Vikan - 08.04.1971, Page 44

nam. Hann var ekki látinn vera
með eingöngu vegna þess að
hann hét Jimi Hendrix. Við
tókum allt sem okkur fannst
geta talizt pólitískt. Þar má
líka taka sem dæmi Joan Baez
sem söng verkalýðssöng frá
því um 1920 („Joe Hill“), en
ég lét það koma með til að
vekja fólk til umhugsunar um
að í Ameríku er gífurlegt bil
á milli verkalýðsins og stúd-
endanna (og má sjálfsagt segja
eitthvað svipað um íslend-
inga!).
— Og svo tókum við allt
dópið, strípið og pólitíkina inn
í, til að sýna fólki hvað unga
fólkið í Bandaríkjunum er að
hugsa. Sýna, að unga fólkið í
Ameríku vill fylgja hugsjónum
sinum eftir.
— Myndin endar svo á því
að Hendrix spilar útsetningu
sina á bandaríska þjóðsöngnum
og síðan er allt ruslið sýnt; allt
ruslið sem varð eftir þessa
hálfu milljón ungmenna.
— Það var hugmynd Warn-
er Bros að selja þetta sem
„friðar- og hamingjumynd“. Ég
get alls ekki litið á þessa mynd
sem friðsamlega á nokkurn
hátt. Þess vegna enduðum við
myndina á Jimi Hendrix, sem
var reiður og hótaði öllu illu
með sinni músík. Það sem ég
var að reyna að segja með
þessari mynd, var að það er
margt rangt við Ameríku.
— Ég hef ekkert ákveðið
um að gera fleiri svona mynd-
ir í nánustu framtíð. Ég vil
halda áfram að gera pólitísk-
ar myndir, en ég vil líka ein-
hvern tima gera músíkmynd-
ir. Pólitískar myndir eru mér
þó mest virði. Ég lít ennþá á
„Woodstock" sem pólitíska
mynd.
— Mér fannst Jimi Hendrix
langbeztur á hátíðinni. Hann
stóð algerlega hreyfingarlaus
og spilaði ótrúlega hluti. Hann
fékk borgaða 60.000 dollara
(nær 5.3 milljónir ísl.) fyrir að
koma fram einu sinni. Það
græddu allir á „Woodstock" og
þó fannst mér músíkantarnir
græða mest, jafnvel of mikið.
— Við höfðum átt í erfiðleik-
um með kvikmyndaeftirlitið á
nokkrum stöðum, þó sérlega
heima í Bandaríkjunum. Þar
eru þeir hræddir við myndina
og segja hana gefa falska mynd
af ástandinu. Hefðu þetta verið
leikarar hefði allt verið í lagi.
Þá hefði enginn sagt neitt. En
þetta skeði og þess vegna eru
landar mínir hræddir og reiðir.
☆
MARKAÐSTORG
HEGOMANS
Framháld aj bls. 23.
ingu hans á Ameliu, hinni
dyggðugu vinkonu Beckyar.
Hún er alger andstæða Bec-
kyar á öllum sviðum. Trygg og
tilfinningarík, veikgeðja og
ekki mjög greind, allt að þvi
heimsk. Hún lætur töfrast af
hinum glæsilega Georges Os-
borne, en er alveg blind fyrir
tilbeiðslu Dobbins majórs, sem
hefur elskað hana í mörg ár.
Mesta samúð vekur vesalings
Dobbin. Hann fórnar öllu sínu
lífi fyrir Ameliu, sem ekki
endurgeldur ást hans. En hann
er ekki glæsilegur. Hann er
frekar þybbinn, ekki fríður
sýnum, með alltof stór eyru og
of stóra fætur. Hann er feim-
inn og klaufalegur, vantar yf-
irleitt allt, sem vekur aðdáun
kvenna. Thackeray hefur vilj-
að undirstrika hve hlédrægur
og auðmjúkur hinn raunveru-
legi heiður er.
Það sem er sérstaklega tákn-
rænt við mannlýsingar T’nác-
kerays, er hin miskunnarlausa
krafa um sannleikann. Aðeins
á einu sviði víkur hann undan.
Eins og Dickens og aðrir sam-
tiðarmenn hans fer hann létt-
um höndum um kynferðilegar
ástríður. Það kemur fram að
rithöfundurinn hefur ekki ver-
ið ánægður með þessa fórn á
altari siðgæðisins, þegar hann
skrifar upphafið að þeim kafla,
sem lýsir ævintýrum Beckyar
á meginlandinu:
„Við verðum nú að sleppa
hluta af sögu frú Rebecku
Crawley og fara eins létt og
hóflega í þær sakir eins og
heimurinn krefst —■ ég á við
heim siðgæðisins, sem ef til
vill hefur ekkert á móti lasta-
fullu lífi, en hefur sérstaka
andúð á því að nefna hlutina
sínu rétta nafni.“
í SKUGGA ORRUSTUNNAR
VIÐ WATERLOO
Sem listamaður var Thacke-
ray hógvær og látlaus. Dickens
aftur á móti hafði mikið dálæti
á að láta sögupersónur- sínar
sýna mikil geðbrigði, sérstak-
lega að gráta við dánarbeð að-
standenda og ástvina. Thacke-
ray fer létt með slík atriði og
dregur þau aldrei á langinn.
Mikið af sögunni gerist í
Briissel í skugga orrustunnar
við Waterloo.
Thackeray nær hæst í list
sinni, þegar hann lýsir öng-
þveitinu og óvissunni um enda-
lok stríðsins. Hann dregur fram
svipmyndir með miklum hraða
og undirleik fallbyssudruna í
fjarlægð: Joseph Sedley rakar
af sér skeggið, þjónn tekur
traustataki fötin af húsbónda
sínum, liðsforingjafrú kveður
manninn sinn, aðalsfrúin, sem
situr frávita af reiði í hest-
lausum vagni. Amelia ásakar
Becky um ótryggð. Og með hin
heimspólitísku endalok við
Waterloo að baki, verður
myndin af hinum mannlega
sora skýrt dregin.
Hinum kaldhæðnislegu áhrif-
um nær hann með því að láta
persónurnar segja allt annað
en þær meina, Thackeray not-
ar þá aðferð oft, eins og t. d.
í lokaorðum kaflans um Briiss-
el:
„Það heyrðist enginn hávaði,
eftirförin var í margra mílna
fjarlægð frá Brussel. Myrkrið
lagðist yfir landið og Amelia
bað fyrir George, sem lá á
grúfu, með kúlu í hjartanu“.
Svo einfaldlega getur Thac-
keray lýst hinum aumasta hé-
góma.
œMEMI
HnRlÚPUS
Framháld aj bls. 15.
ar fleira en liann segir og
kann vel að hagnýta sér
málaniiðlanir. Hæfileikar
Lúðvíks eru ekki marg-
|)ættir, en liarla farsælir og
vekja traust fremur en
andúð, l>ó að maðurinn sé
umdeildur. Loks hefur
hann haft lag á að sleppa
við að verja þau stefnu-
skráratriðii kommúnásta,
sem ætluð eru frá útlönd-
um og mælast verst fyrir
meðal íslendinga. Helzt
hagar hann það ámæli, að
honum sé gjarnt að lofa
fulltingi og fyrirgreiðslu,
þó að vafi leiki á um efnd-
ir. Lúðvík er undirhyggju-
maður, þrátt fyrir sakleys-
issvipinn og sanngirnina,
sem hann bregður löngum
fyrir sig. Hann hefur húið
sér til grímu, sem fer hon-
um vel og virðist eins og
samgróin andlitinu. Sam-
herjar telja hann kaldrifj-
aðan eigi siður en andstæð-
ingar, en leikni hins æfða
stjórnmálamanns verður
naumast véfengd í fari
Lúðviks Jósefssonar.
Upphaflega var Lúðvík
sannfærður kommúnisti,
en hann hefur jafnan haft
vit á að flíka lít t þeiip
átrúnaði sinum. Fer því og
fjarri, að hann þræði hik-
laust beina hraut rétttrún-
aðar, því að honum miðar
drýgst eftir krókaleiðum.
Vill hann teljast ábyrgur í
málflutningi og afstöðu og
temur sér borgaralegar
dyggðir í viðmóti og athæfi.
Stjórnmálabaráttan er hon-
um tafl, þar sem allt veltur
á því að leika ekki af sér.
Lúðvík stundar skákina af
gætni, en ætlar sér þó mik-
inn hlut að lokum. Bregður
sjaldan fyrir brosi á ásjónu
hans í baráttunni, sem
hann heyir þrautseigur og
kaldlyndur. Ilann forðast
að kætast svo, að séð verði,
en gerir sér eigi að síður
von um miklu stærri vinn-
ing en lionum gafst heima
í átthögunum. Lúðvíki næg-
ir engan veginn að hafa
orðið páfi í minnsta sovéti
veraldarinnar. Ilann elur
sennilega þann draum i
levnum hugans að leggja
undir sig landið, því að
óskliyggjan vakir i djúpi
sálarinnar, þrátt f\rir
kalda rósemi alvörunnar,
sem býr i svip og vfir-
hragði. Hins vegar mun
hann hættur að vænta ]>ess,
að heimshylting verði hon-
um að liði. Lúðvík hefur
löngu sannfærzt um, að
sjálfs er höndin liollust.
Lúpus.
44 VIKAN 14. TBL.