir hennar".
Verkfræðingurinn og byggingarmeistarinn Max
Gumpel tilheyrði hinum fámenna vinahópi henn-
ar. Þau höfðu kynnzt strax þegar hún vann hjá
PUB. Þá höfðu þau hitzt nokkrum sinnum og
Gumpel boðið henni til miðdegisverðar. Hann
gaf henni þá gullhring með ltlum demanti. „Það
var engu líkara en ég hefði gefið henni ensku
krúnugimsteinana", segir hann. Eftir það hitt-
ust þau ekki aftur fyrr en árið 1932. Hún hringdi
þá á skrifstofuna til hans og bað hann um að
geta hver þetta væri. Þegar hún svo sagði hon-
um hver hún væri, hélt hann að einhver væri
að gabba sig. Hann bauð henni samt sem áður
til miðdegisverðar heima hjá sér og sagði, að
klæðnaðurinn væri smoking. Greta sagði að hún
hefði engan kvöldklæðnað. Komdu samt, sagði
Gumpel. Þegar hún svo kom, bar hún einn ein-
asta skartgrip — gullhringinn með demantinum
frá honum. Nú fannst mér líka þetta vera einn
af ensku krúnuskartgripunum, og það var henni
4