Vikan - 22.06.1961, Síða 10

£x*« oIi«b«l*¥éll*Í *1iéioH
h*!v:s*{> a budap*»?i

védlolm* olatt áli
■>"' •••■■.• .-.<1 w
£' '' *• '■S,Sr--;- ,\

Okkur Gabor, unnusta minum, hafði
tekizt að sannfæra föður minn um, að bað
væri einlæg ósk okkar að mega taka virk-
an þátt i baráttunni gegn hinu þýzka her-
námsveldi og brottflutningi þeim á ung-
verskum Gyðingum, sem Þjóðverjar og
fasistar í Ungverjalandi, örvakrossmenn-
irnir, stóðu að.
Og pabbi hafði lofað að koma okkur í
samband við hinn sænska sendiraðsritara,
Raoul Wallenberg. En stöðu sinnar vegna
hafði honum tekizt að bjarga
þúsundum Gyðinga með
sænsku verndarvottorði, og
þau skilrfki var hægt að veita
hverjum þeim, er á einhvern
hátt var tengdur Sviþjóð.
Wallenberg tók okkur mjög
vingjarnlega, og virtist Gabor
falla honum vel í geð frá upp-
hafi.
— Hafið þér rétt til að bera
kapteinsbúning yðar hvenær
sem er? spurði Wallenberg
Gabor.
— Já, ég er kapteinn i vara-
liðinu. og enginn getur meinað
mér að bera einkennisbúning.
— Ágætt, mælti Svíinn. Þá
höfum við tvo kapteina.
Eins og áður er getið, var
faðir minn líka kapteinn, og
þótt hann væri hættur her-
þjónustu, hafði hann rétt tii
að ganga i einkennisbúningi,
enda orðið Wallenberg til
mikiis gagns með þeim hætti.
— Ég býst ekki við, að þér
eigið vanda til að missa kjark-
inn? hélt Wallenberg áfram.
— Það held ég ekki, anzaði
Gabor rólega.
— Þér þurfið á hugrekki
að halda, mælti Wallenberg
blátt áfram, — bví að ef þér
takizt fyrir alvöru á hendur
að hindra brottflutningana,
verðið þér að berjast gegn
allri hinni miklu hernaðarvél
Þjóðverja. ég tala nú ekki nm
náungana i örvakrosssveitun-
um.
— Ég á ekki aðra ósk heit-
nri en mega standa í baráttu
gegn þeim sagði G^bor.
—• Fyrirtak! Starfið bíður
yðar. Þér farið lir borginni i
bifreið og akið þjóðveginn til
austurrisku iandamæranna.
Eftir þessum vegi fara flutn-
ingar Gyðinga til Þýzkalands,
að sjálfsögðu með sterkum
herverði. Yður er falið að ná
öiium þeim, er hafa á sér
sænskt verndarvottorð, út úr
flutningalestunum. Þá tekur
við það vandamál að koma
þeim tii Búdapest og skjóta
yfir þá skjólshúsi, sem við
ráðum yfir.
Þér munuð verða að fara
margar slíkar ferðir. Þetta
verður ekki auðvelt viðfangs.
Viljið þér taka þetta að yður?
—■ Það er ekkert hlutverk svo hættulegt
til, að Gabor þori ekki að taka það að
sér, greip ég fram í og vonaði, að Wallen-
berg færi að gera gaman að þvi, hve háar
hugmyndir ég liefði um unnusta minn.
En þar skjátlaðist mér.
— Hér er ekki um hugprýði að ræða,
svaraði Wallenberg alvarlegur. — Maður
getur leyft sér þann munað að vera hug-
rakkur, þegar þess er eins að gæta að
sjá um 'sjálfan sigí En hér er það líf fjölda
annarra manna, sem hangir á bláþræði,
svo að þeir eiginleikar, sein mestu máli
skipta enl snarræði og festa;
Síðan sneri hann sér aftur að þeim
föður mínum og Gabor án þess að skeyta
frekar um mig. Skýrði hann þeim svo frá,
að sænska rikisstjórnin hefði breytt veru-
iega um stefnu, síðan Horty-stjórninni
var steypt af stóii og ríkisstjórn örva-
krossmanna, sem var
vinveitt rtazistuni, tók
völdin i sínar hcndur.
Fram að þeim tima
höfðu verndnrvottorð
ekki verið veitt öðrum
Gyðingum en þeim, sem
áttu nákomin skyld-
menni í Sviþjóð eða
stóðu í sambandi við
Svia um viðskipta- eða
menningarmál. Hér eftir
átti hins vegar að reyna
að hindra lirottflulning-
ana í svo miklum mæli
sem unnt væri með að-
stoð þessara skírteina.
— Við höfum nýlega
gefið út mikinn fjölda
Við urðum að bíða á krossgötum,
meðan þýzk skriðdrekasveit fór
fram hjá.
Stimpilmerki, sem kostuðu fimm sænskar krónur, ásamt undirskrift. Það var ekki margbrot-
ið, en nóg til þess að bjarga þeim, sem bar vottorðið á sér, frá grimmum örlögum í fanga-
búðum Þjóðverja.
!□ VIKAN