Vikan - 25.06.1959, Blaðsíða 20

,.Og hver rækallinn, nú lagast brag-
urinn,“ sagði ég við sjálfan mig.
Þetta var orðatiltæki, sem vinnukona
hafði, sem var hjá foreldrum min-
um, þegar ég var unglingur. Hún var
vön að segja þetta, þegar ég fann upp
á einhverjum nýjum hrekk.
Ég reif bréfið hæfilega mikið í
sundur, og lét miðann f júka, einn og
einn, út um gluggann, staðráðinn í
því að sýna mig um kvöldið á Borg-
inni.
Nokkru seinna mætti ég einum
póstmanninum, Gísla Ben, fyrir utan
pósthúsið.
„Geturðu sagt mér, hver hefur
pósthólf 656?“ spurði ég.
„Ég get auðvitað sagt þér það,“
sagði hann, ,;en ég veit ekki vel
hvort ég má það.“
Ég gekk inn á pósthúsið með hon-
um, og gáði hann þar í skrá.
veikur,“ sagði ég við sjálfan mig.
„Hún hefir verið að horfa á ein-
hvern, sem situr á bak við þig.“ Ég
fcr af Borg ldukkan hálf tólf.
„Það liggur vel á yður núna,“
sagði dr. Þorvaldur, alþekktur Reyk-
víkingur, sem ég mætti, þegar ég
PENINGAR OG LJÓSAGANGUR.
Morguninn eftir átti ég hálfpartinn
von á að fá bréf frá þeim dularfulla,
cn svo varð ekki. En um hádegisbilið
gekk ég með manni inn á pósthús,
sem átti leið þangað, og varð mér þá
ósjálfrátt litið inn í hólf 656. Þar
var þá bréf. Taldi ég víst, að það
væru eftirhreytur af auglýsingunni,
þ. e. svar við henni, sem hefði seink-
að. Utan á því stóð ekki annað en
„Pósthólf 656“. Ég stakk því á mig,
og reif það upp, þegar ég var kom-
inn heim. Innan úr því valt tíu króna
seðill. Hissa varð ég, þegar ég sá
Sagði hann mér síðan, að það væri
lögmaðurinn, sem hefði hólfið.
En þegar ég var að fara út um
dyrnar, kallaði hann til mín og sagði
að þetta væri vitleysa. Lögmaðurinn
hefði haft það, en það hefði reynzt
honum of lítið, og hefði hann nú ann-
að stærra. Það hefði enginn þetta
pósthólf nú. Ég spurði, hvort ég gæti
fengið það, og var því játað. Kallaði
hann þá á póstmanninn til að af-
greiða mig. Borgaði ég honum leig-
una, og var afhentur lykill, sem ég
tók eftir að var alveg spánýr.
Þegar ég var að fara, datt mér
nýtt í hug, og spurði póstmanninn,
hvað það væri langt síðan lögmaður-
inn hafði haft hólfið. Hann mundi
það ekki fyrir víst, eitthvað mán-
uður eða ef til vill tveir. Ég fór nú
inn i herbergið þar sem pósthólfin
eru, og leit inn um rúðuna á 656;
hólfið var eðlilega tómt.
kom á hornið við Austurstræti. „Þér
gangið bara syngjandi. Hver er or-
sökin?“
„Ja; hver er orsökin,“ svaraði ég,
„líklegast sú, að ég trúði ekki þvi,
sem ég var að segja við sjálfan mig.“
Um kvöldið fór ég á Borg, og var
kcminn þar kl. 9, til þess að tryggja
mér sæti undir súlunni. Það bar ekk-
ert til tíðinda, en ýmsir menn sem ég
sá þar inni og sem ég þekkti, urðu
fyrir grunsemd minni, að þeir væru
sá, sem auglýst hefði. Enginn þeirra
fannst mér samt verulega líklegur.
Þá datt mér einnig í hug, að verið
gæti, að þarna væru fleiri en ég, sem
verið væri að ráða til sama starfa
og mig. Ég fór að horfa, hverjir
það væru, sem sætu nálægt súlunni,
en það voru allt vel metnir borgarar,
sem mér fundust vera heldur óefni-
legir til þessarar atvinnu.
Ég sá Sjöfn bregða fyrir tvisvar
sinnum. 1 annað skiptið sýndist mér
hún vera að horfa á mig!
„Vertu nú ekki svona ímyndunar-
að bréfið vra til mín. Það hljóðaði
þannig:
,,Ég mun taka yður í vinnuna, þvi
mér lízt vel á yður, örn Ósland. Svip-
ur yðar bendir á að þér efnið það,
sem þér lofið. Þér verðið að heita
að framkvæma það, sem þér lofið. Þér
verðið að heita að framkvæma án
mótmæla, að hermanna sið, það sem
yður verður sagt að gera, og halda
því algerlega leyndu. Þér verðið að
fremja smávegis lagabrot, en ekkert,
sem yður mun þykja svívirðilegur
verknaður, og lítið, sem við lög varð-
ar, nema þér verðið látnir vita það
fyrirfram. öllum bréfum, er þér fá-
ið frá mér, verðið þér tafarlaust að
brenna eða eyða á annan hátt. Kaup-
ið er 20 krónur á dag. Ef þér eruð
samþykkur þessu, þá ritið orðið
,,Samþykkur“ á miða og látið hann
undir steininn sem er við girðing-
una fyrir endanum á litlu tjörninni
(innstu). — J.“
Ég reyni ekki að lýsa því, hvað ég
var forviða. Ég ráfaði út í bæ, og
inn á pósthús; það var ekkert að gera
þar þá stundina, og tveir eða þrír
póstmenn voru að tala saman. Ég
sagði að ég hefði tekið pósthólf hjá
þeim daginn áður, engum sagt frá
því, en samt fengið bréf í það í morg-
un. Hafði nokkur spurt hvort ég hefði
hólf, svo þeir vissu?
„Ékki veit ég til þess,“ sagði einn
þeirra, „en það var hringt og spurt
hver hefði núna pósthólf 656, sem
lögmaðurinn hefði haft. Ég gáði að
því í skránni, og sagði að það væruð
þér.“
Rétt á eftir, þegar ég var kominn
í Austurstræti, sá ég Hafberg aug-
lýsingastjóra skjótast inn í búðina,
þar sem tyggigúmmíið er selt. Hann
hefir skrifstofu þar inn af. Ég bað
’laglega stúlku, sem er I búðinni, um
tyggigúmmí fyrir tíu aura, og viðtal
við Hafberg, og veitti hún mér hvoru-
tveggja. Var mér vísað inn á skrif-
stofuna. Morgunblafiið hékk þar á
vegg, mörg blöð, hvert utan yfir
öðru. Ég blaðaði í þeim, fann aug-
lýsinguna „Ertu félaus“ og bað aug-
lýsingastjórann að segja mér, hver
hefði sett hana í blaðið.
Hafberg leit á blaðið.
„Ég mætti nú varla segja það,
þó ég vissi það. En ég veit það ekki.
Auglýsingin kom vélrituð í umslagi,
og tíkall með.“
Þegar komið var rökkur, fór ég
suður í Tjarnargarð; það var auðvelt
að sjá steininn, sem átti að láta bréfið
undir. Ég skrifaði orðið „Samþykkur"
á hvitt spjald, sem ég hafði í vasan-
um. En af því að það var ekki orðið
dimmt, þá stakk ég því aftur í vasa
minn, og fór að ganga þarna um
garðinn.
Datt mér þá í hug, að ég skyldi
fela mig á bak við stóran fjalakassa,
sem var þar skammt frá; gæti ég
þá séð hver kæmi og hirti miðann.
Ég fór því aftur ofan í miðbæ, fór
í tvenna sokka og skóhlífar, svo mér
yrði síður kalt.
Það var orðið dimmt þegar ég kom
aftur. En nú fann ég hvergi spjaldið,
sem ég hafði ritað á, svo ég skrifaði
samþykkur á blað í vasabókinni
minni, reif það úr, setti það undir
steininn, og faldi mig bak við kass-
ann. Ég gat búið svo um mig, að
ég gat setið, og fór ekkert illa um
mig þarna, að öðru leyti en því, að
mér varð fljótlega kalt, þó frost-
laust væri. En með því að hreyfa
lappirnar á víxl, ágerðist kuldinn
ekki.
Ég var búinn að sitja þarna í
klukkustund eða svo, þegar ég heyrði
hvell og svo hvern hvellinn á fæt-
ur öðrum yfir við Sóleyjargötu, og
síðan ys og mannamál, jafnframt
því sem hvellirnir héldu áfram, mis-
jafnlega háir. Þetta vakti forvitni
mína, og af því mér fannst það
myndi koma sér vel fyrir mig að
hreyfa mig, þá hljóp ég þangað yfir.
Fyrir utan girðingu garðsins voru þá
tuttugu eða þrjátíu manns, og þekkti
ég þarna þó dimmt væri Runólf í
Holti. En rétt innan við girðinguna
sprakk hver púðurkerlingin á fætur
annari, með stuttu millibili, og virt-
ust þær vera í innbyrðis sambandi
með tundurþræði.
„Hvað er um að vera Rúnki,"
spurði ég.
„Ja, ég veit það varla," svaraði
hann. „Það byrjuðu alt í einu að
springa púðurkerlingar þarna fyrir
innan, þegar ég gekk hér framhjá,
en ég sá ekki neinn mann nálægt.
Maður skyldi ætla að þeir hefðu
haldið að það væri komið gamlárs-
kvöld. Ætli þeir hafi ekki haft neitt
almanak, mannfjandarnir ?“
Rétt á eftir, þegar allar púðurkerl-
ingarnar voru sprungnar, en þær hafa
víst verið 80 eða 100, lagði ég af stað
aftur að kassanum, og mun ljósa-
gangur þessi hafa staðið fimm mín-
útur eða þar um bil.
Eftir að ég kom aftur i kassann,
fanst mér vistin þar hin ömurlegasta.
En ég hugðist þó að hanga þar til
kl. hálf ellefu. En þegar hún var
fjórðung yfir tíu (ég sá það með því
að kveikja á eldspýtu) var kuldinn
búinn að sannfæra mig um að þetta
væri hin mesta heimska. Steinsins
myndi ef til vill ekki verða vitjað
fyr en undir morgun. En af því ég
hafði fundið hvíta spjaldið i vasa
mínum, þá kom mér til hugar, af því
það var laglegra, að leggja það undir
steininn, í staðinn fyrir miðann.
En ég varð alveg undrandi, þegar
ég fann stórt umslag undir stein-
ir.um, og sá að miðinn var horfinn.
Ég fór með umslagið bak við kass-
ann, og kveykti þar á eldspitu. örn
Ósland, stóð utan á bréfinu vélritað,
og með ritblýi var skrifað á það:
„Þér verðið að leggja við dreng-
skap yðar, að þér reynið aldrei fram-
20
VIKAN