Vikan - 13.08.1959, Blaðsíða 9

arth ius
o-aasso-n
öllu kveníólki, sem á vegi hans verð-
ur, „— til að verða sér ekki til skamm-
ar —“ að eigin sögn. Ótal gamansagn-
ir haía birzt á prenti um sr. Bjarna
og gtetu flestar þeirra verið sannar,
mannsins vegna. Margt skemmtilegt
er sagt af skiptum þeirra sr. Bjarna
og dr. Páls Isólfssonar, organmeistara.
enda báðir magnaðir grínkarlar.
Áreiðanlega er líka sönn sagan, þegar
þeir hittust á götu, sr. Bjarni og Jónas
frá Hriflu, þá nýorðinn ráðherra.
Jónas vatt sér að prófastinum og
spurði: „He-eyrið mig, sr. Bjarni, er
það satt, að þér séuð hættur að biðja
fyrir ríkisstjórninni ?“ Ekki var sr.
Bjarni aldeilis á því og svaraði þegar:
„Nei, það er ekki satt, ég hef aldrei
talið þess meiri þörf en einmitt nú!“
Þá er hugmynd hans um hringekju
mannlifsins hreint ekki fráleit: Fyrst
fara börnin á Tjarnarborg, svo á ls-
borg, þaðan út á Hótel Borg og sum
þeirra lenda kannske fyrir utan Ný-
borg. Þannig mætti lengi telja um
gamanmál sr. Bjarna, en hvort tveggja
er, að ekki mun allt rétt hermt eftir
honum og svo gegnir maðurinn slíku
andans embætti og virðingar, að ekki
þykir hlýða að leggja á þau of mikla
áherzlu.
MIKIL GÆFA varð það sr. Bjarna
að eignast konu sína, frú Ás-
laugu Ágústsdóttur frá Isa-
firði, sem hefur reynzt honum einstak-
ur förunautur á lífsleiðinni. Hafa þau
eignazt þrjú börn.
Sr. Bjarni Jónsson hefur nú starfað
meira en hálfa öld. Ef til vill er nokk-
uð dæmigert fyrir einlægan áhugn
hans, að honum hefur aldrei orðiö
messufall vegna veikinda; ávallt verið
tilhlökkunarefni að koma i kirkju
sina. Hann helgaði ungur líf sitt þeim,
sem hátt situr, en sér lágt og knúinn
innblæstri daglegrar umgengni við
Herra sinn og margháttaðri reynslu
i kristilegu starfi, hefur honum tekizt
að láta bernskuóskir sinar rætast á
þann hátt, að lengi mun í minnum
haft og verið trúr köllun sinni.
Að gefnu tilefni skal það enn
tekið frani, að „Aldarspegill“ er
og hefur ávallt verið sarninn án
allrar samvinnu við þann, sent urn
hefur verið fjallað hverju sinni.
Aldrei hefur verið látið i það
skína, að viðtal hafi átt sér stað
við viðkomendur. Hins vegar var
i siðasta þætti vitnað í viðtal
nokkurt, sem látinn heiðursmað-
ur átti við merkan athafnamann.
Þykir höfundum miður, að það
skuli hafa valdið nokkurunt mis-
skilningi. Hins vegar fallast höf-
undar alls ekki á þann vitnisburð,
að greinin hafi verið mestmegnis
„rangfærslur og sumt hreinn til-
búningur".
‘Jarariœki framtiðarinnar
Þannig hugsa ntenn sér farartæki framtiðarinnar og líkur benda til
þess, að sá draumur sé ekki svo langt frá því að verða veruleiki. Þetta
er fljúgandi diskur nteð glerkúlu yfir. Hann á helzt að fara með hvaða
hraða, sem stjórandinn óskar og geta staðið alveg kyrr á sama punkti
í loftinu. Svo á hann að geta stigið lóðrétt upp og niður og hvert barn
á að geta stjórnað honum. Orkan, sent knýr hann er víst ekki alveg,
ákveðin. Ef til vill verður það einhvert forrn af kjarnorku eða einungis
geislar. Bretar hafa nú srníðað „disk“ sem knúinn er með sterkum
loftblæstri, en sá er hængurinn á að hann getur aðeins farið mjög lágt
frá jörðu, en engu að síður er talið að sú uppfinning muni valda
straumhvörfum í þungaflutningum. Það er sem sé langur vegur frá þeim
diski til þess sem hér er sýndur, en hann er líka nánast eins og töfra-
teppin, sem austurlenzkir galdraipenn svifu á.

{U
zJLír-- lll

Réttlætisvitund barnsins
Forboðnir ávextir
„Margir fullorðnir stela líka,
sumir niiklu meira, mörgum
milljónum.“
Stálgrá augu hans voru liörð
og köld. Stifur eins og eirstytta
sal hann þarna á móti mér við
skrifborðið, olnbogarnir hvíldu
l'ast á borðröndinni og hann
liuldi andlitið til hálfs í höndum
sér.
Fortölur minar höfðu engin
áhrif á hann. líg hafði vænzt
þess, að hin góða greind hans
opnaði augu hans fyrir því, á
hvaða ólánsbraut hann var, en
hann beitti skarpskyggni sinni
þvert á móti til þess að réttlæta
afbrot sin. Þá
álcvað ég að taka
hann öðrum tök-
um.
„Hefir þú nokk-
urn tíma heyrl
um rikan þjóf?
Veizt þú ekki,
að þjófar eru
fátækir, at- ■
vinnulausir, ein-
mana og fyrirlitnir? Þeir eiga
mjög bágt.“
„Víst eru til margir ríkir þjóf-
ar. Margir, sem stela, eru finir
menn, og þeir eru ekki atvinnu-
lausir, þvi löggan þorir ekki að
gera þeim neitt. Einmitt ef mað-
ur stelur miklu, þá er manni ekki
gert neitt.“
Það stóð ekki á svörunum hjá
honum. Hann var alveg eins og
foreldrar lians höfðu lýst hon-
um: forhertur og blygðunarlaus.
Þessi 12 ára drengur hafði jafn-
vel verið hortugur, þegar sýslu-
maðurinn var að yfirheyra hann.
Fordæmi fullorðinna megnaði
ekki að leiða hann á rétta braut,
af þvi að hann skildi af harns-
legri skarpskyggni tvöfeldnina í
siðgæði þeirra. Rökfærsla hans
minnti mig á visu, gamlan hús-
gang meðal alþýðunnar: „Stelir
þú litlu og standir þú lágl“
lendir ]ni i fangelsi. „En stelir
þú miklu og standir þú hátt“
þá verður þú hafinn til æðstu
metorða.
Jafnrétti og forréttindi.
Það er glæsileg hugsjón, að
allir séu jafnir fyrir lögunum.
En margir þættust missa spón úr
aski sinum, ef þeir ættu að búa
við raunverulegt jafnrétti. Svo
er heldur ekki. Hinn fákunnandi
smælingi hefir litil tök á að dylja
misferli sitt, en slungnum um-
svifamanni standa þar ntargar
leiðir opnar. Þessi forréttindi
hans eru jafnvel tryggð með lög-
um. Barnið skynjar ekki þetta
misræmi, meðan það er mjög
ungt, en lifir i þeirri trú, að hin-
ir fullorðnu breyti sjálfir eftir
því siðgæði, sem þeir boða. En
jafnskjótt og félagsvitund ungl-
ingsins vaknar, tekur hann að
grannskoða siðgæði sainfélags-
ins, og ])á stingur misræmið og
misréttið í augti. í lífi margs
unglings veldur þessi uppgötvun
sársaukafullri byltingu.
Sumir unglingar bregðast þann-
ig við þessari uppgötvuii sinni,
að þeir fyllast eldmóði fyrir hug-
sjóninni, líta á raunveruleikann
sem spillta og úsanna tilveru og
ásetja sér að byggja upp nýjan
og betri heim. Þeir velja sér að
fyrirmynd þá menn, sem hafa
hrifið þjóðina til framfara á ein-
liverju sviði. í hrifningu sinni
fyrir hugsjóninni ætla þeir sér
æðra og strangara siðgæði en
eldri kynslóðin.
Hitt viðbragðið er þó algeng-
ara, að unglingurinn slaki á slð-
gæðiskröfunum eins og hann sér
hina fullorðnu gera. í þeirra hópi
var v.nur minn. „Margir, sem
stela, eru fínir menn“. Ef full-
orðnir menn geta auðgazt átölu-
laust í blóra við rikjandi sið-
gæði og jafnvel við gildandi lög,
þá hlýtur sólgnum unglingi að
sýnast það meinlaus verknaður
að hnupla dálitlu af vindlingum,
sælgæti eða smápeningum úr
búðarskúffu. Þó að unglingurinn
væri allur af vilja gerður, gæti
hann ekki áttað sig á þessu tvö-
falda siðgæði. Daglega les liann
og lieyrir fregnir af misferli og'
afbrotum auðugra og áhrifamik-
illa manna — að ekki sé minnzt
á brigzl stjórnmálamanna um
andstæðinga sína —, en eftir
sem áður sitja þeir í voldugum
fyrirtækjum sínum og í áhrifa-
miklum stöðum og eru eftirsótt-
ir gestir og gestgjafar i sam-
kvæmislífinu. Hvers vegna skyldi
sú æska, sem hefir skynjað þetta,
lifa i sjálfsafneitun, fjarri hin-
um heillandi raunveruleiká-?
Tvöfcldni siðgæðisins.
Það verður ekki dulið uppvax-
andi æslai, að siðgæði eldri kyn-
slóðarinnar er klofið og óheilt.
Hrópandi misrétti ristir djúpt i
vitund hennar, dæmin blasa við
hvarvetna. Ungur maður er tek-
inn og ákærður fyrir smáþjófnað
eða kjánalegt innbrot. Blöðin
keppast um feitletraðar fregnir
af spillingu æskunnar. Málið er
einfalt og pilturinn er dæmdur
lil hegningar samkvæmt lögum.
En samtimis þessu fylgjast kunn-
ingjar hins seka með máli um
fjárdrátt, vörufölsun eða gjald-
eyrissvik, i einu orði: máli, sem
kalla mætti bókfærsluskyldan
þjófnað. Slik mál eru gerð flók-
in fyrir dómstólunum, þau eru
Frh. á bls. 25.
Þú
°9
barnið
þitt
9
VIKAN