Vikan - 20.07.1978, Blaðsíða 31

Hið hefðbundna Samlíf getur verið erfitt. Það sjáum við með því að líta á tölur
hjónaband. um skilnaði. En ef það væri mögulegt, þá vildum við svo gjarna
----------------------finna einhverja leið, sem veitti öryggi, án þess að vera niður-
drepandi, hlýju, án þess að vera yfirþyrmandi, frelsi, án þess að
vera ábyrgðarlaus. Það er alltaf verið að reyna ný sambýlisform,
sem bæði hafa sína kosti og galla. Við höfum til athugunar sett
þau upp í skipulegt form, ef verið gæti, að einhverjir vildu velta
þessu fyrir sér. Hér er enginn dómur felldur, aðeins reynt að
benda á nokkur atriði til glöggvunar.
1. Öryggi. (maður veit, hvar „maður
stendur”).
2. Samkennd.
3. Gagnkvæm framfærsluskylda,
(hræðslan við atvinnuleysi verður
minni).
4. Betri afkoma (ef annar aðilinn er þá
ekki alger eyðslukló).
5. Sanngjörn skipti á eignum við
skilnað og sami réttur yfir
börnum.
1. Þvingun, (það er ekki hægt að
gera margt, án leyfis frá hinum
aðilanum).
2. Gagnkvæm eignartilfinning,
(hann/hún má helst ekki gera neitt
skemmtilegt, án þess að hinn sé líka
með).
3. Eftirtektin fyrir hvort öðru dofnar
(hann/hún er alltaf til staðar, svo af
hverju ætti maður að vera að leggja
of mikiðásig?).
4. Erfiðleikar við skilnað. (Hver á að
fá hvað og hvers vegna?).
Óvígð sambúð.
1. Persónufrelsi, (það er að minnsta
kosti hægt að ímynda sér, að
maður ráði yfir sér sjálfum).
2. Meiri tillitsemi. (þrátt fyrir allt, þá
hefur maður ekki þetta tak á hinum
aðilanum. sem hjónabandið getur
gefið ).
3. Tilfinningin, að það sé af fúsum og
frjálsum vilja, sem aðilarnir vilja
vera saman, (ekki af efnahags-
legum ástæðum eða hræðslu við
skilnað).
4. Viðkomandi er efnahagslega sjálf-
stæður.
1. Efnahagslegt óöryggi, ef annar
aðilinn á ibúðina og hinn borgar
matinn (annar leggur til innistæðu,
hinnerneytandi).
2. Litil húsnæðistrygging fyrir
annan aðilann, við dauða eða
„skilnað.”
3. Faðirinn hefur takmarkaðan rétt
yfir börnunum, ef til „skiln-
aðar”kemur.
4. Arfleiðslan er ekki sjálfkrafa, nema
um börn sé að ræða.
Helgarsambönd
1. Samveran fær aukið gildi og unað,
af þvi að hún er timabundin.
2. 4-5 daga í viku geta viðkomandi
aðilar verið fríir og frjálsir, án þess
að fá þessa hættulegu einmana-
leikatilfinningu.
3. Ástvinurinn heldur áfram að vera
spennandi og aðlaðandi.
1. Afbrýðisemi, (hvað er
hann/hún að gera núna?)
2. Óöryggi. (hvað kemur þetta
sambandtil með að standa lengi
yfir?)
3. Hefur meiri fjárútlát i för með sér(2
ibúðir og stöðugar ferðir á milli.).
4. Það er ekki hægt að eignast börn.
(Ef það gerist, þá hverfur jafnréttis-
grundvöllurinn við það, að barnið
elst upp hjá öðru foreldrinu. Ef
barnið býr til skiptist hjá
foreldrum, þá verður sambandið
milli þeirra að vera mjög gott, ef
barnið á ekki að verða rótlaust og
vansælt.)
5. Hætt við, að vandamál verði látin
danka óleyst (viðkomandi vilja
ekki eyðileggja hinn stutta sam-
verutíma með fjasi um vandamál).
Sambýli í kommúnu
1. Þar eru fleiri fullorðnir, (ábyrgðar-
tilfinningin dreifist, og minni líkur
eru á því, að ákvarðanir séu teknar
af einum aðila).
2. Meiri möguleikar eru fyrir hvern og
einn að halda áfram að þroskast,
(og geta þar með varðveitt að-
dráttarafl sitt fyrir hinn aðilann).
3. Þar er léttara að skipta með sér
húsverkum. 4. Fleiri um aðgæta
barna, sem gerir það léttara fyrir
foreldrana að komast að heiman og
skemmtasér saman.
5. Ekki eins bindandi fyrir hvern og
einn.
1. Það er sjaldan hægt að vera út
af fyrir sig, eða einn með vini
sinum/ vinkonusinni.
2. Veikari aðilanum getur fundist
hann niðurbældur og lítils virði.
3. Afbrýðisemi — einnig yfir tilfinn-
ingasambandi hins aðilans við aðra
meðlimi kommúnunnar.
Hvort með sér íbúð í
stóru húsi eða búa í
tveimur
íbúðum hlið við hlið.
1. Viðkomandi eru saman, en búa
samt sem áður aðskilið.
2. Það kemur ekki niður á sam-
búðinni, þótt annar sé minni reglu
manneskja en hinn.
3. Báðir aðilar geta innréttað sitt hús-
næði eftir eigin smekk og þörfum.
4. Báðir aðilar geta fengið í heimsókn
þá gesti, sem þeim sýnist.
5. Eignartilfinningin yfir hvort öðru
verður minni.
6. Viðkomandi búa það nálægt hvort
öðru, að ekki verður um meiri
afbrýðisemi að ræða en gengur og
gerist í venjulegu hjónabandi.
7. Hægt er að skipta með sér hús-
verkum og barnauppeldi.
1. Kemur ver út efnahagslega
(að þurfa að borga tvær íbúðir eða
stærra hús en venjulegt er).
2. Veikari aðilinn getur fundið til
óöryggis vegna slíks fyrirkomulags.
3. Annar aðilinn getur orðið ábyrgari
gagnvart börnunum en hinn.
4. Afbrýðisemi, ef bömin taka annan
aðilann fram yfir hinn.
5. Hætt er við þvi, að annar aðilinn
noti sér hinn t.d. I sambandi við
uppþvott, matartilbúning og hrein-
gerningu á sameiginlegum iveru-
stöðum.
29. TBL. VIKAN 31