Vikan - 24.04.1980, Side 46

Undarleg atvik — Ævar R. Kvaran
SKÁLDVERK
HANDAN
DAUÐANS
ÞaÐ var blátt áfram öngþveiti á
'bílastæðunum í stuttu hliðargötunni í
Sao Paulo, útborg Sao Bernardo de
Gampo í Brasilíu. En i aðalsalnum í
tþróttaklúbbnum sátu 800 manns á
bdkkjaröðum og fólkið beið þess með
þolinmæði að röðin kæmi að þvi.
Jafnóðum og rýmkaðist færði fólkið sig
nær hljómsveitarpallinum i enda dans-
salartns. Hver fyrir sig hélt á einni eða
fleiri bókum og beið þess að ganga í röð
fram fyrir langa borðið fyrir framan
bekking, en það var stráð rauðum
rósum.1^
En 'við mitt borðið sat rit-
höfundurinn önnum kafinn viðaðskrifa
nafnið sftt á bækurnar og heilsa
aðdáendum sínum með handabandi og
kyssa á hendur kvennanna um leið og
hann rétti hverri konu fyrir sig tvær
rósir og brostj hinu kunna brosi sínu til
sjónvarpsvélanna og blaðaljós-
myndaranna.
Þessi athöfn var í tilefni þess að út
voru að koma tvær síðustu bækur sér-
kennilegasta rithöfundar í heimi. En
hann hefur skrifað svo að segja látlaust
síðan 1932, að gafnaði allt að þrem
bókum á ári. En hundruðustu bók sína
gaf hann út árið 1969. Þetta eru ljóð,
barnabækur, sögulegar skáldsögur og
nútímaverk og auk þess ritgerðir um
vísindi, heimspe|ti og trúarbrögð.
Samanlagt hafa verið seldar eftir þennan
höfund um þrjár n^illjónir eintaka og er
hann þannig einn/ af vinsælustu
rithöfundum í bókmenntasögu Brasilíu.
Þessi höfundur er dáður sem hetja
milljóna manna í Brasilíu, jafnt ríkra
sem fátækra.
Nafn hans er jafnþekkt og nafn
Peles, knattsp>jrnumannsins heims-
fræga, og hins fræga aksturskappa
Emersons Fittibaldis. Hann er heiðurs-
borgari flestra borga i Brasilíu. Og er
hann kom tvisvar fram í sjónvarpi 1970
var talið að um tvær milljónir manna
hefðu setið við skjáinn heima hjá sér. En
slíkt er óþekkt nema þegar sýndir eru
þar í landi úrslitaleikir í heimsmeistara-
keppni í knattspyrnu.
En þrátt fyrir þessar óhemjulegu
vinsælir og metsölu á bókum hans er
Francisco Candido Xavier fátækur
maður. Hann hefur aldrei fengið né
farið fram á eyrisvirði fyrir það sem
hann hefur skrifað; þvi Chico Xavier,
eins og hann er kallaður, er spiritiskur
miðill, sem er sérfræðingur i ósjálfráðri
skrift eða psychographv eins og
Brasilíumenn vilja heldur kalla það.
Hann hefur þannig tekið við rit-
verkum a.m.k. 500 mismunandi, látinna
höfunda. Allar þessar bókmenntir hefur
hann skrifað í transi og margt af þvi
opinberlega i miðstöðvum spiritista í
borgunum Pedro Leopoldo, þar sem
hann bjó þangað til 1958, og Uberaba,
þar sem hann nú býr í húsi, fátæklega
búnu húsgögnum á ríkiseftirlaunum
sínum, sem eru um 100 dollarar á
mánuði.
Chico er dáður og virtur af
brasilískum spiritistum, sem hin mikla
fyrirmynd mannanna, sem helgar allt
sitt líf því einu að hjálpa þeint
meðbræðrum og systrum, sem minnst
bera úr býtum og erfiðast eiga. Með
þessu framkvæmir hann í verki hugsjón
höfundar þeirrar greinar spiritismans,
sem iðkuð er í Brasiliu, Allans Kardeks,
en hann hélt þvi fram, að spiritismi án
góðverka væri nafniðeitt.
Heimildarmaður minn, Guy Playfair,
sem ég kynntist i Englandi horfði sjálfur
á Chico á þessari bókakynningu í fjórar
klukkustundir. Hann sagði mér svo frá:
„Hægri hönd hans, sem hafði skrifað
um fimm milljónir orða, var á stöðugri
hreyfingu, ýmist að skrifa nafn hans á
bækurnar eða taka í hönd aðdáenda.
Um 2000 eintök voru seld þennan eina
dag úr bókahillunum, sem komið hafði
verið fyrir í anddyrinu. Venjulega hefði
þetta fært höfundinum um 600 dollara í
ritlaun. En eins og öllu öðru fé. sem
fengist hefur fyrir bækur Chico i
fjörutíu ár, yrði því brátt eytt í fatnað,
mat og læknishjálp hinum fátæku til
handa. Chico er heil velferðarstofnun
sem samanstendur af einum manni.
Röðin kom að mér. Chico heilsaði mér
eins og honum væri kærara að hitta mig
en nokkurn annan. Hann bað mig að
bera ritstjóra Psychis News, miðlinum
Maurice Barbanell, kveðju sína og að
svo mæltu skrifaði hann á þrjár bækur,
sem ég hafði keypt, gaf mér tvær rauðar
rósir og kvaddi mig með hlýju handtaki.
Þegar ég fór þaðan snemma um kvöldið
biðu enn fjögur hundruð manns eftir þvi
að röðin kæmi að þeim og enn fleiri voru
að bætast i hópinn. En mér var sagt að
ég gæti reitt mig á að Chico myndi ekki
hreyfa sig úr sporunum fyrr en hver
einasti maður hefði fengið áritun,
handtak og rós til minia, jafnvel þótt
jtað tæki hann alla nóttina.”
Chico Xavier fæddist 2. apríl 1910 í
bænum Pedro Leopoldo í miðrikinu
Minas Gerais í Brasilíu, en það er álíka
stórt og Frakkland. Hann var einn af
níu systkinum og misstu þau móður sína
þegar Chico var fimm ára gamall.
Guðmóðir hans tók hann í fóstur.
Þetta sama ár fékk hann fyrstu
reynslu sina sem miðill með því að hann
sá móður sina líkamnast fyrir framan sig
eftir lát hennar. Og þegar hann tók að
ganga í barnaskólann var hann orðinn
því alvanur að heyra raddir og verða var
viðanda í návist sinni.
Dag nokkurn var nemendum sagt að
skrifa ritgerð um sögu Brasilíu, sem
ætlunin var að færi í samkeppni sem
ríkið hafði stofnað til. Chico litli var að
byrja á þessu og var að velta því fyrir
sér hvað hann ætti að skrifa. En þá sá
hann mann við hlið sér, sem virtist lesa
honum fyrir: „Brasilíu, sem Pedro
Alvarez Cabral uppgötvaði, má líkja við
dýrmætasta gimstein í heimi, sem brátt
átti aðfesta í krúnu Portúgals..."
Chico skrifaði það sem hann heyrði
og hlaut lof fyrir ritgerðina i sam-
keppninni, kennslukonu sinni og
bekkjarsystkinum til stórfurðu. Ekki
dró það úr undrun þeirra þegar hann
hélt því fram að hann hefði fengið rit-
gerðina eins og hún lagði sig frá anda.
Nú var skorað á hann að leika þetta
aftur og féllst Chico á að reyna það.
Áskorandinn, sem var bekkjarbróðir
hans, átti sjálfur að ákveða ritgerðar-
efnið. En meðan hann var að hugsa sig
um stakk einhver upp á því að ritgerðin
fjallaði um sand. Allir skellihlógu að svo
vitlausu ritgerðarefni, nema Chico sem
gekk upp að töflunni, tók krít og byrjaði
strax að skrifa: „Synir mínir, sköpunin
lætur ekki að sér hæða. Sandkorn er
næstum ekkert, samt birtist það eins og
örlítið stirni, sem endurspeglar sól
Guðs.”
Þá þagnaði bekkurinn en
kennslukonan harðbannaði hvers konar
frekara tal um raddir frá ósýnilegum
verum þaðan i frá. En þar eð þetta var
gæðakona tók hún Chico afsiðis eftir
kennslustund og sagði honurn að biðja
um leiðsögn að venjulegum kaþólskum
hætti.
Chico lauk barnaskólanámi sinu
þrettán ára gamall. En árið 1932 var það
tæpast talin nægileg undirbúnings-
menntun fyrir pilt sem átti eftir að verða
afkastamesti rithöfundur þjóðarinnar.
Hann var reyndar enn í skóla þegar
hann byrjaði að vinna fyrir sér. Fyrst
ellefu ára i vefnaðarverksmiðju og þar
var hann i fjögur ár. Síðar vann hann
sem aðstoðarsveinn í eldhúsi og búðar-
maður og að lokum fékk hann lága
stöðu i einni deild landbúnaðar-
ráðuneytisins. Og þar starfaði hann frá
1933 og þangað til hann hætti sökum
aldurs 1961.
Fast miðilsstarf byrjaði hann árið
1927. Ein systir hans virtist hafa orðið
geðveik og var mjög illa haldin. Hug-
lækningamiðill i nágrenninu skoðaði
hana og komst að þeirri niðurstöðu að
hér væri um andsetni að ræða og
læknaði hana þegar í stað. Þetta hafði
svo djúp áhrif á Xavier-fjölskylduna að
hún varpaði kaþólskunni fyrir borð og
þau gerðust öll spiritistar. Kona
lækningamiðilsins, Carmen Perácio,
varð svo hrifin af lækningunni á systur
Chicos að hún ákvað að stofna lítinn
spiritisma-hring. Það stóð ekki á Chico
að vera með því hann hafði orðið mjög
djúpt snortinn af lækningu systur
sinnar.
Þann 8. júlí sama ár skrifaði hann
dálitið ósjálfrátt. Frú Perácio heyrði
rödd sem sagði henni að fá Chico blað
og blýant og það gerði hún. Það sem
hann skrifaði var svo andleg leiðsögn á
seytján blaðsiðum.
Á öðrum fundi skömmu síðar sá frú
Perácio í sýn mann í prestsklæðum sem
var umvafinn geislandi bliki og hann
sagði henni aftur að fá Chico blöð og
blýant. Chico, sem þá var seytján ára
gamall, skrifaði svo nákvæmar
leiðbeiningar um meðferð á systur sinni,
sem svo nýlega virtist hafa verið læknuð
af hættulegum geðsjúkdónti.
Þessi andi kynnti sig fyrir frú Perácio
sem „Emmanuel” og kvaðst vera vinur
Chicos í andaheimi þótt það yrði ekki
fyrr en árið 1931 sem Chicosjálfur varð
var við þennan aðalstjórnanda sinn, sem
hefur fylgt honum alla tíð siðan.
Á öðrum af fyrri fundum í Pedro-
Leopoldo-hringnum sá frú Perácio í sýn
það sem hún lýsti sem bókaregni sem
félli allt i kringum höfuð Chicos.
Túlkaði hún þetta sem merki köllunar,
sem hann ætti að fylgja.
Það er því óhætt að segja að bók-
menntastarfinu hafi bókstaflega verið
þröngvað upp á Chico. Síðan 1927 hefur
hann eytt að meðaltali fimm
klukkustundum á degi hverjum í beinu
46 Vikan 17. tbl.