Vikan - 20.04.1961, Qupperneq 8

Læknirmn segir:
VERÐURBARNIÐ
MITT GÁFAÐ?
ÞAÐ er auðvitað ofur eðli-
legt, að foreldra dreymi inn
að eignast gáfuð börn. Hins
vegar er það ekki eins eðli-
legt, að foreldrar, sem gæddir
eru einungis meðalgáfum, nagi
á sér neglurnar, vegna þess að
anginn þeirra varð ekki efstur
i sínum bekk.
— Ég vona, að sonur minn
erfi gáfur föður síns og fegurð
móður sinnar, sagði eitt sinn
stoltur faðir. Og hann bætti
við: — Það væri hræðilegt, ef
það yrði öfugt.
Fyrst og fremst hafði faðir-
inn ekki hugmynd um, að
hann mundi eignast son.
Barnið var nefnilega ekki fætt
enn, svo að það gat allt eins
orðið stúlka. Og eiginlega
hefði það orðið grætilegt fyrir
barnið, ef það hefði ekki orðið
betri gáfum gætt en faðir þess.
Sem sagt, það er eðlilegt, að
foreldrar vilji eignast gáfuð
börn, vegna þess að gáfur
skipta barnið auðvitað miklu.
Gáfur eru barninu beinlínis
nauðsyn, frá því að það sér
fyrst dagsins Ijós. Það þarf
gáfur til þess að hreyfa sig
rétt, grípa um smáhluti o.s.frv.
i frumbernsku, og þegar barn-
ið er komið á skólaaldur, gerir
skólinn miklar kröfur til
gáfnafars þess við lestur,
skrift, reikning.
Það skiptir einnig barnið
mikiu, hversu gáfað það er,
þegar það hefur iokið námi
og fer út í lifið. Gáfur eru
lykillinn að framgangi hvers
einstaklings. Þess vegna er
það mikið áfall fyrir foreldra,
ef þeir eignast treggáfað barn.
Þvi miður er raunin sú, að
nenn eru óheyrilega tillits-
lausir, jafnt gagnvart treggáf-
uðu barni sem foreldrum þess.
Fyrir konu er það bæði and-
iegur og líkamlegur baggi að
þurfa að ala upp treggáfáð
barn., Éf hún hefur barnið
heima við, getur það orðið
henni þung byrði, þar eð
það gerir mun meiri kröfur
til hennar en barn, sem er
venjulegum gáfum gætt. Auð-
vitað getur hún sent barnið á
hæli, en það mundi aðeins
auka á hina andlegu byrði
hennar.
Rannsóknir hafa leitt i Ijós,
að mæður, sem eiga vanheil
börn andlega, telia það ein-
hvern veginn eigin „sök“. ó-
sjaldan litur faðirinn einnig
sömu augum á málið eða dreg-
ur sem sagt sínar ályktanir af
því, að það hafi verið konan,
sem ól barnið. Þetta er auð-
vitað hin mesta firra. Einnig
ættu menn að forðast að sýna
foreldrum, sem eiga vangáfuð
börn, kulda, þvi að það verð-
ur aðeins til þess að auka enn
á áhyggjur þeirra.
TREGÁFAÐ BARN.
Við skulum kynna okkur
betur barnið, sem fætt er i
þennan heim treggáfað sakir
erfðaeinda föður og móður.
Þetta er einnig algengasta or-
sök gáfnatregðu.
Það er ekki óalgengt, að and-
lega heilbrigðir foreldrar eign-
ist gáfnasljó börn. Meira að
segja bráðgáfaðir foreldrar
verða fyrir því áfalli. Þetta
stafar af erfðaeind annað-
hvort móður eða föður, sem
hefur, ef svo mætti segja, „leg-
ið í dvala“, en bitnar nú á
barninu.
Ef hjón, sem bera dvala-gen
(þ. e. erfðaeind, sem legið hef-
ur í dvala), eignast börn.
verður fjórðungur þeirra treg-
gáfaður, tveir þriðju munu
bera þetta gen án þess að
verða fyrir barðinu á því, og
aðeins einn þriðji losnar al-
gerlega við þetta óheilla-gen.
’ æknar eru oft spurðir að
þvi, hvort foreldrar, sem eign-
azt hafa vanheilt barn, geti
eignazt alheilbrigð börn. Svar-
ið er: Líkurnar eru sem svarar
þremur á móti einum með þvi,
að barnið verði alheilt.
Þetta gild'r ekki einvörð-
ungu um hin neikvæðu gen,
sem valda gáfnatregðu, sjúk-
dómum og líkamslýtum, held-
ur einnig þau gen, sem valda
jákvæðum eiginleikum, til
dæmis tónvissu og yfirleitt
listgáfu almennt.
Ekki þarf gáfnatregða ávallt
að bitna á þeim, sem henni
er haldinn, og auðvitað eru
til mismunandi alvarleg stig
þessa meins. Yfirleitt er nú
mæld gáfnavisitala barna i
skólum, enda þótt börnin sjálf
geri sér naumast grein fyrir
þvi, hvað á gengur. Ef foreldr-
um er tjáð, að gáfnavisitala
barns þeirra sé óeðlilega lág,
er engin ástæða til þess að ör-
vænta. Réttast er að leita til
læknis. Gáfnavisitalan er ekki
endanlegur dómur yfir gáfum
barnsins. Það þarf miklar og
nákvæmar rannsóknir til þess
að ganga úr skugga um það,
hvort barnið sé i raun og veru
gáfnaljós eða ekki. Þvi miður
hættir okkur til þess að binda
okkur við einhverjar ákveðn-
ar, gefnar tölur og raða
þannig nniingunum niður i
flokka i nokkurs konar skjala-
skúffu.
Gáfnavísítalan er ekki, —
eins og við munum brátt kom-
ast að, — nægilega nákvæm
til þess að mæla gáfnafar
hvers einstaklings, en auðvit-
að bendir hún oftast á það,
sem vel er, og það sem betur
mætti fara.
Gáfnavísitalan er saman-
burður á aldri mannsins og
andlegum þroska hans. Ef tiu
ára drengur hefur náð
„þroskaaldrinum“ tíu ár, er
gáfnavísitala hans 100, en ef
„þroskaaldur" hans er aðeins
átta ár, verður gáfnavísitala
hans aðeins 80. Það er 8/10
af 100. Sextán ára stúlka með
gáfnavísitöluna 50 er þess
vegna gædd svo til sömu gáf-
Framhald á bls. 27.
„ Þokkaleg
Ásmundur Sveinsson var að kenna módel-
eringu í Myndlistarskólanum við Freyjugötu.
Það var einkum kvenfólk, sem hann hafði í
kringum sig, og hann var sýnilega glaður og
tók hressilega í nefið. Fyrirsætan sat á upp-
hækkuðum palli, sem hægt var að snúa i
hring. Hún vildi ekki, að við tækjum mynd
af sér. — Ómögulega, takk. — Hún kærði
sig ekki um, að allir vissu, að hún gerði sér
þetta að aúkastarfi. Það var ekki það, að
neitt væri óheiðarlegt við það að sitja hér á
bikini-sundfötum í tvo klukkutima tvisvar í
víku. Nei, það var ekki það. En hún vildi það
bara ekki.
Þau unnu myndir sinar i plastískan leir,
sem harðnar ekki. Fyrst höfðu þau búið til
eins konar beinagrind úr vír og hlaðið leirn-
um utan á hana.
— Þið eigið að leggja grannt upp, sagði
Ásmundur. í módeleringu er það allt öðru-
vísi en í höggmyndasmíðinni. Þá hefur mað-
ur klumpinn fyrir sér og vinnur hann niður.
Og fyrir alla muni: Athugið þið formin.
Hérna er flötur, og þarna er flötur. Þetta er
allt saman samspil flata. Það er bara að
finna, hvernig þeir liggja. Þið megið gjarna
stilfæra, en það er nú samt synd að fara ekki
eftir þessu fallega módeli. Það er svo sjald-
an, að maður hefur svona fallegt módel.
Merkilegt, að það skuli ekki vera fleiri, sem
koma til að módelera svona fallega stúlku.
— Ertu nokkuð uggandi um framtíð högg-
myndalistarinnar ?
— Það liggur við, og það er að minnsta
kosti engin sérstök ástæða til bjartsýni, eins
B VIKAH