Vikan - 09.08.1956, Síða 5

að þakka“. Greta sást nú oft með Gumpel og
aftur komust bollaleggingar um giftingpi á kreik.
Greta var vön að leika tennis með Gumpel í
Tennishúsinu, en eftir að blaðamennirnir kom-
ust að því, fékkst hún ekki til að halda þvi
áfram. Samband hennar við Gumpel hafði líka
sínar hagkvæmu hliðar, því hann var ráðgjafi
hennar um fjármálin og hjálpaði henni við að
koma hluta af fé sínu í Sviþjóð fyrir, mest í
fasteignum.
Mest sóttist Greta þó eftir félagsskap kvenna
og hún umgekkst mikið Horke Wachtmeister
greifafrú, sem hún hafði hitt í fyrri ferð sinni
heim. Hún var oft gestur í höll hennar í Tistad,
og þær ferðuðust saman til Parísar og London.
Áður en Greta kom til Sviþjóðar hafði hún
lesið æfisögu Kristínar drottningar, samkvæmt
ráðleggingu Sölku Viertel. Bæði Greta og Salka
Viertel álitu Kristínu drottningu tilvalið hlut-
verk fyrir Gretu. Eftir beinni hvatningu frá
Gretu, byrjaði Salka Viertel að skrifa kvikmynda-
handrit um æfi drottningarinnar. Þegar Greta
las svo handritið, sem Salka sendi henni til Sví-
þjóðar, var hún svo hrifin, að hún tilkynnti
Metro að hún vildi endurnýja samning sinn við
félagið, ef hún fengi að leika Kristínu drottn-
ingu. Metro féllst fegins hugar á þetta. En fé-
lagið var síður hrifið af öðrum skilyrðum hennar
— hún átt aðeins að þurfa að leika í tveimur
kvikmyndum á ári og fá 250.000 dali í laun fyrir
hvora þeirra.
Þegar búið var að ganga frá sanmingum, hélt
Greta til Hollywood, en hún var ekkert að flýta
sér. 26. marz 1933 steig hún um borð í flutn-
ingaskipið „Annie Johnson“, sem flutti fjóra far-
þega fyrir utan Gretu og átti að sigla til vestur-
strandar Ameríku gegnum Panamaskurðinn.
Þrjátíuogfjórum dögum seinna kom „Annie John-
son“ í höfn í San Diego. Stór hópur af árrisul-
um aðdáendum stóð á hafnarbakkanum. Greta
launaði fyrifhöfnina með því að veifa. Salka
Viertel bauð hana velkomna, þegar hún kom
sólbrún úr hinni löngu sjóferð. Þær óku svo í
bíl til Hollywood.
23. KAFLI.
Greta kom Hollywood á óvart en gladdi að-
dáendui' sína með því að velja John Gilbert sem
mótleikara sinn í „Kristinu". Sú hjartnæma saga
gekk manna á milli, að hún væri að gefa Gilbert,
sem var á hraðri niðurleið á stjörnuhimninum,
tækifæri til að bjai'ga sér. Honum veitti heldur
ekki af allri fáanlegri aðstoð. Gilbert var æði
illa staddur eftir frumsýninguna á fyrstu tal-
myndinni sinni. Hinn mjói, skræki málrómur hans
var langt frá því að samsvara þeim hugmynd-
um, sem fólk hafði gert sér um rödd „mesta elsk-
huga kvikmyndanna". Þegar hann í fyrsta skipti
sagði „Ég elska þig", hlógu áheyrendur hjart-
anlega og miskunnarlaust. Upp frá því var hann
ekki meira virði en tómur karamellupoki, eins og
einhver orðaði það. Aldrei hefur nokkur maður
hrapað svo hratt í Hollywood, þar sem bilið
milli frægðar og gleymsku er aðeins eitt hænu-
fet.
Það var þó ekki af einskærri tilfinningasemi
að Greta valdi Gilbert. Hún var lengi búin reyna
að velja á milli fjölda annarra umsækjenda, t. d.
Franchot Tones, Nils Asthers og Lawrence Oli-
viers og brjóta heilann um málið. Sá síðastnefndi
var búinn að leika á móti henni til reynslu með
góðum árangri, og skrifa undir samning. En
eftir nýjar æfingar á nokkrum ástarsenum, lýsti
Greta því yfir að hún hefði ekki trú á Olivier.
Það var þá sem hún ákvað að gefa Gilbert tæki-
fæi'i. Hann hafði hið ytra útlit i hlutverk spánsks
aðalsmanns og riddara og með nýgerðum breyt-
ingum á upptökunni mátti bæta rödd hans, eða
það var Greta fullvissuð um.
Gilbert og Greta höfðu ekki leikið saman í fimm
ár. Á þeim tíma hafði hann skilið við Inu Claire
og kvænzt aftur tuttuguogeins árs gamalli
stúlku, Virginiu Bruce, sem fæddi honum dóttur
daginn eftir að byrjað var að kvikmynda „Krist-
inu". Það hafði auðvitað heilmikið auglýsinga-
gildi að Greta og Gilbert skyldu byrja aftin- að
leika hvort á móti öðru og nú rifjuðust aftui'
upp endurminningarnar um „hina stormasömu,
sígildu og rómantísku ást" þeirra. Framkoma
Gretu gagnvart Gilbert var einstaklega vingjarn-
leg meðan á myndatökunni stóð. Á einum stað
gerði handritið ráð fyrir áköfu ástaratriði, eins
og þeim sem Greta og Gilbert höfðu verið fræg-
ust fyrir áður. Á fyrstu æfingunni lék Gilbert af
sínum gamla eldmóði. En þegar henni var lokið,
sneri Greta sér að stjórnandanum — sem var
Rouben Mamoulian — og stakk upp á því að
atriðið væi'i ekki leikið svona sterkt. „Gilbert
ei' núna kvæntur maður og faðir", sagði hún.
Meðan á töku myndarinnar stóð, myndaðist ná-
in vinátta milli Gretu og Mamoulians, sem hafði
fengið það viðfangsefni að stjórna „Kristínu"
fyrir áeggjan Gretu. Mamoulian var 35 ára gam-
all, fæddur í Rússlandi og alinn upp í París. Hann
var stór maður og vel menntaður sviðsetjari. Auk
þess var hann piparsveinn. Greta bar mikið traust
til hans og lét skoðanir hans næstum alltaf ráða
úrslitum. Áhrifarikasta ati'iðið í myndinni mun
vera sjálft lokaatriðið, þegai' drottningin kveður
föðurland sitt eftir dauða elskhuga síns, þar sem
hún stendur í stafni skipsins, sem á að flytja
hana í langa og einmanalega pílagi'imsferð.
Leikur Gretu einkennist af „skáldlegum tákn-
leik" og „tignarblærinn yfir stellingum hennar
lýsir hertum og þrautseigum finleika, sem sýni-
lega á eftir að lifa þetta af“. Greta og Mamoulian
lögðu sig einkum fram við þetta atriði. Það var
tekið hvað eftir annað, en Mamoulian var aldrei
ánægður með svipinn á andliti drottningarinnar.
Loksins sagði hann Gretu að reyna að vera al-
gerlega sviplaus og að hugsa ekki um neitt. Svo
var þetta minnisstæða atriði tekið.
Vinátta Gretu og Mamoulians var ekki tak-
mörkuð við kvikmyndaverið. Meðan á myndatök-
unni stóð, borðuðu þau oft saman í veitingahús-
um og fóru jafnvel í næturklúbb til að dansa á
eftir. Og þegar hann keypti sér nýtt einbýlis-
hús í Beverly Hills, fóru slúðurtungurnar strax
að gefa þau Gretu saman. Orðrómurinn fékk
byr undir báða vængi, þegar Greta og hann óku
saman í bíl til Grand Canyon strax eftir frum-
sýninguna á „Kristínu". Áður en þau voru komin
á áfangastað, voru fréttaritararnir komnir á
sporið. Og eltingaleikurinn við þau gekk svo
langt, og var svo nærgöngull og dónalegur, að
þau sneru til baka til Hollywood frá Grand
Canyon tveimur tímum seinna. Gretu og Mamou-
lian datt ekki í hug eitt einasta andartak að
ganga i hjónaband, segja vinir þeirra. Hinn óra-
kenndi áhugi, sem hún hafði fyrir honum —
eins og nokkrum öðrum mönnum um þetta leyti
— var ekki langlífui' og leið fljótt hjá.
„Kristín" vakti geysimikla hrifningu meðal
gagnrýnendanna — Greta var þá búin að vera
fjarri kvikmyndaheiminum í hálft annað ár.
Jafnvel hin stranga ungfrú Canfield fann ekki
að neinu, hún skrifaði að „í þessari mynd, lyfti
Greta sér til himins eins og fugl, sem sleppt
er úr búri". Jafnvel þó hrósið um Gretu væri
yfirgnæfandi, þá fékk myndin í heild góða dóma,
bæði hvað sviðsetningu og stjórn snerti. Allir
fengu hrós nema — John Gilbert. Flestir skrif-
uðu stuttlega og hirðuleysislega um hann, sumir
alls ekki neitt. Þetta reið Gilbert að fullu. Eftir
leik hans i „Kristínu", lék hann aðeins í einni
mynd. Hann dó úr hjartaslagi árið 1936. Þá var
hann þrjátiuogátta ára gamall og skilinn við
fjórðu konuna. Það er sagt, að þegar Greta hafi
frétt um dauða hans hafi hún sagt: „Hvað kem-
ui' það mér við?“, en það er enginn fótur fyrir
þessu rugli. Sannleikurinn er sá, að blaðamaður
nokkur sagði henni það milli þátta í Dramatíska
leikhúsinu í Stockholmi, en hún var þá heima
í fríi. Hún forðaðist að segja nokkuð um þetta,
en fór umsvifalaust heim úr leikhúsinu.
Gretu þótti sjálfri minna koma til „Kristínar"
en gagnrýnendunum. „Eg reyndi að vera sænsk",
sagði hún. „En það er erfitt að fá að gera
það sem maður vill í Hollywood. Maður verður
alltaf að semja. Þar er enginn tími fyrir listina.
Peningarnii' eru það eina sem máli skiptir". En
þó að Greta ásakaði Hollywood fyrir að hugsa
alltaf um auðvirðileg fjármál, þá gætti hún eigin
fjárhags vel.
Áður en hún byrjaði að leika í næstu mynd
sinni, „Málaða blæjan" eftir sögu Somersets
Maughams, þvingaði hún með hjálp Harry Eld-
ington laun sín úr 250.000 dölum og upp í 270.000.
En hvorki Greta né Metro hlutu nokkra frægð
af „Máluðu blæjunni", sem jafnvel Garboaðdá-
endur eins og Alister Cooke neyddust til að kalla
Hið ógleymanlega lokaatriði í myndinui
um Kristínu Svíadrottningu, þar sem hún
stendur í stafni sldpsins, sem á að flytja
hana í langa og einmanalega pflagríms-
ferð.
„hræðilega". Herbert Marshall lék eiginmann
Gretu og George Brent þriðja hjólið. Meðan á
kvikmyndatökunni stóð áttu Greta og Brent
stutt ástaræfintýri, sem fljótlega leið hjá.
Eftir að Greta kom aftur til Hollywood, var
Salka Viertel ekki aðeins orðin hennar nánasta
vinkona heldur lika listrænn ráðgjafi hennar.
Hún var „milliliður" milli hennar og kvikmynda-
versins, lcom fram með ýmsar uppástungur og
tók þátt í að skrifa handritið að „Máluðu blæj-
unni". Frú Viei'tel stóð lika á bak við val Gretu
á næstu mynd hennar — annarri útgáfu af sögu
Tolstoys „önnu Kareninu", sem hún hafði leikið
átta árum áður á móti John Gilbert undir nafn-
inu „Ást". Það var mjög vel vandað til þessarar
nýju útgáfu, sem hafði afbragðs leikurum á að
skipa og ekkert var til sparað, svo að hún varð
jafn vel heppnuð og „Málaða blæjan" hafði verið
illa heppnuð. Greta fékk verðlaun New York-gagn-
rýnendanna fyrir „bezta kvenhlutverk ársins"
fyrir leik sinn sem Anna Karenina, og myndin
var útnefnd bezta útlenda myndin á Alþjóðlegu-
kvikmyndahátíðinni í Feneyjum.
í NÆSTA BLAÐI SEÍiIR FRÁ KYNNUM ÞEIRRA GRETU GARBO
OG LEOPOLDS STOKOWSKI, SEM BLÖÐIN KÖLLUÐU „DRAUMA-
PRINSINN“ HENNAR.
5