Vikan - 22.06.1961, Síða 39

D RYG 1 D 1 _ÁG LA U

Gjörið innkaup yðar eftir nákvæman samanburð á verði og gæðum.
HAGKAUP (Sumarlistinn) birtir allar upplýsingar sem þér þarfnist, varðandi
hin hagkvæmu kaup. ■
HAGKAUP (Sumarlistinn) fæst í bókabúðum og blaðsölustöðum um land allt.
tHjVMMMHnj
'S5í;liI®Þ •ISiiiiiiin:;
^llllllltllllyjjjjjjjjjjb^^^l ^^^i^^i^fHj{yjjfjfÍiiiiiiiiiiii^‘^^í
■•iiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiii..*'
Var þvi rætt um að loka kaffihúsum
klukkan 10 að kvöldi, banna dans-
leiki, loka knattborðsstofum, hefta
útivist unglinga og banna nauðsynja-
lausa umferð í skip.
Þegar tillögur um lokun veitinga-
húsa og knattborðsstofa komu fyrir
bæjarstjórnarfund, fór svo, að bæjar-
stjórn vildi ekki fallast á lokun kaffi-
húsa kl. 10 og ekki banna dansleiki.
Hins vegar voru gerðar breytingar á
lögreglusamþykktinni, þannig, að öll-
um óviðkomandi, jafnt körlum sem
konum, skyldi bannað að fara út I
skip í Reykjavíkurhöfn frá klukkan
8 að kvöldi til klukkan 8 að morgni
vetur og haust nema í brýnustu er-
indum, — en vor og sumar frá klukk-
an 10 að kvöldi til 8 að morgni. Þá
var samþykkt það ákvæði í lögreglu-
samþykktina, að lögreglustjóri skyldi
fá heimild til þess að banna börnum
og unglingum innan 16 ára aldurs að
vera úti á kvöldin eftir kl. 8 nema
í fylgd með fullorðnum.
Bn erfitt reyndist að hafa hemil á
aðsókninni til hersins, og þegar fram
á haustið 1940 lcom, þótti mjög
ískyggilega horfa um ungviðið, svo að
barnaverndarráð og barnaverndar-
nefnd Reykjavikur héldu fund og
skoruðu á bæjarstjórn að setja enn
strangari ákvæði og banna, að börn
og unglingar innan 14 ára aldurs væru
á götum úti eftir kl. 7 að kvöldi nema
í fylgd með fullorðnum, sem ábyrgð
bæru á þeim.
Flestir sáu, I hvert óefni stefndi.
Drukknir hermenn og Islendingar
fylltu göturnar, einkum í miðbænum,
að kvöldi dags, slöngruðu fram og
aftur með háreysti og gauragangi,
gripu til kvenna og buðu byrginn
hverjum, er í námunda var. Ys og æv-
intýri strætanna sogaði unglingana
til sín, og mörgum þótti nú sýnt, að
heimilismenning bæjarbúa væri þess
ekki umkomin að standast slíkar að-
stæður. Borgarstjóri Reykjavikur
skýröi opinberlega frá hinnl bðrOu
baráttu lögreglunnar við agaieysi
fólksins.
Sagði hann, að lögreglubjónum
veeri stundum illa tekið, þegar þeir
kæmu heim með börn og unglinga
að kvöldi dags, og oft stykkju ungl-
ingarnir að vörmu spori út á götuna
aftur. Skýrði hann frá eftirgreindum
atburði:
Það var að kvöldi dags eftir fyrir-
skipaðan innivistartima barna, að
lögregluþjónn tók barn á götunni og
leiddi til heimilis þess. Þegar heim
kom, tók faðir barnsins með ókvæð-
isorðum á móti lögregluþjóninum og
kvaðst krefjast þess, að sin börn væru
látin afskiptalaus af lögreglunni.
Þegar lögreglumaðurinn benti á
reglur og íyrirmæli, varð faðirinn
hinn æf^sti, greip ketöxi mikla og
reiddi hana á loft, svo sem hann væri
þess albúinn að vega hinn ósvífna
þjón bæjarfélagsins. En þar eð lög-
reglumaðurinn hafði ekki áhuga á því
að láta vega sig þar á staðnum, brá
hann sér undan hið bráðasta og sagði
sínar farir ekki sléttar.
Skyndikynning.
Hin raunverulega dokkugata
Reykjavíkur er Hafnarstræti. Þar og
í nágrenni þess hittust tíðum erlend-
ur maður og innlend kona og stofnuðu
til skyndivináttu. Við Hafnarstræti
var Hótel Hekla, eitthvert frægasta
svallhús bæjarins á þeirri tíð. Þar
var svamlað í svælu og reyk, drukkið
og duflað, en svarrandi músík skall
í boðum yfir hið alþjóðlega sam-
kvæmi.
Sá, sem þetta ritar, kom þarna inn
ásamt löggæzlumanni einhverju sinni
að kvöldi dags. Lífið virtist vera í
algleymingi. En þegar löggæzlumað-
urinn var þangað kominn, risu þrjár
eða fjórar litlar stúlkur úr örmum
drukkinna hermanna, römbuðu til
hans og sögðu hýrlega og ástúðlega:
— Elsku, skiptu þér ekki af þvi,
þó að vtð verOum ■volltifl lengur. —
Elsku, geröu það, — það er allt í
lagi.
Og ein þeirra sagði: — Þú veizt,
að það er óhætt. Ég er búin að lofa
mömmu að koma heim upp úr hálf-
tólf. Er ekki allt i lagi?
Já, allt í lagi, fyrst mamma vissi,
hvar hún var. En skeð gat, að þessi
litla stúlka legði lykkju á leið sína
heim, þegar hún kveddi þennan svall-
stað.
Á hinum finni kaffihúsum, sem
hefðarfólk sótti í samneyti við her-
menn, sem báru orður og höfðu virðu-
legar nafnbætur, þótti ekki tiltöku-
mál, þótt fagurklæddar konur væru
studdar eftir svimandi drykkju út í
bifreið og létu ljúflega herra fara
höndum um sig i dúnmjúkum aftur-
sætum bifreiðanna, meðan bilstjór-
inn ók samkvæmt taxtakaupi inn fyr-
ir bæ og til baka, síðan fram og aftur
meðan blíðan hélzt.
Blóðblöndunin hefst.
Þess var nú skammt að biða, að
hermenn færu að kvænast hér á landi
og blóðblöndunin hæfist.
Fyrsti hermaðurinn, sem kvæntist
íslenzkri stúlku á hernámsárunum,
var 21 árs gamall piltur og gekk að
eiga jafnöldru sína frá Eskifirði, en
hjónavígslan fór fram í Reykjavík.
Hann var frá Leeds í Englandi,
prentari að iðn. Þau voru gift 7. nóv-
ember 1940. Voru Þá tæpir 6 mánuðir
liðnir, frá því að Bretar stigu hér á
land.
Næsta hjónavigslan fór fram 13.
desember 1940, einnig í Reykjavík.
Þá var það 39 ára gamall verkfræð-
ingur i hernum, sem gekk að eiga
stúlku, er einnig var upprunnin frá
Eskifirði. Þriðja hjónavigslan fór
fram á Akureyri. Þar kvæntist Norð-
maður norðlenzkri stúlku.
Hermannagiftingarnar skiptust á
árin þannig:
Árið 1940 voru þeer ...... 3
— 1941 — — .............. 87
1942 — .... 63
1943 — — .... 40
1944 _ .... 80
1945 — — ... . ... 109
Af þessum hjónavígslum fóru 286
fram í Reykjavik, 17 á Akureyri, en
29 á öðrum stöðum á landinu.
Af þessum 332 hermannakonum
voru 112 þeirra 20 ára eða yngri, —
nánar tiltekið:
6 hermannakonurnar voru 16 ára
11 hermannakonurnar voru 17 ára
30 hermannakonurnar voru 18 ára
33 hermannakonurnar voru 19 ára
32 hermannakonurnar voru 20 ára
Flestar voru úr 19 ára aldursflokkn-
um, en svipaður fjöidi úr næstu ár-
göngum upp að 23 ára aldri. Þá eru
9 til 14 konur úr hverjum árgangi frá
26—29 ára og þritugar konur aðeins
7. 34 ára var engin,v en ein 35 ára.
Eldri en 35 ára, þegar þær giftust,
voru aðeins 10, en þær skiptust svo,
að 39, 40 og 43 ára voru 2 úr árgangi,
en ein af hverjum 36, 37, 41 og 44
ára.
Höfundur þessar greinar hefur
unnið úr skýrslum, sem Hagstofu Is-
lands hafa verið sendar þessu lút-
andi. Hér fer því ekki milli mála um
tölur og staðreyndir í því, sem frá
er skýrt.
Ekki eru alls staðar tilgreind störf
þeirra kvenna, er þær stunduðu, áður
en þær gengu i hjónabandið, en þó
svo víða, að sæmileg heildarmynd
fæst yfir það, úr hvaða stéttum þær
voru
Flestar voru við verzlunar- eða af-
greiðslustörf, 30 alls, saumakonur 15,
skrifstofustúlkur 9, við iðnað unnu 6,
við tilgreind heimastörf 6, hjúkrunar-
konur 4, hárgreiðslukonur 3, síma-
stúlkur 3, ráðskonur 2, en ein af
hverri eftirgreindri: kennslukona,
tannsmiður, matreiðslukennari, úr-
smiður, kaupmaður, kven-klæðskeri,
húsírú, sarfliráðsritari.
Hinar voru allar I foreldrahúsum
eða tilgreindu hvorld stétt né «t>
vinau.