Vikan - 03.05.1967, Síða 45

Engin gluggatjöld hanga jafn fagurlega og íslenzku alullarglugga-
tjöldin fró ÚLTÍMU. — Þetta má nú þakka hinum góðu eiginleikum
íslenzku u'.larinnar ti! þessara nota og okkar sérstöku fágunarað-
ferðum. — íslenzku ullargluggatjöldin þarf sjaldan að hreinsa. —
Þau draga ekki til sín óhreinindi. Þau eru sem ný eftir venjulega
hreinsun og þá er strauning óþörf. Fást viða um land. I Reykja-
vik hjá
TEPPI HF. OG í KJÖRGARÐI - II. HÆÐ
uppreisn, var niðingsvíg á litlum dreng, með gullna lokka. Frá uppliafi
var allt á huldu með ástandið, og um langa hrið var mótmælendaút-
lögum kennt um brunann í Plessishöllinni, hvarf markgreifafrúarinn-
ar og sonar hennar. Auðveldast hefði verið, að efna til villutrúarveiða,
en þegar fyrstu herdeildirnar reyndu að komast inn í Gatine, gerðist
það, þeim til mikillar undrunar, að hópur kaþólikka varnaði þeim
vegarins, undir stjórn manns að nafni Gordon de la Lande, en hann
var i ónáð hjá hirðinni eins og allir þeir, sem bjuggu á óðölum sínum.
Suður af Bocage var Samuel de La Moriniére, húgenottinn, á verði
á ný. .
Herir konungsins hörfuðu eftir línu, sem draga hefði mátt frá
Loudun til Niort um Parthenay, meðan vetrarmistrið grúfði sig yfir
nakin tré og skæruhernaðurinn geysaði, ofsafenginn í hrottaskap
sínum, leyndardómsfullur óbugandi varnarveggur. Skæruliðarnir voru
eins og skuggar. Hvar, sem var, leit út fyrir að landið væri krökt af
íólki, sem aldrei sást, allar dyr voru lokaðar; þetta var eins og eyði-
mörk. Við hvern átti að semja? Hversvegna var þessi skyndilega hat-
ursalda? Gegn hverjum var beiskjunni beint? Var það konungurinn
eða herinn eða skattheimtumennirnir? Til hvers var verið að berjast?
Var það út af trúmálum? Út af ættstöðvaást? Var þetta staðbundin
föðurlandsást? Út af hverju var þessi skyndilega reiði bændanna og
héraðsaðalsins? Hvaða árangri vonaðist fólkið eftir?
í ráðuneytum konungsins fórnuðu hirðmennirnir höndum og helltu
sér út i allskonar ágizkanir. En enginn vogaði að impra á því, sem
allir vissu, sem allir skynjuðu. Enginn vildi viðurkenna, jafnvel fyrir
sjálfum sér, að allur þessi forgangur, sem minnti á síðustu örvænting-
arfulla vörn særðs villidýrs í skóginum, var hvorki meira né minna en
dauðahrygla fólks, sem neitaði að láta hneppast I þrælsfjötra.
Veturinn byrjaði með hallæri í Poitou. Trúbyltingartiiraunir Marillacs
höfðu eyðilagt uppskeru mótmælendabændanna og fleiri. Þrúgandi
skattbyrðar höfðu grafið undan efnahag héraðsins, og siðan kom þessi
slæma uppskera árið áður. Meðan Montadour var önnum kafinn við
að kveikja í hveitiökrunum umhverfis kirkjur mótmælenda, höfðu
skattheimtumennirnir geysað I híbýlum kaþólikkanna og höfðu jafn-
vel látið rifa ofan af þeim húsin, til að finna peningana, sem geymdir
voru á ólíklegustu stöðum ,svo sem undir sperrutánum. Skattheimtu-
mennirnir höfðu látið greipar sópa um rúm, föt, dráttaruxa og hesta,
og jafnvel brauð, sem stóð í stöflum á hillunum til neyzlu Þá sex mán-
uði, sem veturinn stóð, stórir kringlóttir, ilmandi diskar á stærð við
vagnhjól. Það skipti engu máli, þótt einn maður væri sviptur öllu, en
þegar þannig er farið að mörgum, yfirgefa þeir þorpin sin og taka
að fiakka á haustvegunum, ömurlegar verur með innfallnar kinnar,
óttaslegnar við hungrið og meira en reiðubúnar til að stela frá þeim,
sem rænt höfðu þær.
Hver birgðalestin á fætur annarri, á leið til Nantes, þar sem herir
konungsins voru, lentu að fullu og öllu í höndum bændanna.
Meðan himinninn var heiður og sólin heit boðaði góða uppskeru,
höfðu skemmdarverkin eyðii^gt allt, og nú var hallæri.
Smám saman fór fólkið að skilja þann hlut, sem ein kona hafði átt
í því að tendra hatur, og hvernig henni hafði heppnazt að sameina
mótmælendur, katólikka, aðalinn, bændurna og smáborgarana í litlu
borgunum.
Sumir hirðmannanna brostu að þjóðsögunum, sem mynduðust í
kringum þessa konu.
Aðrir trúðu þeim. Dagar la Fronde, þar sem fögur kona hafði leikið
svo mikilsvert hlutverk, var ekki svo langt að baki, og enginn Frakki
gat nokkru sinni gleymt því, að einu sinni hafði kona að nafni Jó-
hanna, dóttir landsins, leitt hermennina fram til orrustu. Þessi kona
var ekki af bændaættum, úr því aðalsmennirnir hlutuðu á hana. Smám
saman varð þessi lítið þekkta úthéraðs aðalsstétt, af nöfnum og ætt-
erni, sem hent var gaman að í Versölum, vegna þess að þeir voru
fátækir eins og kirkjurottur, að safna saman mönnum sínum, og
fyrir eitthvert kraftaverk, finna einhver vopn handa þeim.
Vopnin voi-u tekin ofan af veggjunum yfir örnunum. Þar voru
múskettur, lensur og spjót, gamlar byssur með hjóllásum, byssur með
kveikjum, lansquenets, stutt sverð með eggjum beggja megin, eins og
Þjóðverjar höíðu notað í trúarstríðinu, þegar þeir komu í sínum
fínu fötum, skeggjaðir með fjaðrir í höttunum til að hrella fólkið.
Hernáðarandinn greip hvern þann, sem hirti sverð þeirra á vígvellin-
um. Þar voru jafnvel veiðibogar og örvar, banvæn vopn i hendi þess
manns, sem stóð falinn miili trjánna yfir niðurgröfnum vegi. Ekki
leið á löngu, þar til hermenn konungsins óskuðu þess, að þeir bæru
ennþá brjóstvarnir eins og í gamla daga.
öll réttindi áskilin, Opera Mundi, Paris.
— Segið mér, er nokkuð um kaskótryggingar þar sem þér eigið heima?
18. tbi. VIKAN 45